واژينوسکوپي وسيله‌اي است غير از اسپکولوم که براي ديدن کانال واژن به کار مي‌رود. از اين دستگاه اغلب در معاينه کودکاني که هنوز به سن بلوغ نرسيده‌اند، استفاده مي‌شود. درواقع پزشک بايد در اين نوع معاينه، وسيله‌اي را انتخاب کند که به hymen يا مجراي پاييني واژن استروژنه نشده کودکان آسيبي نرساند؛ چرا که يکپارچگي و بي‌عيبي آناتومي بافت هايمن کودکان براي خانواده‌ها هم از نقطه نظر فرهنگي و هم قانوني بسيار مهم است.

قبل از استفاده از هرگونه وسيله‌اي در کانال واژن، بايد خصوصيات آناتوميک هايمن ثبت شود و مقدار اثر استروژن بر بافت‌هاي کودکان نيز ارزيابي شود. بافت‌ هايمن با اثر استروژن بالا بر آن (نوزادان و کودکان حوالي سن بلوغ)، نسبت به کودکاني که اثر استروژن بر بافت آنها بسيار کم است (کودکان 3 تا 8 سال)، بهتر مي‌تواند کشيدگي اياتروژنيک را تحمل کند، بدون آنکه پاره شود. به ياد داشته باشيم که اسپکولوم واژن مخصوص اطفال نبايد در معاينه روتين واژن کودکان قبل از بلوغ استفاده شود، زيرا خطر تروماتيزه کردن هايمن و ديواره واژن وجود دارد، حتي اگر کودک تحت بي‌هوشي عمومي نيز باشد.

 


چگونگي انجام کار

واژينوسکوپي با يک اندوسکوپ مخصوص شستشو مي‌تواند در کلينيک يا به عنوان يک معاينه تحت بي‌هوشي انجام شود. در واقع انتخاب محل انجام آن به توانايي کودک در همکاري با پزشک و وسايل بستگي دارد. بي‌حسي موضعي تقريبا 5 دقيقه قبل از جايگذاري واژينوسکوپ در وولو انجام مي‌شود که به طور مثال مي‌توان از ليدوکايين 2 درصد استفاده کرد. همچنين شايد براي انجام اين روش در مطب، اندوسکوپ‌هاي قابل انعطاف مناسب‌تر باشند؛ چراکه حرکت غيرعمدي بيمار مي‌تواند صدماتي را متوجه وي کند. براي افزايش همکاري کودک مي‌توان با گذاشتن صفحه نمايشي مقابل وي و آگاهي دادن به او که قرار است چه عملي روي بدنش انجام شود، بيمار را تشويق کرد تحمل بيشتري داشته باشد.

از گذشته‌هاي دور، روش مورد استفاده براي معاينه واژن کودک، استفاده از واژينوسکوپ Cameron-Myers بوده که داراي ساختمان‌هاي لوله‌اي قابل تعويض در انتهاي آن و با قطرهاي 7/0، 1 و 3/1 سانتي‌متري است. اين دستگاه، تغييرشکل يافته يک اتوسکوپ استفاده شده در دامپزشکي است. همچنين از اسپکولوم بيني Killian نيز براي واژينوسکوپي اطفال استفاده مي‌شده است. به کار بردن اين وسايل، امکان تشخيص ضايعات بزرگ و مواردي را که رنگي متفاوت از ديواره‌هاي واژن دارند، فراهم مي‌آورد. به هر حال، اگر ضايعه با ويژگي‌هاي موکوس فراوان يا دبري هم‌خواني داشته يا خيلي کوچک باشد، تشخيص آنها با اين وسايل دشوار است. از ‌اين‌رو، واژينوسکوپي با اندوسکوپ براي معاينه مجراي پاييني توليد مثل کودک قبل از بلوغ ايده‌آل است. قطر کم اندوسکوپ به بافت هايمن آسيبي نمي‌رساند و جريان مايع نه تنها واژن را شستشو مي‌دهد، بلکه باعث متورم شدن آن به اندازه کافي شده تا سرويکس و کانال واژن به خوبي ديده شود.

شستشوي واژن از موکوس و دبري‌ها براي تشخيص ضايعات اگزوفيتيک کوچک که مي‌توانند مخفي شوند، اهميت خاصي دارد. علاوه بر اين، اين ضايعات کوچک در مايع شستشو دهنده به طور آزاد و معلق قرار مي‌گيرند که تشخيص آنها را آسان‌تر مي‌نمايد. انبساط کانال واژن با مايع، به واژن و سرويکس اجازه مي‌دهد که با هم ديده شوند و اين خاصيت تنها در اين دستگاه‌هاي شستشو دهنده وجود دارد. منظره پهنه‌ گسترده عمومي سرويکس و واژن به پزشک کمک مي‌کند هرگونه ناهنجاري‌هاي آناتوميک که مطرح کننده آنومالي‌هاي مادرزادي مانند رحم نابه‌جا و نواقص مولرين هست را به خوبي تشخيص دهد. در اين زمينه، هر اندوسکوپي که خاصيت شستشو دهندگي داشته باشد، مي‌تواند به کار رود، بنابراين برونکوسکوپ يا اورتروسکوپ هم مناسب هستند، زيرا طول کوتاهي دارند. به هر حال يک لاپاروسکوپ، سيستوسکوپ، نفروسکوپ يا هيستروسکوپ نيز مي‌توانند استفاده شوند.


يافته‌ها

به دليل شکنندگي اپي‌‌تليوم واژن قبل از بلوغ، سر سوآپ‌هايي که براي انجام کشت از واژن قبل از بلوغ که هنوز تحت تاثير استروژن قرار نگرفته، انجام مي‌شود، بافت رنگ پريده صورتي پيدا مي‌شود. در واژينوسکوپي اين افراد، پتشي‌هاي کوچک در ديواره‌هاي کناري واژن يا سرويکس نيز ديده مي‌شوند. اين موارد اغلب رخ مي‌دهند و بايد به عنوان يک وضعيت طبيعي تلقي شوند. پيچ و تاب ديواره‌هاي واژن متغير است، اما اغلب کم تا حداقل است. بيشتر ديواره‌هاي جانبي واژن قبل از بلوغ صاف و بدون پيچيدگي است. برآمدگي‌هاي گسترده پاپيلاري اطراف ماده خارجي فرو رفته قابل مشاهده است. اين برآمدگي‌هاي کوچک پاپيلاري در محل مواد خارجي غير فرو رفته نيز رويت مي‌شوند. به نظر مي‌رسد احتمالا قبل از اينکه يک جسم خارجي با واژينوسکوپي کشف شود، به وسيله مانور والسالوا بيرون انداخته مي‌شود، بنابراين پزشک بايد محل‌هاي برآمده را که با ناهنجاري همراه است، به عنوان شواهد احتمالي از خارج شدن اخير جسم خارجي تلقي کند، خصوصا زماني که واژينوسکوپي براي يافتن دليل خون‌ريزي يا ترشح بدون علت از واژن به کار مي‌رود.
ديواره‌هاي واژني که تحت استروژن قرار نگرفته، به طور مکرر به وسيله تشکيل بافت گرانوله به تروما پاسخ مي‌دهد. با بزرگنمايي که واژينوسکوپي ارايه مي‌دهد، برآمدگي‌هاي بافت شکننده غيرمانوس به نظر مي‌رسد. در اغلب موارد اين بافت‌هاي گرانوله پس از استفاده از کرم موضعي استروژن در وولو برطرف مي‌شوند. در مقايسه با اسپکولوم‌هاي مخصوص اطفال که خود نيز خراشيدگي‌هايي ايجاد مي‌‌کنند و در تشخيص افتراقي سوءاستفاده جنسي از اطفال قرار مي‌گيرند، واژني که حين واژينوسکوپي شستشو داده مي‌شود، تروماي حاد را به خوبي مشخص مي‌کند. در اغلب موارد که پاتولوژي مشخصي وجود ندارد، پزشک با سرويکس متقارن صاف يا ندولار و کانال واژن متقارن صاف يا تا حدي پيچ‌دار مواجه مي‌شود. اگر سرويکس يا واژن، غيرمتقارن بوده يا تعداد زيادي حفره يا برآمدگي بافتي در قسمت بالايي آن ديده شود، شک به وجود آنومالي‌هاي دستگاه ادراري ـ ژينتال طبيعي است. در مجموع، واژينوسکوپي با اندوسکوپ‌هايي که قابليت شستشوي مجرا را فراهم مي‌کنند، امکان مشاهده نماي وسيعي را از واژن و سرويکس قبل از بلوغ فراهم مي‌آورند که مطالعات آينده باليني را براي تشخيص بهتر و مديريت کلي اشکال متغير واژن و سرويکس راهبري مي‌کند.

منبع: نشریه سپید شماره ۱۹۸