نام نشرياتي همچونNEJM ،Lancet ،JAMA و BMJ براي کمتر پزشکي ناآشنا است. اين مجلات به علت نوع خاص مقالاتي که چاپ مي‌کنند و نيز به خاطر نوع مخاطبان آنها سال‌هاست پرخواننده‌ترين مجلات پزشکي جهان را تشکيل مي‌دهند و از همين رو به «نشريات پزشکي محوري (Core Medical Journals) شهرت يافته‌اند. چهار نشريه مزبور طي سال‌هاي گذشته همواره در بين نشرياتي قرار داشته‌اند که در زمينه علوم پزشکي، بالاترين ضريب تاثيرگذاري (Impact Factor) را به خود اختصاص مي‌داده‌اند، به طوري که براساس داده‌هاي موسسه تامسون در سال 2005، ضريب تاثيرگذاري اين چهار نشريه به شرح زير بوده است: NEJM، 44؛ Lancet، 4/23؛ JAMA، 3/23؛ BMJ، 0/9. با اين حساب ضريب تاثيرگذاري برخي از اين مجلات (عمدتا NEJM) حتي از نشريات معتبري همچون Nature و Science نيز بالاتر است. مروري بر تاريخچه اين مجلات نشان خواهد داد که چطور اين نشريات به اين درجه از محبوبيت و اعتبار دست يافته‌اند.

NEJM

اين نشريه انگليسي زبان توسط انجمن پزشکي ماساچوست به چاپ مي‌رسد و در حقيقت قديمي‌ترين نشريه پزشکي در سراسر جهان محسوب مي‌شود. NEJM از سال 1812 توسط دکتر جان کولينز وارن پايه‌گذاري شد و از آن زمان به طور هفتگي چاپ مي‌گردد. اين نشريه در صد سال ابتدايي عمر خود با نام مجله پزشکي و جراحي بوستون (Boston Medical and Surgical Journal) چاپ مي‌شد و پس از آن بود که به NEJM تغيير نام داد. NEJM اولين نشريه طبي باليني بوده است که ضريب تاثيرگذاري آن از مرز 50 گذشته است، به طوري که ضريب تاثيرگذاري آن در سال 2006 براي اولين بار در جهان به 51 رسيده است.


Lancet

Lancet به عنوان يکي از قديمي‌ترين نشريات پزشکي به طور هفتگي توسط انتشارات Elsevier به چاپ مي‌رسد. اولين شماره اين مجله در سال 1823 و توسط دکتر توماس واکلي (جراحي که نام لانست را بر روي چاقوي جراحي گذاشت) منتشر شد. در حال حاضر مي‌توان Lancet را مادر خانواده‌اي از نشريات دانست که همگي نام مادر را با خود به يدک مي‌کشند. Lancet اونکولوژي، Lancet نورولوژي و Lancet بيماري‌هاي عفوني از جمله پرخواننده‌ترين اين مجلات هستند.

JAMA

JAMA که 48 بار در سال چاپ مي‌شود، در واقع پرتيراژترين نشريه پزشکي در سراسر جهان است. اين مجله که از سال 1883 توسط انجمن پزشکي آمريکا منتشر مي‌شده تنها حدود 8 از تمام مقالاتي که براي ارزيابي دريافت مي‌کند را براي چاپ نهايي مورد پذيرش قرار مي‌دهد. در حال حاضر اين نشريه از حمايت‌هاي علمي 3500 داور از 40 کشور مختلف جهان براي گزينش و اصلاح مقالات خود بهره مي‌برد. JAMA به 20 زبان مختلف چاپ مي‌شود و به طور مثال JAMA فرانسوي به طور هفتگي مقالات منتخبي از JAMA انگليسي را ترجمه و به زبان فرانسوي منتشر مي‌کند.


BMJ

چاپ اين مجله از سال 1840 آغاز شد و به سرعت نظر پزشکان و دانشمندان از نقاط مختلف جهان را به خود جلب کرد. اين مجله در حال حاضر مجله مادر براي 22 نشريه تخصصي زيرگروه آن محسوب مي‌شود و در ضمن يک نشريه اختصاصي براي دانشجويان پزشکي به نام Student BMJ نيز منتشر مي‌کند. در ميان سردبيران گذشته اين نشريه نام يک پزشک ايراني به نام دکتر کامران عباسي نيز مي‌درخشد. اين نشريه تنها 7 از مقالاتي که براي بررسي دريافت مي‌کند را براي چاپ نهايي مورد پذيرش قرار مي‌دهد.


Nature

براي اولين بار در چهارم نوامبر سال 1869 به چاپ رسيد و از آن زمان تاکنون هر هفته اقدام به چاپ مقالات پژوهشي در طيف وسيعي از علوم (از جمله پزشکي) مي‌کند. اين مجله با تيراژ 65 هزار در هر شماره چاپ مي‌شود. اما تخمين زده مي‌شود که هر جلد از مجله حداقل توسط 10 دانشمند يا محقق مطالعه شود و بدين ترتيب تعداد خوانندگان هر شماره از اين مجله حدود 600 هزار نفر تخمين زده مي‌شود. چاپ مقاله در چنين مجله‌اي بسيار ارزشمند است و امتيازات بزرگي نظير دريافت هدايا و گرنت‌هاي متعدد را براي نويسندگان در پي مي‌آورد. مقالات بسيار معتبر و متحول‌کننده‌اي در اين نشريه به چاپ رسيد‌ه‌اندکه برخي از آنها عبارتند از:

  • اولين گزارش در مورد اشعه ايکس توسط رونتگن درسال 1896
  • نمايش ساختار مولکولي يک پروتئين (ميوگلوبين) در سال 1958
  • اولين همانندسازي يک پستاندار (گوسفند دالي) در سال 1997
  • گزارش طرح ژنوم انسان در سال 2001

Science

اين مجله، نشريه علمي انجمن پيشرفت علوم آمريکاست که به طور هفتگي از سال 1880 تاکنون به طور مستمر به چاپ رسيده است. نشريه با تيراژ 130 هزار جلد چاپ مي‌گردد و تخمين زده مي‌شود که حدود يک ميليون خواننده در هفته داشته باشد. طي سال‌هاي گذشته و به ويژه در اوايل قرن بيستم امتياز اين نشريه به علت بروز برخي مشکلات مالي به افراد خاصي از دانشمندان فروخته شده اما باز هم در سال 1944 به انجمن مزبور برگردانده شد.

منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۲۰