واژه ميگرن از لفظ يوناني  hemicrine (به معني نيمي از سر) گرفته شده است كه خود اين كلمه ريشه در زبان مصري دارد. ميگرن نوعي اختلال سردرد است كه با تركيب متنوعي از تغييرات عصبي و گوارشي مشخص مي شود . دردميگرن اغلب اوقات به صورت درد ضربان دار يك طرفه است كه ابتدا خفيف است وكم كم شديد مي شود . دردهاي ميگرني در همه موارد با بي اشتهايي وتهوع وگاهي اوقات با استفراغ همراه هستند. در هنگام حملات ميگرني ، بيماران به وضوح دچار تحمل نكردن نور هستند(فتوفوبي) و براي استراحت، به محلي تاريك مي روند. ممكن است تحمل نكردن صدا (فنوفوبي) و گاهي اوقات تحمل نكردن بوها(osmophobia) نيز وجود داشته باشد . در كودكان ميگرن اغلب با حملات درد شكم، بيماري حركت(( motion sickness و اختلالات خواب همراه است.

شروع ديررس ميگرن در سنين بالاي 50 سال نادر است، با وجود اين، عود ميگرني كه بهبود يافته است، غير معمول نيست. تشخيص بيماري بر اساس خصوصيات سردرد و علائم همراه صورت مي گيرد. چرا كه نتايج معاينه فيزيكي ومطالعات آزمايشگاهي به طور معمول طبيعي است. در مورد ميگرن انواع متعددي از آن توصيف شده اند كه شايعترين آن ها عبارتند از: ميگرن معمولي(ميگرن بدون وجود پيش درآمد يا اورا) وميگرن كلاسيك(ميگرن همرا با اورا). حمله هاي سردرد ميگرن به طور معمول صبح ها و اغلب آخر هفته شروع مي شود. هر حمله از چند ساعت تا چند روز به طول مي انجامد، وتعداد حمله ها در هر ماه بين يك بار تا سه بار تكرار مي شود.

يك سردرد ميگرني داراي دو مرحله است: الف- مرحله پيش درآمد(aura) : در اين مرحله مجراهاي خوني مغز منغبض مي شوند و علاوم اين مرحله عبارتند از : اختلال در گفتار، مشكلات بينايي، بي حسي، سوزش خفيف، كم سو شدن چشم، وجود صدا در گوش، ضعف و كرختي در اندام. بيشتر اوقات ديده شده است كه به علت سردرد ميگرن ، آشفتگي هايي در سيستم گردش خون و عروق به وجود مي آيد. دست و پا (به ويژه انگشتان ) در حين حمله هاي درد ، سرد و به عكس پيشاني خيلي گرم مي شود. اين مرحله وعلائم آن كمتر از يك سال طول مي كشد. افراد تا پايان اين مرحله بايد كمي صبر كنند. ب- مرحله مغزي يا سفاليك((cephalic .دراين مرحله مجراهاي خوني مغز، منبسط مي شوند وعلائم اين مرحله عبارتند از: دردهاي ضربان دار در كنار سر، تهوع و حال به هم خوردگي، حساسيت زياد به صدا ونور، كاهش اشتها واحتقان در بيني. مرحله سفاليك حدود دو ساعت تا حداكثر سه روز طول مي كشد. بنابراين بهتر است تا قبل از شروع ميگرن از داروهاي خود استفاده كنيد و با پرهيزهاي لازم ، شدت آن را كاهش دهيد.

بر اساس متون روانشناسي مرضي، حدود ده درصد جمعيت كل جهان به سردرد ميگرن مبتلا هستند و همه انواع ميگرن ، در هر سني ، از اوايل كودكي تا بعد از آن مي تواند شروع شود. با اين وجود حمله هاي ميگرن كمتر از 5 سالگي رخ مي دهد و بسشترين سن شيوع بيماري در دوران بلوغ و اوايل بزرگسالي است. با افزايش سن ، زنان بيش از مردان از سردردهاي ميگرني رنج مي برند ، زيرا شيوع ميگرن در زنان حدود 15 درصد و در مردان 7 درصد گزارش شده است. همچنين شيوع ميگرن در ميان شهرنشينان بيشتر از روستائيان است.

عوامل غذايي تشديدكننده ميگرن عبارتند از:

1- گلوتامات: نمك يا اسيدآمينه اي كه در بافت هاي عصبي موجود است. اين ماده در محصولات آماده شده به ميزان زيادي وجود دارد. به اين منظور بايد برچسب روي محصولات را به دقت مطالعه كرد. اين ماده در كنسروهاي متفاوت و غذاهاي يخي وجود دارد.

2- آمين ها: بعضي غذاهاي حاوي آمين ها ، فعال كننده رگ ها هستند و به نظر مي رسد آغازگر انقباض رگ هاي خوني در مغز باشند. گمان مي رود تيرآمين و فنيل اتيل آمين دو ماده اصلي مسبب اين مشكل باشند. اگرچه ساير آمين ها نيز ممكن است اثرات مشابهي داشته باشند . در زير به بررسي منابع برخي آمين ها مي پردازيم. تيرآمين(tyramine) در الكل، برخي پنيرهاي مانده ، ميوه ها وسبزي هاي كال و فاسد، خوراك كلم ، مخمرها ، انواع آجيل ، ماهي شور ، كنسرو شاه ماهي ، خامه ترش ، آواكادو ، سوسيس هاي تخميري و گوشت هاي مانده يا چرب وجود دارد. فنيل اتيل آمين(phenylethylamine) در كاكائو، شكلات، پنيرو مواد غذايي اي كه داراي اين سه خوراكي هستند يافت مي شود. اكتوپامين((octopamine در مركباتي مثل ليمو پرتقال ، گريپ فروت و غيره يافت مي شود. مواد غذايي نامبرده از گروه آمين ها باعث افزايش آزاد شدن سروتونين در مغز مي شود و اعصاب مغز را تحريك كرده همچنين ايجاد سردرد مي كند.

3- مس: گمان مي رود كه مس در متابوليسم آمين هاي فعال كننده رگ ها (vasoactive ) نقش داشته باشد و احتمال بروز حمله ميگرن را افزايش دهد . آجيل ها ، شكلات ، جوانه گندم و صدف خوراكي از منابع غذايي حاوي مس به شمار مي روند . پرتقال و گريپ فروت و نارنگي بايد از رژيم غذايي حذف شوند . زيرا مركبات جذب روده اي مس را افزايش مي دهند و ممكن است در فرآيند آغاز حمله هاي ميگرن نقش داشته باشند.

4- كافئين: زياد مصرف كردن و يا كاهش كافئين در بدن نيز در تشديد ميگرن موثر است . همچنين ترك ناگهاني مصرف چاي و قهوه ، كه هر دو كافئين دارند ، ممكن است در برخي اشخاص مستعد ، زمينه ساز بروز ميگرن باشد.

5- مواد غذايي چرب و سرخ شده : مواد چرب و مواد غذايي اي كه با روغن زياد سرخ مي شوند عامل تشديد ميگرن هستند.

6- نيتريت: سوسيس و گوشت نمك سود كه به آن ها ماده نگه دارنده نيتريت افزوده شده است ، نبايد مصرف شود ، چون مي توانند عامل بروز ميگرن در افراد مستعد باشند.

غذاهاي مفيد در مورد بيماران مبتلا به ميگرن به شرح زير مي باشد. مرغ ، خروس و بوقلمون از دسته غذاهاي كم چرب و غني از پروتئين هستند. مصرف غذاهاي پروتئيني منجر به نوسان ميزان قند خون نمي شود. گمان مي رود كه كمبود ميزان قند خون از جمله عوامل ميگرن است. غذاهاي پروتئين دار نظير تخم مرغ ، گوشت گاو وحبوبات بايد در هر وعده غذايي گنجانده شود. مصرف ميان وعده هاي حاوي پروتئين فراوان نيز مفيد است . سيب، گلابي ، گيلاس ، زردآلو و انگور ميوه هايي هستند كه مصرف آن ها موجب افزايش منظم قند خون مي شود اين ميوه ها ميان وعده هاي غذايي بسيار خوبي براي حفظ و كنترل قند خون هستند. حليم جو، نان چاودار و حبوباتي نظير لوبيا قرمز، عدس سبز و قرمز، نخود ولوبيا همگي داراي فيبرهاي محلول بوده و به تثبيت قند خون كمك مي كنند. اين غذاها منابع خوب كربوهيدرات بوده و حبوبات نيز منابع خوب پروتئين هستند.