پزشکی بالینی

حدود 70 تا 90 درصد زنان پيش از خونريزي‌ ماهانه يا در شروع دچار مشكلات جسمي و رواني متعددي مي‌شوند. حدود 5 تا 10 درصد اين موارد حتي اختلال‌هايي در فعاليت‌هاي اجتماعي و خانوادگي آنها ايجاد مي‌كند كه به اين حالت سندروم پيش از قاعدگي مي‌گويند.
براي كاهش علائم چه بخوريم؟ يكي از دلايل مهم ايجاد علائم پيش از قاعدگي كم شدن انرژي بدن است. توصيه مي‌شود به جاي آن كه در اين روزها 3 وعده غذاي حجيم و پركالري مصرف كنيد، وعده‌هاي غذايي خود را افزايش دهيد و حدود 6 وعده غذا و ميان‌وعده مصرف كنيد. البته لزومي ندارد كه كالري دريافتي خود را افزايش دهيد و خود را در دام چاقي بيندازيد. فقط همان كالري مصرفي روزانه خود را در وعده‌هاي بيشتري مصرف كنيد.
حدود 50 درصد از انرژي روزانه خود را از كربوهيدرات تامين كنيد، اما به جاي مصرف كربوهيدرات‌هاي ساده مثل قند و شيريني از كربوهيدرات كمپلكس مثل برنج و نان‌هاي سبوس‌دار و بيسكوييت‌هاي كم‌شيرين استفاده كنيد، بسياري از كساني كه از علائم خلقي و افسردگي در اين دوره شكايت دارند، با مصرف برخي روغن‌هاي سالم مثل روغن‌هاي حاوي امگا 3 شامل روغن ماهي، گردو و روغن دانه پامچال مي‌توانند نتيجه خوبي بگيرند. مصرف يك قاشق غذاخوري از اين روغن‌ها همراه با غذا بسياري از علائم افسردگي و بدخلقي را محو مي‌كند. اسيد لينوليئك نيز روغني است كه در دانه آفتابگردان يافت مي‌شود و مصرف آن پروستاگلاندين‌ها را تا حدود زيادي تنظيم مي‌كند. پروستاگلاندين‌ها موادي شبيه هورمون‌ها هستند كه سبب دردها و انقباضات رحمي و حساس شدن سينه‌ها مي‌شوند.
بسياري از پزشكان مصرف مكمل‌هاي ويتامين E تا سقف 600‌‌‌واحد در روز و منيزيوم 300 تا 500 ميلي‌گرم در روز را به بيماران خود سفارش ميكنند. اگر شما از آن دسته افرادي هستيد كه خونريزي زيادي داريد، حتما در رژيم غذايي خود مراقب دريافت آهن باشيد تا دچار كم‌خوني ناشي از فقر آهن نشويد. براي اين منظور حتما از پروتئين‌هاي حيواني مثل جگر، گوشت قرمز و گوشت مرغ و ماهي استفاده كنيد.
چه غذاهايي علائم را بدتر مي‌كند؟ مصرف غذاهاي پرنمك و پرشكر به دليل حبس شدن آب در بدن سبب افزايش علائم و احساس خستگي مي‌شوند و بايد از آنها اجتناب كرد. چربي‌هاي موجود در گوشت قرمز و ساير چربي‌هاي اشباع شده مثل روغن‌هاي جامد گياهي و حيواني به افزايش سطح استروژن خون منجر مي‌شود كه مي‌تواند علائم درد و ناراحتي را افزايش دهد. مصرف كافئين، دخانيات و الكل نيز علائم سندرم پيش از قاعدگي را بالا مي‌برد و بايد از آنها دوري كرد.

با وجود گفته‌هاي بسياري از پزشكان مبني بر اين كه آكنه هيچ ارتباطي با رژيم غذايي ندارد، اما هيچ جوان مبتلا به آكنه‌اي را پيدا نمي‌كنيد كه با خيال راحت بتواند انواع خوردني‌ها را مصرف كند. البته امروزه متخصصان تغذيه و پوست و مو بر اين عقيده‌اند كه ارتباط مستقيمي بين برخي خوردني‌ها و تشديد آكنه وجود دارد. از چه غذاهايي زياد مصرف كنيد؟
1 - ميوه‌هاي حاوي ويتامين C را در برنامه روزانه خود قرار دهيد. ويتامين C علاوه بر شاداب نگه‌ داشتن پوست، در ساخت كلاژن پوست نقشي كليدي ايفا مي‌كند كه در ترميم جاي جوش‌ها بسيار موثر است.
2 - غذاهاي حاوي ويتامينE را فراموش نكنيد. ويتامين E سبب نرمي و شادابي پوست مي‌شود.
3- سير و پياز سرشار از سولفور هستند و باعث كاهش آكنه مي‌شوند.
4- جگر به دليل داشتن مقادير زياد ويتامين A به بهبودي جاي آكنه كمك مي‌كند. لازم به ذكر است در كنار ويتامين C تركيبات ويتامين‌ A در ساخت و ساز كلاژن پوست نقش اساسي ايفا مي‌كنند، از اين رو مصرف جگر كبابي يا آب‌پز، براي از بين رفتن جاي آكنه و جلوگيري از تشديد آن توصيه مي‌شود. همچنين هويج و سيب‌زميني نيز از جمله منابع خوب ويتامين A هستند.
5 -  آب زياد بنوشيد. خشكي پوست، ارتباط بسيار نزديك با ميزان آب مصرفي بدن و آكنه دارد. زمستان‌ها به دليل كاهش ميل فرد به نوشيدن آب، پوست خشك شده، و به دنبال آن آكنه شديدتر مي‌شود.
6 - به‌‌رغم نگرش غلط عامه، عسل در عين حال كه شيرين است، در بهبود آكنه تاثير دارد.
از چه غذاهايي بايد پرهيز كرد؟
1- اولين قدم در پرهيز، حذف غذاهاي چرب و سرخ‌كردني است. تمام غذاهاي خود را آب‌پز يا كبابي ميل كنيد و از سرخ كردن آنها حتي با روغن‌هاي مجاز و سالم جدا بپرهيزيد.
2 - چيپس، پفك و ساير تنقلات كه علاوه بر چرب بودن، حاوي مقادير زياد رنگ‌هاي صنعتي هستند، تشديد آكنه را در پي دارد.
3 - هر نوع ادويه اعم از فلفل، دارچين و ساير ادويه‌ها حتي اگر تند هم نباشند بايد از رژيم غذايي حذف شوند.
4 - مغزها، شيريني‌جات و دانه‌هاي روغني به دليل طبع گرم و همچنين چربي بالا آكنه را تشديد مي‌‌كنند.
5 -‌ سس‌ها و هرگونه لبنيات چرب اعم از خامه و سرشير بايد از رژيم غذايي حذف شوند، زيرا چرب شدن پوست به دنبال مصرف غذاهاي چرب، عامل مهمي براي بروز آكنه است.

دوران يائسگي مي‌تواند دوراني پر از شور و هيجان باشد. البته ‌اگر درك و فهم بيشتري از تغييرات جسمي و فيزيولوژيك اين دوران به دست آوريم. توجه به نقش رژيم غذايي در دوران يائسگي سبب خواهد شد كه اين دوران با كيفيت بهتري سپري شود و مشكلات و شكاياتي كه در اين دوران از زندگي به سراغ فرد مي‌آيد، به حداقل برسد.
اصل اول:خطر پوكي استخوان مشكلي است كه سال‌ها پيش از سن يائسگي، روند آن آغاز مي‌شود و با شروع اين دوران سرعت بيشتري به خود مي‌گيرد. نقش ويتامين D در استحكام استخوان‌ها و جذب هرچه بيشتر كلسيم، از بيشترين اهميت برخوردار است.
اصل دوم:اختلالات خلقي همچون افسردگي، اضطراب، استرس و برهم خوردن خواب از مسائل ديگري است كه فرد يائسه با آن درگير است و ويتامين12 B مي‌تواند بسياري از اين اختلالات را تخفيف دهد و آرامش روحي رواني را براي وي در پي داشته باشد. براي تامين ويتامين12 B در افراد يائسه بايد دست‌كم هفته‌اي 3 بار و هر بار يك وعده كامل غذايي شامل مرغ، ماهي و تخم‌مرغ ميل شود.
اصل سوم:ريبوفلاوين ليموشيرين يا ترش، گريپ‌فروت، پرتقال و نارنگي، نقش مهمي در سلامت فرد يائسه به عهده دارد. گر گرفتگي، بي‌نظمي‌هاي قاعدگي، تحريك‌پذيري واژن ازجمله عوارضي است كه با مصرف مقادير كافي ريبوفلاوين به ميزان زيادي كنترل مي‌شود. ازاين‌رو توصيه مي‌شود روزانه حداقل يك واحد از اين ميوه به طور منظم مصرف شود.
اصل چهارم:خشكي پوست، خشكي واژن، دردهاي پراكنده سينه از عوارض آزاردهنده ديگري است كه براي فرد يائسه زياد اتفاق مي‌افتد. ازاين‌رو بايد با مصرف كافي ويتامين A جلوي اين گونه عوارض را گرفت يا آنها را تخفيف داد. از غذاهايي كه حاوي مقادير كافي ويتامين A هستند، مي‌توان به جگر تازه، هويج، گوجه‌فرنگي، سيب‌زميني و انواع صيفي‌جات شامل طالبي و خربزه اشاره كرد. ازاين‌رو روزانه يك واحد از اين نوع غذاها البته با حفظ تنوع روزانه مي‌تواند ويتامين A مورد نياز را براي فرد تامين كند.
اصل پنجم:غذاهاي دريايي فراموش نشود. ميگو، ماهي، خرچنگ علاوه بر اين كه حاوي مقادير زياد اسيدهاي چرب امگا 3 هستند، از نظر تركيبات يد نيز بسيار غني‌اند. يد علاوه بر اين كه از بيماري‌هاي تيروئيدي كه در اين سن زياد ديده مي‌شوند، پيشگيري مي‌كند، مانع بروز بيماري‌هاي فيبروكيستيك پستان نيز مي‌شود. همچنين اسيدهاي چرب امگا 3 علاوه بر اين كه سلامت قلب را تامين مي‌كند، در حفظ سلامت استخوان‌ها نيز نقشي كليدي دارد. به همين دليل دست كم 4 بار در هفته يك وعده غذايي كامل از ميگو، ماهي يا خرچنگ بايد جزو رژيم اصلي فرد يائسه باشد.

لوپوس يك بيماري خودايمني و در واقع بيماري بافت همبند است كه پوست، كليه، استخوان‌ها، قلب، چشم، مفاصل، عروق خوني و ... را درگير مي‌كند. شدت اين بيماري مي‌تواند طيف وسيعي داشته باشد و از نوع خفيف تا شديد تغيير كند، اما آنچه در سير باليني اين بيماران تاثير مستقيم دارد، پيگيري درمان‌هاي دارويي زير نظر پزشك متخصص است. بسياري از بيماران لوپوسي به نحوي از اضافه وزن يا كاهش وزن شكايت دارند. در واقع كاهش وزن اين افراد در بيشتر مواقع به دليل خود بيماري يا زخم‌هاي دهاني و در نتيجه بي‌اشتهايي است. در مقابل برخي از بيماران به دليل مصرف داروهاي كورتوني دچار افزايش وزن مي‌شوند؛ اما هر دو گروه از بيماران بايد با يك رژيم غذايي متعادل و تحت نظر پزشك به وزن نرمال برسند. اگر زخم‌هاي دهاني شما را آزار مي‌دهد، بهتر است غذاي خود را بيشتر به صورت آبكي، سوپ و آش ميل كنيد. مي‌توانيد قبل از خوردن غذا از داروهاي بي‌حس‌كننده دهاني كه پزشك براي شما تجويز مي‌كند استفاده كنيد.
از پوكي استخوان پيشگيري كنيد: غذاهاي حاوي كلسيم و ويتامين D براي شما ضروري است. ويتامين D مورد نياز شما نيز با مصرف غذاهاي دريايي و ماهي تون، آزاد و ساردين مي‌تواند جبران شود. گاهي لازم است با تجويز پزشكتان از مكمل‌هاي دارويي كلسيم و ويتامين D استفاده كنيد، زيرا نورخورشيد به دليل عوارض پوستي كه براي اين بيماران ايجاد مي‌كند، منبع خوبي براي ويتامين D نيست.
غذا بايد كم‌چرب و كم‌پروتئين باشد: يكي از عوارض بيماري لوپوس عوارض كليوي آن است كه به دليل رسوب پروتئين در كليه‌ها ايجاد مي‌شود و باعث نارسايي تدريجي كليه مي‌شود. از طرفي مصرف غذاهاي چرب نيز رسوب پروتئين در كليه را تسريع مي‌كند.
مصرف نمك و قند را به حداقل برسانيد: يكي ديگر از بيماري‌هايي كه در كمين بيماران لوپوسي است، مشكلات قلبي و فشارخون ناشي از تصلب شرائين و رسوب چربي در ديواره سرخرگ‌هاست. از طرفي مشكلات كليوي نيز باعث افزايش فشارخون مي‌شود. به همين دليل مصرف غذاهاي كم‌نمك و كم‌چرب را فراموش نكنيد.
از خاصيت ضدالتهابي امگا  3 بهره بگيريد: بسياري از علائم بيماري لوپوس مانند ضايعات پوستي، تورم و درد مفاصل، زخم‌هاي دهاني و گوارشي ناشي از ايجاد التهاب است. امروزه محققان دريافته‌اند كه منابع غني از اسيدهاي چرب امگا  3 مانند روغن ماهي در درمان اين التهاب‌ها نقش مهمي دارند. همچنين مصرف روزانه 2 عدد گردو نيز مقادير مناسبي امگا  3 به شما مي‌‌رساند. استفاده از روغن كانولا در پخت و پز نيز تا حدودي امگا  3 مورد نياز شما را تامين مي‌كند.

هپاتيت يا همان التهاب بافت كبد، علل مختلفي دارد كه ويروس‌ها از جمله اين علل محسوب مي‌شوند. در اين ميان ويروس‌هاي هپاتيت A، B و C از شايع‌ترين آنها به شمار مي‌رود كه هر كدام راه‌هاي انتقال مخصوص به خود را دارند، اما آنچه سيب اين هفته در بخش تغذيه باليني بدان مي‌پردازد، اصولي است كه بايد در تغذيه اين بيماران بدان توجه ويژه كرد.
با بي‌اشتهايي مبارزه كنيد:به دليل فعل و انفعالاتي كه طي اين بيماري در بدن رخ مي‌دهد، اين بيماران دچار بي‌اشتهايي مفرط مي‌شوند و در نتيجه مدت بسيار كوتاهي بخش اعظمي از وزن آنان از بين مي‌رود، از اين رو اولين نكته رفع بي‌اشتهايي اين بيماران است. از غذاهايي كه مي‌توانند اشتهاي اين افراد را تحريك كنند، بايد به خوراكي‌هايي همچون سوپ رقيق و كم‌چرب، بيسكويت، كراكر، بستني، ماست كم‌چرب و شير اشاره كرد.
كربوهيدرات‌هاي سالم مصرف كنيد:50 تا 55 درصد انرژي دريافتي فرد هپاتيتي بايد از كربوهيدرات‌هاي پيچيده تامين شود. غلات كامل (به صورت پودر)‌ سيب‌زميني آب‌پز و حبوبات كامل از منابع خوب كربوهيدرات‌هاي پيچيده به شمار مي‌روند. يك رژيم غذايي صحيح رژيمي است كه روزانه حداقل يك وعده كامل از حبوبات پخته شده به ميزان 150  100 گرم يا 3 عدد سيب‌زميني متوسط را در خود داشته باشد. از غذاهاي ديگري كه كربوهيدرات‌هاي مفيد را در خود دارند، مي‌توان به عسل، خرما، كشمش و توت خشك اشاره كرد.
پروتئين فراموش نشود:يك فرد هپاتيتي بايد روزانه‌ 5/1 - 2/1 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن پروتئين دريافت كند. اين موضوع اهميت بسيار زيادي در حفظ وزن بيمار دارد. از اين رو بايد بادقت رعايت شود.
مصرف چربي‌ها ضروري است:توصيه مي‌شود 35  30 درصد كل كالري مورد نياز فرد مبتلا از چربي‌هاي اشباع نشده تامين شود كه در اين ميان روغن زيتون، روغن كانولا و روغن دانه انگور از بهترين‌هاست.
از ميوه‌ها غافل نشويد:ويتامين‌هايي كه به نوعي كبد در ساخت آنها دخيل است، در طي اين بيماري كاهش مي‌يابند و بدن با كمبود آنها و عوارض ناشي از آن مواجه مي‌شود. ويتامين‌هاي  K  و C، B از جمله اين ويتامين‌ها محسوب مي‌شوند. به همين سبب توصيه مي‌شود روزانه حداقل‌ 2 واحد ميوه يا آب ميوه طبيعي و 2 واحد سبزي تازه در رژيم غذايي فرد گنجانده شود.
از اين غذاها پرهيز كنيد: سالادهاي پرچرب، مايونز، زرده تخم‌مرغ، پوست مرغ، گوشت‌هاي چرب شامل گوشت گوساله‌يا گوسفند چرب، ماهي چرب، انواع كيك و شيريني از جمله غذاهايي است كه بايد از خوردن آنها پرهيز شود.

آلزايمر يكي از بيماري‌هاي شايع دوران سالمندي است كه ذهن بسياري از افراد را به خود مشغول كرده و هميشه دغدغه اين را دارند كه روزي قرعه اين بيماري و عوارض آن به نام آنها بيفتد. آلزايمر يكي از بيماري‌هاي دژنراتيو مغزي است كه در آن سلول‌هاي مغزي به مرور زمان تحليل و سپس از بين مي‌روند. يكي از شايع‌ترين شكايت‌هاي بيماران، كاهش قوه حافظه آنهاست كه بسيار آزاردهنده خواهد بود. نقش تغذيه صحيح در كاهش روند آلزايمر، اين روزها نقل بسياري از مجامع پزشكي است و بر اين عقيده‌اند كه با تغذيه صحيح مي‌توان حافظه بيمار را تا حد بسيار زيادي حفظ كرد.
مكمل‌هاي ويتامينE:  مكمل‌هاي ويتامينE نقش بسيار مهمي در حفظ حافظه بيمار آلزايمري ايفا مي‌كنند. از اين رو بايد نگاه ويژه‌اي به آن داشت. اين ويتامين به عنوان يكي از قوي‌ترين آنتي‌اكسيدان‌ها به شمار مي‌رود. از منابع سرشار اين ويتامين مي‌توان به روغن كانولا، روغن دانه كنجد، روغن ماهي، روغن زيتون و همچنين گردو، ميگو و انواع ماهي اشاره كرد. توصيه مي‌شود روزانه 50 گرم گردو توسط فرد سالمند مصرف شود و در هفته حداقل 3 نوبت غذاي دريايي و هر نوبت بين 550 تا 650 گرم ماهي يا ميگو صرف شود تا ويتامينE مورد نياز فرد تامين گردد.
دانه انگور: پلي‌فنوليك نام تركيبي است كه دانشمندان به تحقيق و بررسي در اين زمينه پي برده‌اند نقش خارق‌العاده‌اي در درمان عوارض فراموشي آلزايمر ايفا مي‌كند. به گفته محققان، اين تركيب از تشكيل پلاك‌هاي عروقي در ديواره رگ‌هاي مغزي پيشگيري مي‌كند و از اين طريق اثرات معجزه‌آساي خود را نشان مي‌دهد. در مديكال نيوز دات‌نت كه به عنوان منبع موثق اين خبر به شمار مي‌آيد، آمده است دانشمندان معتقدند بايد از اين دانه گياهي در هفته 2 نوبت و هر بار بين 200 تا 300 گرم با تركيبات مزه‌دهنده مصرف شود تا به اثر مطلوب دست يافت.
پروتئين‌هاي سالم: پروتئين‌هاي سالم به عنوان يكي ديگر از عوامل قدرتمند در كاهش روند فراموشي در آلزايمر محسوب مي‌شوند. توصيه مي‌شود فرد سالمند پروتئين خود را از مصرف منابعي همچون ماهي، مرغ تازه، گوشت شترمرغ، ميگو و لبنيات تازه تامين كند. روزانه بين 150 تا 185‌‌گرم ماست يا ساير لبنيات تازه و كم‌چرب بايد در سفره غذايي سالمند وجود داشته باشد و همچنين در هفته 3 تا 4‌‌وعده از غذاهاي ذكر شده را ميل كند تا پروتئين مورد نياز وي تامين شود.

بيماري سنگ كيسه صفرا در ميان كشورهاي غربي بسيار شايع است. كالبد شكافي انجام شده در ايالات متحده نشان داده است كه حداقل در 20 درصد زنان و 8 درصد مردان بالاي چهل سال ، سنگ كيسه صفرا وجود داشته است. سنگ هاي صفراوي شايعترين علت بيماري هاي دستگاه صفراوي در ايالات متحده هستند و تا سن هفتاد سالگي20 تا35 درصد مردم به آن دچار مي شوند. سنگ هاي كيسه صفرا ساختمان هايي بلوري دارند كه به واسطه ساخت ومتراكم شدن اجزاي طبيعي يا غير طبيعي صفرا تشكيل شده و به سه نوع اصلي تقسيم مي شوند. 80درصد آن ها به طور عمده از نوع كلسترولي يا سنگ هاي مخلوط هستند و 20درصد را سنگ هاي رنگدانه اي(پيگمانته) تشكيل مي دهند كه مركب از املاح كلسيم و به ويژه بيلي روبينات كلسيم اند.
در بسياري از افرادي كه دچار سنگ هاي كيسه صفرا مي شوند ميزان كلسترول موجود در صفرا بيش از حدي است كه بتواند به حالت محلول پايدار باقي بماند، يعني در واقع صفرا از نظر كلسترول، حالت فوق اشباع پيدا مي كند و در نتيجه در صفراي فوق اشباع برخي بيماران، كریستال هاي ميكروسكوپي كلسترول تشكيل مي شود. رسوب تدريجي كلسترول بر روي يكديگر منجر به پيدايش سنگ هاي صفراوي كلسترولي ميكروسكوپي مي شود. از طرفي اختلالاتي كه باعث كاهش حركات كيسه صفرا مي شوند نظير جراحي، سوختگي ها، بارداري، قرص هاي ضد بارداري خوراكي، همگي از عوامل ايجاد سنگ صفرا هستند.
غذاهاي حاوي كالري بسيار اندك و همچنين بارداري، به حالت سنگ سازي كيسه صفرا كمك مي كنند. اولا" به علت تغيير در تركيب ذخيره اسيد صفراوي و ظرفيت حمل كلسترول صفرا، در طي سه ماهه سوم بارداري، اشباع كلسترول افزايش قابل توجهي پيدا مي كند. ثانيا" بررسي اولتراسونوگرافيك- نوعي روش تشخيصي متداول در پزشكي كه با بهره گيري از موج هاي فراصوت براي تعيين موضوع ساختارهاي داخل بدن انجام مي شود- نشان داده است كه انقباض كيسه صفرا در پاسخ به يك وعده غذا، بسيار بطئي شده و اين مساله منجر به اختلال در تخليه كيسه صفرا مي شود. همچنين ديده شده است كه 10 تا 20 درصد افرادي كه به كمك غذاهاي بسيار كم كالري دچار كاهش وزن سريع شده اند، گرفتار سنگ كيسه صفرا مي شوند.
امروز شواهد زيادي حاكي از همراهي بين كلسترول غذايي و تشكيل سنگ هاي صفراوي در دست است. افزايش كلسترول در برنامه غذايي مبتلايان به سنگ صفراوي موجب ترشح بيشتر كلسترول در صفرا مي شود وهمين تغييرات به عنوان عوامل زمينه ساز تشكيل سنگ هاي صفراوي كلسترولي شناخته شده اند. در بررسي هاي انجام شده اين تغييرات در بيماران شاهد(غير مبتلا به سنگ صفراوي) كه تحت رژيم غذايي غني از كلسترول قرار داشته اند مشاهده نشده است و همين يافته ها به توجيه حضور صفراي فوق اشباع در افراد مستعد به سنگ هاي صفراوي كمك مي كند. همان طور كه گفته شد علاوه بر سنگ هاي كلسترولي، سنگ هاي رنگدانه اي نيز نوع ديگري از سنگ هاي صفراوي اند كه به خصوص در آسيايي ها شايع بوده و اغلب با عفونت سيستم صفراوي همراه اند.

ادامه مطلب

دفع مكرر مدفوع شل را اسهال گويند. از آن جايي كه در اسهال، غذا با سرعتي غير طبيعي از روده عبور مي كند ، عمل هضم و جذب به طور كامل صورت نمي گيرد و فرصتي براي جذب آب نيز وجود ندارد، در نتيجه براي برطرف كردن اين حالت ، جبران مواد از دست رفته ضرورت دارد. لازم به تذكر است كه اسهال يك بيماري نيست و در رديف علائم، از آن نام برده مي شود . اسهال را در مجموع مي توان به دو گروه1- با منشا عملكردي و 2- با منشا عضوي تقسيم نمود.
نوع عملكردي اسهال، در مقايسه با نوع عضوي آن از شدت كمتري برخوردار است و احتمال ابتلا به آن حتي در بين افراد سالم، زماني كه روده تحت تاثير يك ماده آزاردهنده قرار گيرند، وجود دارد. در اسهال با منشا عضوي، ضايعاتي در مخاط روده ديده مي شود كه در نوع عملكردي وجود ندارد. علل ايجاد كننده اسهال گوناگون و متعدد است. از علل اصلي اسهال عملكردي يا اسهال ساده، مي توان پرخوري يا مصرف غذاي بد، فساد و تخمير ناشي از هضم ناقص كربوهيدرات ها (نشاسته) در روده، استفاده مكرر از مسهل، ناراحتي هاي عصبي، اختلال در غدد داخلي و اسهال همراه با بيماري هاي اسپرو و پلاگر را نام برد. اگر بزرگسالان تحت شرايط عصبي و فشارهاي روحي شديد قرار گيرند، ممكن است به اسهال دچار شوند. همچنين در كودكان، ترس ممكن است، موجب اسهال شود. يكي از انواع سخت اسهال ، هنگام ابتلا به هيستري مشاهده شده است . از طرفي در هواي گرم ، اغلب اسهال شيوع پيدا مي كند . علاوه بر اين مسموميت غذايي ، عامل مهمي در ايجاد اسهال است و بالاخره فساد مواد غذايي به هر علت كه باشد(عدم نگهداري غذا در يخچال يا عدم رعايت بهداشت) ، مي تواند به دليل سم حاصل از تجزيه و تخمير ماده غذايي و ميكروب ها ، موجب اسهال شود.
اسهال هاي منشا عضوي يا ارگانيك، ممكن است در نتيجه حمله سموم باكتري و پروتوزوآي خارجي و يا به علت بعضي از بيماري ها از قبيل سل، اسهال خوني آميبي، تب حصبه، هپاتيت ويروسي، التهاب كولون قرحه اي مزمن، التهاب موضعي ايلئوم، آنتريت ويا به دليل كمبود آنزيم هاي مورد نياز، براي هضم و جذب كربوهيدرات ها به وجود آيد.
درمان غذايي در تمام اسهال ها بدون توجه به علت آن، مشابه يكديگر است . هدف پزشكي ، معالجه علت ايجاد كننده اسهال است. براي درمان غذايي، رژيمي تجويز مي شود كه در روده، حداقل باقيمانده را به جا گذارد، يعني رژيم غذايي كه از نظر فيبر محدود باشد. در اسهال حاد حدود 24 تا 48 ساعت اول اسهال، به بيمار غذايي از راه دهان داده نمي شود تا روده و معده كاملا" در حال استراحت باشند .طول اين زمان به شدت و منشا يا ماهيت اسهال بستگي دارد. البته بايد مواد مغذي و مايعات تلف شده بدن، از راه سياهرگ جبران شوند . در اين مورد جبران الكتروليت ها به ويژه پتاسيم و سديم اهميت زيادي دارد كه بايد به وسيله سرم يا محلول هاي خوراكي حاوي اين نمك ها تامين شود.
 براي جلوگيري از اسيدوز و كاهش اتلاف پروتئين ها به محلول هاي تزريقي ويتامينB وC و گلوكز نيز اضافه مي شود. اگر تغذيه سياهرگي بيش از 48 ساعت ادامه يابد، مي بايد از هيدروليزات هاي پروتئين نيز استفاده شود. در اين صورت بايد هر چه زودتر از راه دهان به بيمار غذا داده شود تا كمبود انرژي به وجود آمده جبران شود. ابتدا از غذاهاي ساده نظير سوپ رقيق صاف شده ، حريره ، نان برشته و چاي استفاده مي شود و سپس به تدريج به مقدار و نوع آن افزوده مي شود، تا به يك رژيم غذايي محدود از فيبر ، غني از انرژي(45 كيلو كالري به ازاي هر كيلوگرم) برسد و همچنين غني از پروتئين(2-۱.۵ گرم به ازاي هر كيلوگرم) برسد. در چنين مواقعي غذا با حجم كم و در دفعات متعدد به بيمار تغذيه مي شود. همچنين همراه با غذا ، تكميل كننده هاي ويتاميني نيز تجويز مي شود . به علاوه از پودر شير بدون چربي و كربوهيدرات هاي مناسب مانند گلوكز و لاكتوز براي افزايش انرژي و پروتئين رژيمي مي توان استفاده كرد . سپس با افزودن غلات ، فرني ، ژله و چربي هاي ناآميزه مانند كره وخامه(بر حسب تحمل) انرژي دريافتي اضافه خواهد شد.
در شروع از آب ميوه وسبزي صاف شده به مقدار كم استفاده مي شود و سپس پوره سبزي و ساير غذاها اضافه مي گردد . تغييرات در غذا بايد بر حسب تحمل و وضع بيمار باشد تا در برگشت به حالت طبيعي ، دوباره به اسهال مبتلا نشود. پكتين اهميت زيادي در درمان اسهال دارد . چند تكه سيب خام يا مقدار زيادي پخته آن به فاصله 2 تا 4 ساعت بر حسب تحمل مي تواند براي كودكان استفاده شود.
 اسهال مزمن معمولا" با كمبودهاي تغذيه اي همراه است و اغلب به دليل تغييرات غير طبيعي ساختمان روده و نيز مخاط آن( به جز در چند مورد اسهال هاي عصبي) جذب الكتروليت ها، ويتامين ها ، مواد معدني و پروتئين ها دچار اختلال مي گردد كه بايد جبران شوند. جبران سديم ، پتاسيم و مايعات براي حفظ خواص فيزيولوژيك سرم ضرورت دارد . كمبود پتاسيم كه از الكتروليت هاي ضروري براي بدن است ، نشان دهنده تخليه بافت ها مي باشد و به ميزان پلاسما در گردش و تغييرات آن ارتباطي ندارد . كمبود پتاسيم موجب تغيير فعاليت حركتي روده، بي اشتهايي و اختلال در روده مي شود و كمبود آهن نيز موجب كم خوني مي گردد . پروتئين ها به خوبي هضم و جذب نشده و ويتامين ها از بدن دفع مي گردند. اگر درمان با آنتي بيوتيك ادامه داده شود ، سنتز بعضي از ويتامين هاي B دچار اختلال مي شود . در اين رابطه كمبود اسيد فوليك ، ويتامينB12 و نياسين گزارش شده است.
احتمال دارد در اسهال مزمن پيروي از رژيم غذايي محدود از فيبر ، ماه ها به طول انجامد. در اين صورت بايد دقت كرد كه انرژي و پروتئين كافي به بدن بيمار برسد تا وزن او در حد طبيعي حفظ شود . ممكن است تامين 3000 كالري و 120 گرم پروتئين ضرورت پيدا كند . اگر بيمار قادر به دريافت غذاي كافي نباشد، بايد باقيمانده  مواد غذايي مورد نياز او از طريق لوله يا رگ به بدن او رسانده شود.
استفاده از محلول هاي نمكي هم غلظت با خون و مايعات گاهي ضروري است. روزانه دو تا سه ليتر آب براي جبران مقدار دفع شده لازم است. از منابع غذايي غني از پتاسيم، نظير سوپ وآبميوه صاف شده به مقدار كم و در دفعات مكرر نيز مي توان براي تامين الكتروليت ها و مايعات استفاده كرد.
در اسهال چرب مشخصا" همراه مدفوع، چربي وجود دارد كه نشانه يك بيماري شديد ارگانيك (عضوي) است. وجود چربي در مدفوع مي تواند : 1- به دليل نقص در هضم ، مثلا" در التهاب لوزالمعده ، بيماري كبد، سيستم صفراوي و يا بعد از جراحي معده باشد. 2- به دليل نقص در جذب ، مثلا" در بيماري اسپرو ، برداشت يا جراحي بيش از نيمي از روده كوچك و يا التهاب موضعي روده كوچك ( كوليت اولسري، آنتريت موضعي) باشد. اسهال چرب بيماران مبتلا به كمبود لاكتاز را ناشي از قند شير  يا لاكتوز مي دانند . به طور طبيعي ميزان چربي مدفوع بين 2 تا 5 گرم در روز است ولي در اسهال چرب مقدار آن به 60 گرم در روز مي رسد. چون اسهال چرب نيز نشانه يا علائمي از يك بيماري است، بنابراين علت اصلي آن كشف و درمان شود. در اين بيماران بدون استثنا كاهش وزن مشاهده مي شود كه نياز به افزايش انرژي دريافتي را ضروري مي سازد. براي جبران كاهش وزن و ايجاد تغذيه متعادل در بيمار، رژيم غذايي بايد از نظر پروتئين، غني و از نظر مقدار كربوهيدرات و چربي بر حسب تحمل او باشد. احتمال كمبود انواع ويتامين ها به ويژه ويتامين هاي محلول در چربي بسيار زياد است . در نتيجه تجويز تكميل كننده هاي ويتاميني ضرورت دارد. استفاده از غذاهاي غني از آهن وكلسيم و نيز درمان دارويي اين دو عنصر توصيه مي شود.
در مواردي كه بيماري ، مبتلا به كم خوني ماكروسيستيك است، تجويز ساير عوامل خون ساز مانند ويتامينB12 و اسيد فوليك نيز ضرورت دارد . در بعضي موارد پتاسيم مورد نياز بيمار از طريق غذاهاي او افزايش داده مي شود و گاهي نيز پزشك به وسيله دارو ، آن را تامين مي كند. بعضي موارد ناشي از هضم و جذب چربي به درمان با تري گليسريدهاي داراي زنجيره متوسط براي جذب، نيازي به هيدروليز ندارند و جذب آن ها بدون وجود عصاره لوزالمعده و ترشح صفرا صورت مي گيرد. از طرف ديگر سنتز مجدد اسيدهاي چرب آزاد در سلول هاي مخاطي به تري گليسريدها، به طور ضروري با اسيدهاي چرب 8 كربنه يا كمتر از آن صورت نمي گيرد و اسيدهاي چرب با زنجيره كوتاه و متوسط بعد از جذب بدون سنتز مجدد به تري گليسريدها، وارد سياهرگ باب شده و از آنجا به طور مستقيم به كبد مي روند .MCT در روغن ها و به شكل تركيبات فرموله در دسترس است و در فرمول تهيه شده علاوه بر MCT ، پروتئين ، كربوهيدرات ، مواد معدني و ويتامين ها نيز وجود دارند.

فشار خون بالا عارضه اي است كه خطر بيماري هاي قلبي را در بزرگسالان بالا مي برد. فشار خون نيرويي است كه براي تلمبه كردن و به جريان انداختن خون در شريان ها و رساندن آن به بافت هاي بدن لازم است. به هنگام فعاليت قلب براي تامين نيازهاي بدن، فشارخوني كه در سرخرگ ها جريان دارد، بالا و پايين مي رود. ورزش، هيجان و استرس همگي مي توانند سبب افزايش موقتي در فشار خون شوند. هر چه افراد چاق تر مي شوند، معمولا" فشار خونشان بالاتر مي رود.
افراد سالم در اواسط20 سالگي، فشار خوني حدود80/120 دارند. اغلب هنگامي كه فشار خون بالاتر از 90/160 باشد، پزشك درمان را آغاز مي كند. تقريبا"15 درصد افراد به طور دائم دچار افزايش فشار خون هستند كه به آن فشار خون مي گويند. در5 درصد همين افراد، اين مشكل به علت شرايطي از قبيل بيماري كليوي، اختلالات هورموني و يا بارداري است. در مابقي اين افراد، علت واضحي شناخته نشده است. در هفتاد درصد افراد دچار پرفشاري، علت را خانوادگي دانسته اند. چاقي و اضافه وزن مسلما" با فشار خون بالا ارتباط دارد. شيوع اين مشكل در افراد جوان دچار اضافه وزن دو برابر و در افراد مسن و چاق 50 درصد بيشتر از افراد داراي وزن طبيعي است. در مردان به ازاي هر ده درصد افزايش وزن ، فشار خون6/6 ميلي متر بالاتر مي رود.
اكثر افراد مبتلابه پرفشاري علايمي ندارند، اما اين مشكل مي تواند سبب آسيب حاد يا مزمن به بخش هاي مختلف بدن شود. در مغز، اين مشكل به مويرگ هاي خوني آسيب مي رساند، در نتيجه سكته مغزي بروز مي كند. در چشم ها پرفشاري سبب آسيب به مويرگ هاي خوني و بروز اختلال بينايي و در كليه ها نيز سبب نارسايي كليه مي شود. ممكن است علايمي از قبيل سردرد، دردهاي قفسه سينه و تنگي نفس نيز بروز كند. مواردي از پرفشاري كه در حد مرزي هستند، اغلب بدون درمان باقي مي مانند.
درمان غير دارويي پرفشاري خون شامل كاهش نمك در رژيم غذايي، ترك سيگار، انجام ورزش منظم و استفاده از روش هاي شل كردن عضلات است. داروهاي ضد فشار خون ممكن است تجويز شود. عموما" اعتقاد پزشكان به اين است كه افراد دچار پرفشاري، نياز به كاهش دريافت سديم دارند. پتاسيم و كلسيم اضافي نيز مي تواند به كاهش فشار خون كمك كند. اقلام غذايي حاوي پتاسيم به سه دسته پتاسيم كم، پتاسيم متوسط و پتاسيم بالا تقسيم مي شوند. ذرت، بلال، سيب، چاي و قهوه داراي مقدار كم پتاسيم هستند. سيب زميني، بادمجان، چغندر، شلغم، عدس، انجير، انگور، خرما، ريواس، هلو، گريپ فروت، گيلاس و خرمالو و كشمش داراي مقدار متوسط پتاسيم هستند. اسفناج، جعفري، كلم، كرفس، خيار، گوجه فرنگي، هويج، آلو، انار، آلبالو، پرتقال، خربزه، زردآلو، كيوي، گرمك، نارنگي، هندوانه و موز داراي مقدار بالاي پتاسيم هستند.
در مطالعات مقايسه اي ميان گياهخواران با افراد غير گياهخوار، مشاهده شده است كه متوسط فشار خون گياهخواران كمتر است. يكي از علل اين تفاوت را دريافت بيشتر پتاسيم در گياهخواران دانسته اند. طبق تعريف موسسه ملي قلب، ريه و خون آمريكا هر چه دريافت سديم كمتر باشد فشار خون پايين تر مي آيد. ميوه ها و سبزي ها داراي مقدار كمي سديم هستند و بايد به وفور مصرف شوند. گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمك براي افراد دچار پرفشاري توصيه مي شود. براي معطر كردن گوشت مي توان از سبزي هاي معطر، ادويه ها و ميوه ها استفاده كرد، به عنوان مثال براي گوشت گوسفند از مرزنگوش و مريم گلي، براي مرغ از شويد و ترخون و براي جگر از پرتقال مي توان استفاده كرد.
ماهي تازه منجمد يا كنسرو شده بدون آب نمك از لحاظ سديم فقير هستند. مي توان ماهي را با برگ بو، شويد، فلفل قرمز و سياه، ادويه ها، مركبات و ساير سبزي ها معطر كرد. سبزي هاي ريشه اي از قبيل سيب زميني، همچنين برنج، ماكاروني، رشته ها و حليم بدون نمك و مواد نشاسته اي، داراي سديم كم هستند و مي توان به عنوان پايه اي براي وعده غذايي از آن ها استفاده كرد. دانه كنجد و سبزي هاي برگ سبز، منابع كم سديم و تامين كننده كلسيم هستند.سیر نيز به كاهش فشار خون كمك مي كند.
مركبات، توت ها و سبزي هاي داراي برگ سبز، منابع خوب ويتامينC هستند. دريافت كم اين ويتامين با پرفشاري ارتباط دارد. مصرف مكمل ويتامينC در افراد دچار پرفشاري و همچنين افراد سالم سبب كاهش فشار خون مي شود.
تا حد ممكن از مصرف چربي هاي جامد خودداري كنيد. از چربي يا روغن هاي حيواني و روغن هاي اشباع شده گياهي(هيدروژنه) كمتر استفاده كنيد. هنگام آشپزي از روغن هاي مايع مانند ذرت، زيتون و آفتابگردان به جاي ساير روغن ها استفاده كنيد. مصرف چربي زياد، موجب بروز بيماري هايي مانند تصلب شرايين(سخت شدن رگ ها) و پرفشاري خون مي شود.
چاقي يكي از عواملي است كه موجب افزايش فشار خون مي شود. بنابراين كاهش وزن و حفظ وزن طبيعي از اركان اساسي هر برنامه طراحي شده جهت مقابله با پرفشاري هستند. مواد حاوي كافئين از قبيل قهوه، چاي، نوشابه هاي كولا و شكلات، سبب افزايش فشار خون مي شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.
از سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فراورده هاي گوشتي به علت دارا بودن مقادير بالاي سديم بايد پرهيز كرد. سبزي هاي كنسرو شده در آب نمك، زيتون، چيپس و ساير تنقلات شور نيز نبايد مصرف شود. مصرف الكل با فشار خون بالا ارتباط داشته و مي تواند سبب تشديد بيماري شود.
براي كاهش فشار خون ، پياده روي سريع به مدت 30 تا 45 دقيقه، سه تا پنج بار در هفته توصيه مي شود. مصرف سيگار سبب تشديد پرفشاري مي شود. نيكوتين موجود در سيگار، فشار خون را افزايش مي دهد، رگ هاي خوني را تنگ مي كند، بر مقدار منواكسيد كربن مي افزايد و در نتيجه موجب كاهش ميزان اكسيژن رساني به عضله قلب مي شود. نتايج تحقيقات نشان مي دهد كه در افراد سيگاري سرخرگ ها 50 درصد سريع تر از افرادي كه اصلا" سيگار نمي كشند، سفت مي شوند. افرادي كه فشار خون بالا دارند نبايد دچار هيجان هاي شديد و فشارهاي روحي وعصبي شوند.  

لخته خون يا ترومبوز در داخل يك رگ خوني ، در نتيجه تخريب ديواره رگ تشكيل مي شود. از علل به وجود آورنده لخته، به طور مثال مي توان به عفونت ها ، ضربات يا حمله راديكال هاي آزاد اشاره كرد. اين عوامل سبب بروز لخته و در نتيجه تشكيل ساختار تصلب شرايين مي شوند. ناحيه آسيب ديده در ديواره رگ براي پلاكت هاي شناور در خون شبيه يك آهن ربا عمل مي كند. اين پلاكت ها به محل چسبيده و سبب ايجاد لخته خوني مي شوند و اين لخته مي تواند آن قدر بزرگ شده كه سبب انسداد مجاري عروقي  شود.
اولين علامت ترومبوز به طور معمول زماني خود را نشان مي دهد كه لخته خون باعث انسداد شده و به قدري حاد است كه سبب بروز حمله قلبي يا سكته مغزي مي شود. در بسياري از موارد براي درمان ترومبوز داروهاي ضد انعقاد جهت ممانعت از لخته شدن خون تجويز مي شود. همچنين داروهاي ترومبوليتيك (تجزيه كننده لخته خون) جهت شكستن لخته خوني كه به تازگي تشكيل شده است، تجويز مي شود. بيشترين انواع داروهاي مصرفي شامل هپارين و وارفارين هستند. حال مي خواهيم بررسي كنيم كه چه غذاهايي مفيد هستند.
براي افرادي كه جهت ترومبوز ، تحت درمان دارويي قرار مي گيرند توجه به توصيه هاي پزشك، قبل از اقدام به هر نوع تغيير در رژيم غذايي بسيار ضروري است. ماهي هاي روغني از قبيل قزل آلا، ماكرل، شاه ماهي و ساردين حاوي دو اسيد چرب مهم ومفيد به نام هايEPA وDHA هستند كه عملكرد مشابه آسپرين در رقيق كردن خون را دارن . مطالعات دراز مدت در آمريكا ، هلند و سوئد نشان داده است كه مصرف ماهي هاي روغني 2 تا 3 بار در هفته مي تواند اثرات عميقي بر بهبود جريان خون داشته باشد و به اين طريق خطر تشكيل لخته خون را كاهش دهد. افزايش مصرف ماهي هاي روغني يكي از راه هاي به خوبي شناخته شده جهت رقيق كردن خون از طريق رژيم غذايي است.
لوبياي سويا و فراورده هاي آن حاوي آنتي اكسيداني به نام جنستاين هستند كه علاوه بر نقش شناخته شده اين ماده در پيشگيري از بروز سرطان، مشاهده شده است كه سبب توقف رشد سريع و بي رويه سلول هاي عضلاني صاف مي شود و در واقع همين رشد بي رويه و كنترل نشده سبب تحريك تشكيل لخته خون مي شود. لازم به ذكر است كه كنجاله سويا تحت عنوان پروتئين گياهي نيز حاوي جنستاين است و بنابراين مصرف پروتئين گياهي سويا جهت پيشگيري از تشكيل لخته خون توصيه مي شود.
حبوبات به ويژه عدس داراي ماده اي به نام كومارين است كه يكي از مواد طبيعي رقيق كننده خون است . (از لحاظ شيميايي ، وارفارين كه يكي از داروهاي رقيق كننده خون مي باشد نيز در واقع يك نوع كومارين است) بنابراين خواص دارويي حبوبات در پيشگيري از تشكيل لخته خون بر اهميت مصرف روزانه اين گروه غذايي مي افزايد . نان غلات كامل (سبوس دار)، پاستا، غلات صبحانه سبوس دار، مركبات، آناناس ، بوكلي ، گل كلم ، كدو ، جعفري ، تخم كتان و چاي سبز سرشار از كومارين هستند. غذاهايي كه حاوي كومارين هستند بايد به طور منظم در برنامه غذايي روزانه مصرف شوند.
دانشمندان طب گياهي معتقدند كه فلفل قرمز سبب تحريك سيستم گردش خون و تسهيل حركت خون در رگ ها مي شود و بهتر است همراه ادويه هاي ديگر در تهيه و طبخ غذا مورد استفاده قرار گيرد.
تخم كتان، يكي از منابع غذايي غني از اسيدهاي چرب امگا-3 است. اين اسيدهاي چرب در بدن تبديل به نوعي پروستاگلاندين – پروستاگلاندين گروهي از تركيبات شبه هورمون است كه كاهنده فشار خون و محرك عضلات صاف بوده و اعمال متعدد مهمي در بدن ايفا مي كنند- به نام پروستاگلاندينE1 مي شوند. اين ماده رگ هاي خوني را متسع كرده و در پيشگيري از تشكيل لخته موثر است. دانه آفتابگردان ، كنجد و تخمه كدو حلوايي تامين كننده اسيدهاي چرب امگا-3 و امگا-6 هستند. چهار قاشق غذاخوري تخم كتان را مي توان با دو قاشق غذاخوري از هر يك از دانه هاي كنجد ، آفتابگردان و كدو حلوايي آسياب كرد و در يك ظرف بدون منفذ در يخچال نگهداري كرد. اين مخلوط همراه نان ، ماست و يا غلات صبحانه قابل مصرف است و يك تركيب التهابي داراي اسيدهاي چرب امگا-3 و امگا-6 است.
انواع توت ها از قبيل توت فرنگي و شاتوت ، همچنين مركباتي از قبيل پرتقال و گريپ فروت سرشار از ويتامين C و مواد مفيد گياهي هستند كه به حفظ خاصيت كشساني ديواره رگ ها كمك مي كنند . اين ميوه ها را بايد به طور منظم مصرف نمود.
در اينجا حال به بررسي غذاهايي كه بايد از آنها پرهيز كرد مي پردازيم . كره و خامه داراي چربي اشباع زيادي هستند كه خطر تشكيل لخته خون را افزايش مي دهند ، لذا مصرف اين مواد غذايي را بايد به حداقل رساند . روغن نارگيل و نارگيل خشك نيز داراي چربي اشباع زيادي هستند و از مصرف آنها پرهيز كرد. اما شير نارگيل هم از نظر چربي كل و هم چربي اشباع فقير بوده و قابل مصرف است. شير و ماست پرچربي را كمتر مصرف كرده و در عوض فراورده هاي لبني كم چربي را به منظور كاهش دريافت چربي اشباع در برنامه غذايي خود بگنجانيد. گوشت هاي چرب و فراورده هاي گوشتي از جمله، سوسيس و كالباس را محدود كنيد . هر نوع چربي قابل مشاهده در اطراف تكه هاي گوشت مصرفي را جدا كنيد . مصرف انواع كيك ها ، شيرينيجات را به حداقل برسانيد . محصولات موجود در بازار با استفاده از ارزان ترين روغن در دسترس تهيه مي شوند كه اغلب از انواع بسيار اشباع شده بوده و مضر هستند.
در پايان لازم به ذكر چند نكته است. وزن اضافي را كم كنيد ، اين امر به طور خودكار خطر تشكيل لخته خون را كاهش خواهد داد . ورزش منظم سبب جريان خون بهتر مي شود . قبل از افزايش فعاليت هاي ورزشي با پزشك خود مشورت كنيد ، زيرا سيگار خطر تشكيل لخته خون را افزايش مي دهد.

تغذيه خوب و مناسب ممكن است اختلال عملكرد ايمني را اصلاح كند و مكمل هاي غذايي نيز از عفونت سل جلوگيري كند. با اين حال كنترل موثر سل به مصرف منظم و مداوم داروها بستگي دارد. امروزه محققان در حال بررسي نقش بالقوه ويتامين ها و املاح معدني و گياهان دارويي براي مبارزه با اين بيماري هستند. تحقيقات اخير پيشنهاد مي كند كه كمبود رژيم غذايي از لحاظ بعضي مواد مغذي معين، مي تواند باعث عملكرد غير طبيعي سيستم ايمني و در نتيجه پاسخ ايمني ضعيف به باكتري سل و واكسن BCG به ويژه در بين افراد مسن، كودكان، الكلي ها و مبتلايان به ايدز شود.
در مرحله حاد بيماري (وقتي تب بالاست)، رژيم غذايي غني از پروتئين (120- 80 گرم) و انرژي همراه با مايعات كافي تجويز مي شود. با بهبود وضعيت بيمار، رژيم غذايي او به غذايي سبك و بعد معمولي تبديل مي شود. بيشتر بيماران اشتهاي خوبي ندارند. به همين دليل بايد علايق غذايي افراد در نظر گرفته شود و 6 وعده غذايي با حجم كمتر و مايعات بيشتر به طور متناوب مصرف شود.
بايد اين نكته را به خاطر بسپاريم كه رژيم غذايي مسلولين همانند غذاي بقيه افراد سالم و عادي است و فقط بر دريافت مواد غذايي معيني تاكيد بيشتري دارد. غذاهاي اين بيماران بايد حاوي غلات و حبوبات به همراه منابع پروتئيني حيواني باشد. براي بهبود زخم هاي ناشي از بيماري سل، مقادير كافي كلسيم (روزانه يك ليتر شير) بايد در رژيم غذايي بيماران وجود داشته باشد. در صورت بروز خونريزي، علاوه بر غذاهاي غني از آهن، مكمل آهن نيز تجويز مي شود. از آنجايي كه سوخت و ساز ويتامين A، به طور منفي تحت تاثير اين بيماري قرار مي گيرد و توانايي بيماران براي تبديل بتاكاروتن (پيش ساز ويتامين A) به ويتامين A كاهش پيدا مي كند، رژيم غذايي اين افراد بايد حاوي مقادير كافي اين ويتامين از منابع گياهي مانند : هويج، گوجه فرنگي، انبه، سبزيجات برگ سبز و با تاكيد بيشتر از منابع حيواني مثل شير و فراورده هاي آن، تخم مرغ و گوشت باشد.
بيماري سل، يك بيماري عفوني است و شخص مقادير قابل توجهي ويتامين C را در ادرار دفع مي كند كه اين ويتامين در بهبود بيماري نقش دارد. به اين دليل مقادير اضافي ويتامين C از منابع مختلف مانند مركبات، ليمو ترش و در صورت نياز مكمل توصيه مي شود. با توجه به تب مزمن در بيماري سل، بيماران براي جبران آب از دست رفته در عرق و تامين حجم كافي ادرار بايد مايعات كافي، مصرف كنند. شير، سوپ، آب ميوه و آب مي تواند نياز به مايعات را جبران كند. بهتر است بيماران از مصرف غذاهاي پرچرب با ادويه زياد دوري كنند. تحقيقات بر روي حيوانات نشان داده است كه سل در حيواناتي كه رژيم غذايي غني از اسيدهاي چرب امگا-3 مصرف مي كردند شديدتر بوده است.
به نظر مي رسد كه اسيدهاي چرب امگا-3 سيستم ايمني جانوران را مختل مي كند و باعث كاهش توانايي كشتن باكتري هايي مثل مايكوباكتريوم توبركلوزيس مي شود. البته هنوز يافته هاي حيواني قابل تعميم به انسان نيست، اما بهتر است غذاهاي غني از اسيدهاي چرب امگا-3 در رژيم غذايي مسلولين محدود شود.
از گباهان دارویی موثر می توان به سیر و زرشک اشاره کرد. خواص ضد باكتريايي سير كاملا مستند نشده است. تحقيقات نشان داده است كه عصاره سير از رشد گونه هاي مختلف باكتري جلوگيري مي كند. با اين وجود براي كند كردن رشد باكتري سل، غلظت هاي بالاي عصاره سير لازم است كه ممكن است براي انسان سمي باشد. مطالعات اخير به روي حيوانات نشان مي دهد كه روغن سير باعث مهار باكتري سل و كاهش زخم هاي ناشي از آن مي شود. از اين رو تركيب عصاره سير يا روغن آن با داروهاي ضد سل مي تواند در مقابله موثر با بيماري به كار رود. زرشك به طور سنتي در مصر و ايران براي مقابله با عفونت هاي ريوي مثل سل مورد استفاده قرار مي گرفت.

کولیت اولسراتیو یا التهاب منجر به زخم در ناحیه روده بزرگ، بیماری مزمنی است که با التهاب و زخم مخاط روده بزرگ همراه است. اصطلاح کولیت به معنی التهاب کولون یا روده بزرگ و اصطلاح اولسراتیو به معنی زخمی شونده می باشد. آسیب و التهاب می تواند در بخش کوچکی از روده بزرگ یا در کل دیواره آن ایجاد شود. این بیماری به طور عمده در جوانان و در خانم ها دیده می شود. بر اساس آمار مرکز تحقیقات جهانی بیماری های دیابت، گوارش و کلیه (NLDDK) ، در بیشتر موارد سن شروع بیماری 40- 15 سال است؛ اما به صورت کلی کلیه گروه های سنی از کودکان تا سالمندان امکان ابتلا به این بیماری را دارند.
کولیت اولسراتیو معمولا در قسمت انتهایی روده بزرگ دیده می شود. اولین علامت این بیماری انقباضات دردناک ناحیه شکمی و اسهال خونی است که درد با اجابت مزاج بهتر می شود. اسهال خونی مزمن از علایم عمومی این بیماری است که بیشتر در شب خود را نشان می دهد؛ اما در سایر ساعات روز هم خود را اتفاق می افتد. سستی، تب، سرگیجه، تهوع، بی اشتهایی، کم خونی و کاهش وزن از علایم دیگر کولیت اولسراتیو هستند که به دلیل مدفوع آبکی و تکرار شونده ایجاد می شوند.
کولیت اولسراتیو در حالت شدید، مشکلات تغذیه ای ایجاد می کند. کمبودهای تغذیه ای که به دنبال دفع مواد مغذی از طریق مدفوع آبکی حاصل می شود، تحریک پذیری عصبی، اضطراب و افسردگی را به دنبال دارد. بیماری کولیت اولسراتیو همچنین مشکلاتی را در سیستم ایمنی بیمار به وجود می آورد. تغییرات بافتی در کولیت به صورت حاد و در دوره زمانی کوتاه است و به بافت مخاطی و زیر مخاطی دیواره و روده بزرگ محدود می شود. تشخیص دقیق این بیماری فقط از طریق پزشک ممکن است.
پزشک از طریق آزمایش مدفوع و خون، عکسبرداری از روده بزرگ با تنقیه باریم و اشعه ایکس و مشاهده مستقیم روده بزرگ (کولونوسکوپی) این بیماری را تشخیص می دهد. تاکنون علت قطعی شناخته شده ای برای بروز این بیماری شناخته نشده است. با این وجود فرضیه های مبنی بر دلایل ابتلا به کولیت وجود دارد. محققان، یبوست مزمن و مصرف داروهای ملین را از سبب های اصلی کولیت می شناسند. یبوست، توده ای سخت از مدفوع ایجاد می کند که هیچ گاه به صورت کامل تخلیه نمی شود و مصرف داروهای ملین فقط روده بزرگ را تحریک می کند تا دفع انجام شود. عدم دفع به موقع و راحت ، به دیواره روده بزرگ آسیب می رساند.
ایجاد زخم و آسیب به روده بزرگ از طریق ویروس یا باکتری، یک فرضیه دیگری است که در این زمینه وجود دارد. گاهی اوقات عدم جذب و یا جذب ضعیف بعضی از مواد غذایی مانند حبوبات و مواد نشاسته ای که باعث تحریک روده بزرگ می شوند، می توانند باعث ایجاد کولیت شود. حساسیت به مواد غذایی مانند شیر، تخم مرغ و گندم نیز از احتمال های دیگری است که در زمینه ابتلا به کولیت وجود دارد. مصرف قرص های آنتی بیوتیک در صورتی که به فلور  طبیعی روده ( باکتری هایی که به صورت طبیعی در روده زندگی می کنند و برای بدن مفید هستند) آسیب برساند، ممکن است کولیت ایجاد کند.
همچنین استرس های شدید از عوامل کولیت اولسراتیو شمرده می شوند. ترشح هورمون های غدد فوق کلیوی در هنگام استرس، موجب تخریب پروتئین های بدن از جمله پروتئین های دیواره روده بزرگ می شوند. همچنین استرس  ذخیره اسید پانتوتنیک (از گروه ویتامین های B) بدن را تخلیه می کند. تحقیقاتی که بر روی حیوانات انجام شده است، نشان می دهند که کمبود اسید پانتوتنیک در رژیم دریافتی حیوانات عامل ابتلای آن ها به کولیت بوده است.
مصرف دارو و تغییر برنامه غذایی، از اصول درمان کولیت است. درمان تغذیه ای بر پایه ترمیم و پیشگیری از کمبودهای تغذیه ای برنامه ریزی می شود. به طور کلی رژیم پرفیبر و کم چرب در این بیماری توصیه می شود. البته نیازمندی ها و وضعیت فردی هر بیمار نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در شرایط حاد، تغذیه از طریق رگ با استفاده از محلول ایزوتونیک تشکیل شده از اسیدهای آمینه، گلوکز، چربی، املاح معدنی و ویتامین ها باید انجام شود.
تجویز مکمل های تغذیه ای (مانند روی، مس، کروم، سلنیوم) به طور معمول برای اجتناب از کمبودهای تغذیه ای ضروری است. افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی مانع از یبوست و باعث حرکت راحت توده باقیمانده غذا در روده بزرگ می شود و فشار تخلیه این مواد باقیمانده را زیاد می کند. کاهش دریافت چربی، تخلیه مواد غذایی را از معده سرعت می بخشد، مشکلات سوء جذب را در روده کاهش می دهد و از بروز اسهال جلوگیری می کند. تحقیقات اخیر نشان می دهند مصرف مکمل های روغن ماهی برای کاهش التهاب مفید است. بیماران مبتلا به کولیت باید از مصرف وعده های غذایی مفصل و زیاد خودداری کنند. کاهش حجم غذا و افزایش تعداد وعده های غذایی با حجم کم، جهت کاهش مشکل این بیماران سودمند است.
افرادی که کولیت دارند، عادت قورت دادن (بلعیدن) هوا را باید کم کنند. بعضی از عادات مشخص خوردن، باعث بلعیدن هوا یا تولید گاز در معده می شوند. این عادات شامل سریع خوردن، صرف لقمه های بزرگ و دریافت مایعات زیاد به خصوص نوشیدنی های گازدار هستند. همچنین عادت به جویدن آدامس و کشیدن سیگار باعث تشکیل گاز و آزار بیماران می شود.
بیمارانی که پس از مصرف حبوبات و سبزی هایی مانند تربچه، خانواده کلم، نخودفرنگی، کلم براکلی و... احساس نفخ می کنند، برای جلوگیری از تولید گاز 24 ساعت قبل از مصرف حبوبات، حتما آن ها را خیس کنند و یا پوست آن ها را جدا کنند. در مورد سبزی های نفاخ بهتر است مواد دیگری را جایگزین کنند. اگر دل‌پيچه‌ داريد، سبزيجات‌ و ميوه‌ها را به‌ صورت‌ كنسرو يا كمپوت‌ مصرف‌ كنيد. از خوردن‌ سبزيجات‌ و ميوه‌هاي‌ خام‌ خودداري‌ كنيد. مصرف آب هویج برای این بیماران مفید است. مصرف آب نارگیل نیز برای بهبود مخاط روده بزرگ بسیار مفید است. سیب پخته یا به صورت برگه که به طور کامل جویده و خورده شود، در درمان کولیت مفید است. کلیه مواد غذایی مصرفی توسط بیمار باید به آهستگی خورده و به طور کامل جویده شوند. شکر سفید، نان سفید، محصولات تهیه شده از آرد سفید گندم، غذاهای پرادویه و پرنمک، چای پررنگ، قهوه یا نسکافه و غذاهایی که در ظرف های آلومینیومی پخته می شوند، از مواردی هستند که بیماران مبتلا به کولیت باید از مصرف آن ها پرهیز کنند.

مولتيپل اسكلروزيس كه با نام مخففMS شناخته مي شود يكي از شايعترين اختلالات سيستم اعصاب مركزي است. در اين بيماري به دلايلي كه هنوز به طور كامل ناشناخته مانده است، قسمت هايي از رشته هاي اعصاب آسيب مي بينند و در نتيجه پيام رشته عصبي به خوبي منتقل نمي شود. درست مثل اينكه قسمت هايي از سيم كشي برق يك منزل قطع يا اتصالي شده باشد. اين بيماري در هر سني ايجاد مي شود ولي به طور معمول اولين علائم خود را در سنين جواني(20 تا 40 سالگي) آشكار مي سازد.
علائم بيماري بسته به محل هاي درگيري در افراد مختلف و حتي در يك فرد، در زمان هاي مختلف، متفاوت است و شامل طيف وسيعي از اختلالات حسي و حركتي نظير مشكلات چشمي، حركتي، حسي، اختلال در تعادل، مشكل شنوايي، ادراري و گوارشي و... مي باشد. اما به طور كلي تظاهر شايع بيماري به صورت شروع ناگهاني در فردي است كه از ساير جهات سالم است و دچار حمله حاد كاهش يك طرفه بينايي و حتي نابينايي و يا بي حسي در اندام ها و فلج اندام ها مي شود. مشكلات بينايي در فرد مبتلا به MS مي تواند خود را به شكل دوبيني، تاري ديد، كاهش قدرت بينايي و حتي نابينايي موقت نشان دهد. مشكلات حركتي به صورت ضعف در يك يا چند اندام و اشكال در راه رفتن و مشكلات حسي به صورت احساس كرختي، سوزن سوزن شدن و اختلال در احساس وضعيت اندام ها مي باشد. اختلال تغادل، سرگيجه، خستگي، اختلالات ادراري، اختلال تكلم، به صورت شل سخن گفتن و اختلالات بلع از ساير علائم آن است.
علائم ، معمولا" بدون درد هستند، به طور ناگهاني آغاز مي شوند، روزها و هفته ها دوام داشته و سپس به طور نسبي يا كامل از بين مي رود و بعد از گذشت يك دوران رهايي حسي، دوباره علائم جديد تظاهر مي يابد. ميزان متوسط حملات بيماري در حدود يك حمله در هر دو سال است كه البته از فردي نسبت به فرد ديگر فرق مي كند و عده اي از افراد تنها در طول عمر خود يك تا دو حمله بيشتر ندارند. گاهي تظاهرات بيماري به صورت حمله عود كننده و فروكش كننده نبوده، بلكه به صورت يك اختلال دائمي و پيش رونده مزمن است. اولين تظاهر باليني اين گروه به صورت ضايعات عضلاني و مشكلات حسي حركتي كه به ويژه در اندام تحتاني(پاها) بارزتر است، نمايان مي شود همان گونه كه گفته شد، علت اصلي مولتيپل اسكلروزيس ياMS هنوز مشخص نيست اما علل عفوني (ويروس ها)، ايمني و ژنتيك را در آن موثر مي دانند. شيوع اين بيماري در مناطق معتدل شمالي و جنوبي شايع تر از نواحي استوايي است.
تشخيص اين بيماري به وسيلهMRI انجام مي شود ضايعات ماده سفيد مغز مشاهده شده درMRI به همراه علائم باليني مويد ضايعه و بيماري مولتيپل اسكلروزيس است. متاسفانه تاكنون هيچ روش درماني كامل پزشكي برايMS پيدا نشده است اما درمان دارويي براي عدم پيشرفت بيماري و يا كند كردن روند بيماري وجود دارد. فيزيوتراپي نيز در اختلالات حركتي مي تواند به عنوان درمان كننده به كار رود. بيشتر بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس و به ويژه كساني كه به تازگي بيماري آن ها تشخيص داده شده است، نياز به حمايت رواني قوي دارند. هم اكنون براي حمايت از بيمارانMS و رساندن آگاهي هاي لازم به آن ها ، ده سال است كه انجمن هايMS در كشورهاي پيشرفته تاسيس شده است كه البته اين انجمن در ايران هم تشكيل شده است. در اينجا نقش تغذيه در جلوگيري از بروز و پيشرفت بيماري مولتيپل اسكلروزيس را بيان مي كنيم.
مطالعات اپيدميولوژيكي انجام شده در سي سال گذشته احتمال رابطه بين مقدار و نوع چربي هاي غذايي مصرفي و تعداد موارد بروز بيماري MS را بيان مي كند. زيرا ديده شده است كه در كشورهاي اروپاي شمالي كه مردم از چربي هاي حيواني و جامد به مقدار بيشتري نسبت به كشوري مانند ژاپن كه پايه تغذيه آن ها بر مصرف ماهي و چربي هاي غير اشباع است استفاده مي كنند موارد بروز اين بيماري بالاتر است. همچنين بررسي هاي ديگر، پايين تر بودن سطح اسيدهاي چرب ضروري به ويژه لينولئيك اسيد را در سرم بيماران مبتلا بهMS ، نسبت به ساير افراد تاييد مي كند. اين پايين بودن سطح اسيدهاي چرب ضروري با تعداد دفعات حملات و زمان برگشت حملات ، رابطه مستقيم داشته و در سال1984 ميلادي دكترworkin و گروهش ثابت كردند كه رژيم هاي سرشار از اسيد چرب لينولئيك مي تواند باعث كوتاه شدن دوره بهبود حملات بيماران مولتيپل اسكلروزيس شود . در سال 1984 ميلادي نيز دكترswonk شروع رژيم غذايي با كمتر از بيست درصد چربي حيواني در همان مراحل اوليه را به كليه بيماران پيشنهاد كرد.
با توجه به اين كه بيماران دچار مولتيپل اسكلروزيس به علت اختلالات حركتي و تعادلي اكثرا" دچار افزايش وزن و چاقي مي شوند توجه بيشتر به سمت رژيم كم كالري و پر از مواد حياتي( ويتامين واملاح ضروري ) به دليل كاهش تحرك آن ها مي باشد. در كنار مطلب فوق توجه به چندين نكته تغذيه اي به تمام بيماران مبتلا به بيماري MS توصيه مي شود. البته در اينجا يادآوري اين مسئله حائز اهميت است كه ارتباط بين تغذيه وپيشرفت بيماريMS در حال حاضر فقط به صورت يك نظريه بوده و براي تاييد كامل آن ، نياز به بررسي هاي بيشتر است. تعديل رژيم غذايي در بيماران ، بسته به شدت ضايعه عصبي به مقدار زيادي، به صورت فردي و بر حسب شرايط بيمار صورت مي گيرد.
در كساني كه مبتلا به اختلالات بلع هستند بافت غذا بايد تعديل شده و از غذاهاي نرم شده ومغذي و در دفعات زيادتر و با حجم كمتر استفاده شود. در صورتي كه فرد غذا را نتواند بجود بايد از لوله هاي مخصوص(تيوب فيدينگ ) براي تغذيه استفاده شود. اگر بيمار استروئيدتراپي (درمان با كورتون)  مي شود از مصرف غذاهاي با نمك زياد پرهيز شود. براي اجتناب از چاقي به دنبال كم تحركي ، وزن را تحت نظر گرفته و از مواد غذايي كم كالري مانند سبزيجات و ميوه جات به جاي مواد قندي و شيريني جات و.. استفاده شود. سبزيجات و ميوه جات به ويژه براي بيماراني كه به دنبال بيماري خود دچار يبوست نيز مي شوند حتما" توصيه مي شود.
نقش چربي به عنوان يك عامل مسبب مورد بحث است. كاهش مصرف چربي به ويژه چربي هاي اشباع مثل كره، مارگارين، روغن هاي حيواني و جامد براي كليه بيماران لازم است. مصرف روزانه20 گرم چربي اشباع ويا كمتر ، بيمار مبتلا بهMS را قادر مي سازد كه هنوز متحرك بوده و كوفتگي كمتري داشته باشد. رژيم هاي غني از اسيدهاي چرب با چند باند مضاعف ( اسيدهاي چرب مركب ) مانند امگا-3 كه در ماهي يافت مي شود براي كليه بيماران توصيه مي شود. خوردن يك تا دو وعده ماهي در هفته و در صورت عدم پذيرش ذائقه فرد، مصرف كپسول هاي روغن ماهي براي بيماران MS سفارش شده است.
رژيم هاي عاري از گلوتن نيز براي بيماران توصيه مي شود(البته موثر بودن آن هنوز مورد بحث است). رژيم عاري از گلوتن را رژيم عاري از گليادين هم مي نامند. در اين رژيم گندم، جو دوسر، گندم سياه، جو و فراورده هاي حاوي اين غلات حذف مي شود. فراورده هاي تهيه شده از ذرت، برنج، سيب زميني و دانه سويا مي تواند به عنوان جانشين موارد ذكر شده در بالا قرار گيرد. زيرا ذرت و برنج و گندم سياه حاوي مقادير كمتري گلوتن نسبت به بقيه مي باشند. شير و فراورده هاي لبني، گوشت ماكيان، تخم مرغ ، سبزيجات، ميوه ها، سيب زميني، لوبياي سبز، شيريني جات و حتي نشاسته هاي عاري از گلوتن را مي توان به دلخواه در برنامه غذايي استفاده كرد. بسياري از غذاهاي فراوري شده، حاوي اشكال پنهاني از گلوتن هستند و مصرف آن ها براي بيماران MS توصيه نمي شود، زيرا اين ماده (گلوتن) مي تواند به عنوان يك تثبيت كننده و يا امولسيونر در تهيه مواد به كار رود. نمونه هاي چنين غذايي عبارتند از شيري كه به آن ماست اضافه شده است، خامه هاي غير لبني، سس هاي تجارتي، سالاد، مايونز، پودينگ ها و كلوچه ميوه اي و سس هاي گوشت تهيه شده به روش تجارتي كه گلوتن در همگي به علت خواص ذكر شده استفاده شده است.
در سال 1979 پرفسور crowford و در سال1984 ميلادي دكترitewson برنامه غذايي تحت عنوانARMS diets را براي بيمارانMS توصيه كردند . در اين رژيم بر مصرف مقدار كم چربي هاي اشباع شده (حداكثر روزانه20گرم)، به همراه مصرف اسيد چرب مركب ضروري امگا-3 كه در ماهي يافت مي شود و همچنين مصرف سبزيجات و ميوه جات به مقدار كافي براي تامين ويتامين ها و املاح معدني لازم براي بدن و به ويژه املاح كمياب روي، مس و آهن توصيه مي شود. همچنين تامين ويتامين هاي گروهB و نيز ويتامين هاي آنتي اكسيدانC،E وبتا كاروتن(پيش ويتامينA) براي اين بيماران شديدا" تاكيد مي شود. مصرف روغن آفتاب گردان و روغن زيتون به علت مقدار فراوان اسيد لينولئيك و همچنين ويتامينE در آن براي بيماران سفارش شده است.

واژه ميگرن از لفظ يوناني  hemicrine (به معني نيمي از سر) گرفته شده است كه خود اين كلمه ريشه در زبان مصري دارد. ميگرن نوعي اختلال سردرد است كه با تركيب متنوعي از تغييرات عصبي و گوارشي مشخص مي شود . دردميگرن اغلب اوقات به صورت درد ضربان دار يك طرفه است كه ابتدا خفيف است وكم كم شديد مي شود . دردهاي ميگرني در همه موارد با بي اشتهايي وتهوع وگاهي اوقات با استفراغ همراه هستند. در هنگام حملات ميگرني ، بيماران به وضوح دچار تحمل نكردن نور هستند(فتوفوبي) و براي استراحت، به محلي تاريك مي روند. ممكن است تحمل نكردن صدا (فنوفوبي) و گاهي اوقات تحمل نكردن بوها(osmophobia) نيز وجود داشته باشد . در كودكان ميگرن اغلب با حملات درد شكم، بيماري حركت(( motion sickness و اختلالات خواب همراه است.
شروع ديررس ميگرن در سنين بالاي 50 سال نادر است، با وجود اين، عود ميگرني كه بهبود يافته است، غير معمول نيست. تشخيص بيماري بر اساس خصوصيات سردرد و علائم همراه صورت مي گيرد. چرا كه نتايج معاينه فيزيكي ومطالعات آزمايشگاهي به طور معمول طبيعي است. در مورد ميگرن انواع متعددي از آن توصيف شده اند كه شايعترين آن ها عبارتند از: ميگرن معمولي(ميگرن بدون وجود پيش درآمد يا اورا) وميگرن كلاسيك(ميگرن همرا با اورا). حمله هاي سردرد ميگرن به طور معمول صبح ها و اغلب آخر هفته شروع مي شود. هر حمله از چند ساعت تا چند روز به طول مي انجامد، وتعداد حمله ها در هر ماه بين يك بار تا سه بار تكرار مي شود.
يك سردرد ميگرني داراي دو مرحله است: الف- مرحله پيش درآمد(aura) : در اين مرحله مجراهاي خوني مغز منغبض مي شوند و علاوم اين مرحله عبارتند از : اختلال در گفتار، مشكلات بينايي، بي حسي، سوزش خفيف، كم سو شدن چشم، وجود صدا در گوش، ضعف و كرختي در اندام. بيشتر اوقات ديده شده است كه به علت سردرد ميگرن ، آشفتگي هايي در سيستم گردش خون و عروق به وجود مي آيد. دست و پا (به ويژه انگشتان ) در حين حمله هاي درد ، سرد و به عكس پيشاني خيلي گرم مي شود. اين مرحله وعلائم آن كمتر از يك سال طول مي كشد. افراد تا پايان اين مرحله بايد كمي صبر كنند. ب- مرحله مغزي يا سفاليك((cephalic .دراين مرحله مجراهاي خوني مغز، منبسط مي شوند وعلائم اين مرحله عبارتند از: دردهاي ضربان دار در كنار سر، تهوع و حال به هم خوردگي، حساسيت زياد به صدا ونور، كاهش اشتها واحتقان در بيني. مرحله سفاليك حدود دو ساعت تا حداكثر سه روز طول مي كشد. بنابراين بهتر است تا قبل از شروع ميگرن از داروهاي خود استفاده كنيد و با پرهيزهاي لازم ، شدت آن را كاهش دهيد.
بر اساس متون روانشناسي مرضي، حدود ده درصد جمعيت كل جهان به سردرد ميگرن مبتلا هستند و همه انواع ميگرن ، در هر سني ، از اوايل كودكي تا بعد از آن مي تواند شروع شود. با اين وجود حمله هاي ميگرن كمتر از 5 سالگي رخ مي دهد و بسشترين سن شيوع بيماري در دوران بلوغ و اوايل بزرگسالي است. با افزايش سن ، زنان بيش از مردان از سردردهاي ميگرني رنج مي برند ، زيرا شيوع ميگرن در زنان حدود 15 درصد و در مردان 7 درصد گزارش شده است. همچنين شيوع ميگرن در ميان شهرنشينان بيشتر از روستائيان است.
عوامل غذايي تشديدكننده ميگرن عبارتند از:
1- گلوتامات: نمك يا اسيدآمينه اي كه در بافت هاي عصبي موجود است. اين ماده در محصولات آماده شده به ميزان زيادي وجود دارد. به اين منظور بايد برچسب روي محصولات را به دقت مطالعه كرد. اين ماده در كنسروهاي متفاوت و غذاهاي يخي وجود دارد.
2- آمين ها: بعضي غذاهاي حاوي آمين ها ، فعال كننده رگ ها هستند و به نظر مي رسد آغازگر انقباض رگ هاي خوني در مغز باشند. گمان مي رود تيرآمين و فنيل اتيل آمين دو ماده اصلي مسبب اين مشكل باشند. اگرچه ساير آمين ها نيز ممكن است اثرات مشابهي داشته باشند . در زير به بررسي منابع برخي آمين ها مي پردازيم. تيرآمين(tyramine) در الكل، برخي پنيرهاي مانده ، ميوه ها وسبزي هاي كال و فاسد، خوراك كلم ، مخمرها ، انواع آجيل ، ماهي شور ، كنسرو شاه ماهي ، خامه ترش ، آواكادو ، سوسيس هاي تخميري و گوشت هاي مانده يا چرب وجود دارد. فنيل اتيل آمين(phenylethylamine) در كاكائو، شكلات، پنيرو مواد غذايي اي كه داراي اين سه خوراكي هستند يافت مي شود. اكتوپامين((octopamine در مركباتي مثل ليمو پرتقال ، گريپ فروت و غيره يافت مي شود. مواد غذايي نامبرده از گروه آمين ها باعث افزايش آزاد شدن سروتونين در مغز مي شود و اعصاب مغز را تحريك كرده همچنين ايجاد سردرد مي كند.
3- مس: گمان مي رود كه مس در متابوليسم آمين هاي فعال كننده رگ ها (vasoactive ) نقش داشته باشد و احتمال بروز حمله ميگرن را افزايش دهد . آجيل ها ، شكلات ، جوانه گندم و صدف خوراكي از منابع غذايي حاوي مس به شمار مي روند . پرتقال و گريپ فروت و نارنگي بايد از رژيم غذايي حذف شوند . زيرا مركبات جذب روده اي مس را افزايش مي دهند و ممكن است در فرآيند آغاز حمله هاي ميگرن نقش داشته باشند.
4- كافئين: زياد مصرف كردن و يا كاهش كافئين در بدن نيز در تشديد ميگرن موثر است . همچنين ترك ناگهاني مصرف چاي و قهوه ، كه هر دو كافئين دارند ، ممكن است در برخي اشخاص مستعد ، زمينه ساز بروز ميگرن باشد.
5- مواد غذايي چرب و سرخ شده : مواد چرب و مواد غذايي اي كه با روغن زياد سرخ مي شوند عامل تشديد ميگرن هستند.
6- نيتريت: سوسيس و گوشت نمك سود كه به آن ها ماده نگه دارنده نيتريت افزوده شده است ، نبايد مصرف شود ، چون مي توانند عامل بروز ميگرن در افراد مستعد باشند.
غذاهاي مفيد در مورد بيماران مبتلا به ميگرن به شرح زير مي باشد. مرغ ، خروس و بوقلمون از دسته غذاهاي كم چرب و غني از پروتئين هستند. مصرف غذاهاي پروتئيني منجر به نوسان ميزان قند خون نمي شود. گمان مي رود كه كمبود ميزان قند خون از جمله عوامل ميگرن است. غذاهاي پروتئين دار نظير تخم مرغ ، گوشت گاو وحبوبات بايد در هر وعده غذايي گنجانده شود. مصرف ميان وعده هاي حاوي پروتئين فراوان نيز مفيد است . سيب، گلابي ، گيلاس ، زردآلو و انگور ميوه هايي هستند كه مصرف آن ها موجب افزايش منظم قند خون مي شود اين ميوه ها ميان وعده هاي غذايي بسيار خوبي براي حفظ و كنترل قند خون هستند. حليم جو، نان چاودار و حبوباتي نظير لوبيا قرمز، عدس سبز و قرمز، نخود ولوبيا همگي داراي فيبرهاي محلول بوده و به تثبيت قند خون كمك مي كنند. اين غذاها منابع خوب كربوهيدرات بوده و حبوبات نيز منابع خوب پروتئين هستند.

واريس بيماري است كه در طي آن ديواره وريدها دچار تورم و برآمدگي پياز مانند شود . اين مشكل به طور عمده در ديواره وريد هاي قسمت تحتاني ساق پا ديده مي شود . هر وريد يا سياهرگ داراي دريچه هاي كنترل كننده جريان خون است . واريس هنگامي رخ مي دهد كه اين دريچه ها دچار نارسايي شده باشند و به فعاليت طبيعي خود ادامه ندهند . يكي از علل به وجود آورنده اين حالت ، فشارهاي درون لوله گوارشي ، مثلا" به دليل ابتلا به يبوست، است.
بعضي از سياهرگ هاي واريسي به طور عميقي درون ساق پا قرار داشته و قابل مشاهده نيستند. واريس مي تواند منجر به كاهش تامين مواد مغذي براي پوست و ماهيچه شود و در نتيجه قانقاريا و زخم ايجاد كند . شيوع بالاي اين مشكل در كشورهاي غربي، سبب اتلاف زمان و هزينه بسيار جهت درمان آن شده است . در حالي كه در كشورهاي كمتر توسعه يافته، شيوع اين بيماري كمتر است. برخي از دانشمندان علت اين امر را تفاوت در عادات غذايي به ويژه مصرف فيبر بيشتر در كشورهاي كمتر توسعه يافته، مي دانند.
علامت اصلي اين بيماري درد و تورم خفيف در قوزك پا و بد منظره شدن ناحيه مبتلا به واريس است. برخي مواقع نيز هيچ علامتي مشاهده نمي شود. روش هاي درماني شامل پوشيدن جوراب هاي محكم مخصوص واريس و نشستن در حالتي است كه پاها در سطحي بالاتر از قلب قرار داشته باشند ( به طور مثال قرار دادن پاها بر روي يك صندلي در حالت نشستن و يا دراز كشيدن بر روي زمين ) در اغلب موارد براي برطرف كردن مشكل واريس ، عمل جراحي مورد نياز است. حالا بررسي مي كنيم كه چه غذاهايي مفيد هستند.
برطرف كردن يبوست گام نخست در بهبود اين بيماري است. يبوست فشار وارد بر سياهرگ هاي ساق پا را افزايش مي دهد و منجر به تشكيل واريس مي شود. رژيم غذايي غني از فيبر، سبب كاهش يبوست و پيشگيري از بروز واريس مي شود. براي حجيم كردن مدفوع و پيشگيري از يبوست، مصرف غلات صبحانه سبوس دار، نان سبوس دار، پاستا و برنج توصيه مي شود. غلات غني از فيبر نامحلول ، مدفوع را حجيم كرده و آب را در خود نگه مي دارند . مدفوع حاصل شده نرم تر و بزرگ تر بوده و آسان تر از دستگاه گوارش عبور مي كند، بدين ترتيب فشار كمتري به وريدهاي پا وارد مي شود.
اين نكته حائز اهميت است كه   افزايش دريافت فيبر در رژيم غذايي بايد  همراه با افزايش دريافت آب ، حداقل به ميزان ۶ ليوان در روز باشد. سبزيجات داراي برگ سبز و انواع كلم به وسيله تامين فيبر نامحلول ، به حجيم كردن مدفوع، كمك مي كنند. افزايش دريافت فيبر نامحلول به ويژه در طول دوران بارداري اهميت دارد ، چرا كه در اين زمان ، سطوح بالاي هورمون پروژسترون سبب آهسته كردن انقباضات روده بزرگ مي شود و احتمال بروز يبوست را افزايش مي دهد.
 مركبات به ويژه پرتقال و گريپ فروت ، همچنين شاتوت ، توت فرنگي ، فلفل دلمه و انواع سبزيجات داراي برگ سبز ، تامين كننده ويتامينC هستند. اين ويتامين براي حفظ استحكام كلاژن ضروري است. كلاژن ، ماده اي است كه به حفاظت از ديواره رگ ها كمك مي كند . فقدان ويتامينC در رژيم غذايي ، منجر به پارگي وريدهاي كوچك و بدتر شدن واريس وريد ها مي شود.
مصرف عصاره شاتوت در افراد دچار واريس سبب ، كاهش نشت ديواره نازك رگ هاي خوني مي شود . اين عصاره داراي آنتي اكسيدان هايي به نام آنتوسيانيدين است. آنتوسيانيدين ها به بهبود بافت پيوندي آسيب ديده ديواره وريدهاي متورم كمك مي كنند . مصرف ميوه شاتوت نيز اثر مشابهي در رفع اين مشكل دارد. مغز ها ، دانه ها و ماهي هاي روغني حاوي اسيدهاي چرب ضروري هستند . مصرف مقداري از اين غذاها به طور روزانه براي كمك به استحكام ديواره وريدها ضروري است.
حال بررسي مي كنيم كه از مصرف چه غذاهايي بايد پرهيز كرد . مارگارين ، روغن ها ، كيك ، شيريني، شكلات و بيسكويت سرشار از چربي بوده وتا مين كننده مقدار زيادي انرژي هستند كه احتمال افزايش وزن و واريس وريدي را افزايش مي دهند. هر غذايي كه به طور تجربي سبب بروز يبوست مي شود  بايد به ميزان كمتر و يا به طور تركيبي همراه با غذاهاي ملين مصرف شود. (اصلي ترين مواد غذايي ملين شامل آلو ، انجير و زرشك است ). كاهش وزن اضافي براي افرادي كه اضافه وزن دارند ضروري است . فشار وارد به رگ ها در نتيجه حمل چربي اضافي بدن ، با افزايش خطر واريس مرتبط است. ورزش منظم به سوزاندن انرژي اضافي كمك مي كند.