دارو109- دارودرماني و پيشگيري از واريسلا زوستر
با پيشرفت تکنولوژي و صنعت دارويي، ساخت واکسن‌هاي جديد و ورود آنها به بازار مصرف جهاني؛ ممکن است چنين تصور شود که ويروس واريسلا زوستر که با نام ويروس آبله مرغان شناخته مي‌شود ديگر چندان فعال و قابل‌توجه نيست. البته از زمان ورود به بازار واکسن واريسلا در سال 1995 ميلادي، کاهش قابل‌توجهي در آمار مبتلايان مشاهده شده است. همچنين مرگ‌ومير و ميزان بستري به دنبال عفونت با ويروس واريسلا زوستر در مقايسه با سال 1996 ميلادي 90 درصد کاهش داشته است. (آمار مربوط به کشورهاي پيشرفته). اما هنوز در حدود 11 تا 17درصد از کودکان واکسينه شده عليه ويروس واريسلا، عفونت مشاهده مي‌شود.
عفونت اوليه با ويروس واريسلا زوستر در کودکان سالم معمولا خودمحدودشونده است و تنها علامت درماني براي بهبود خارش ضايعات کافي است. هرچند هيچ مطالعه‌اي براي ارزيابي اثربخشي لوسيون کالامين در بيماران شاکي از خارش ناشي از واريسلا زوستر انجام نشده است، به دليل ايمني و گزارشات باليني درمانگران در مورد اثربخشي، مي‌توان اين لوسيون را براي بيماران توصيه کرد. ساير درمان‌هاي علامتي عبارتند از لوسيون‌هاي حاوي منتول، کمپرس سرد و مرطوب و دوش با آب ولرم. آنتي‌هيستامين‌هاي خوراکي نظير هيدروکسيزين، لوراتادين، ستيريزين، فکسوفنادين و ديفن‌هيدرامين ممکن است در بهبود خارش موثر باشند و از آسيب دائمي پوست جلوگيري کنند. موارد متعددي از مسموميت موضعي با ديفن‌هيدرامين در مبتلايان به واريسلازوستر گزارش شده است. بنابراين نبايد ديفن‌هيدرامين موضعي را به‌خصوص در ترکيب با ديفن‌هيدرامين خوراکي نسخه کرد. تجويز ساليسيلات‌ها در زمان عفونت واريسلا خطر بروز سندرم ري را افزايش مي‌دهد. مي‌توان از استامينوفن و ساير تب‌برها براي برطرف کردن تب استفاده کرد.
هرچند در اغلب بيماران ويروس واريسلازوستر خودمحدودشونده است، در موارد متعددي درمان ضدويروس اجتناب‌ناپذير است. آکادمي اطفال آمريکا و کميته مشورتي ايمن‌سازي هيچ‌کدام درمان ضدويروس را در کودکان سالم بدون عارضه توصيه نکرده‌اند، اما آکادمي اطفال آمريکا پيشنهاد کرده در کودکان در معرض خطر عفونت اوليه واريسلازوستر متوسط تا شديد، درمان ضدويروس با آسيکلووير کمک‌کننده است. اين بيماران در معرض خطر عبارتند از افراد سالم بالاي 12 سال، زنان باردار با عوارض شديد مرتبط با عفونت ويروسي نظير پنوموني و نيز بيماراني که براي مدت طولاني تحت‌درمان با ساليسيلات‌ها بوده‌اند يا آنان که به طور کوتاه‌مدت يا گذرا درمان دوره‌اي کورتيکواستروييد را تجربه کرده‌اند. براي رسيدن به بهترين نتيجه درماني، شروع درمان ضدويروسي بهتر است در 24 ساعت اول بروز بثورات پوستي آغاز شود.
ايمن گلوبولين واريسلا زوستر (VZIG)، يک ايمن گلوبولين اختصاصي واريسلاست که براي القاي ايمني غيرفعال در درمان افراد مستعد و در تماس با ويروسي که در معرض خطر ابتلا به عوارض بيماري واريسلا زوستر هستند، تجويز مي‌شود. سازمان پيشگيري و کنترل بيماري‌هاي آمريکا توصيه کرده ايمن گلوبولين واريسلا زوستر طي 96 ساعت اول پس از مواجهه زنان باردار، نوزادان و افراد با نقص دستگاه ايمني در معرض خطر ابتلا به واريسلازوستر و عوارض آن تجويز شود. افرادي که دو دوز واکسن واريسلا دريافت کرده‌اند و سپس دچار سرکوب سيستم ايمني شده‌اند، براي تزريق ايمن گلوبولين واريسلازوستر مناسب نيستند.
دو نوع واکسن حاوي واريسلا براي تجويز در کودکان بالاي 12 ماه براي پيشگيري از ابتلا به بيماري در ايالات متحده موجودند. واريواکس واکسني فقط براي پيشگيري از واريسلازوستر است ولي پروکواد واکسن ترکيبي سرخک، اوريون، سرخجه و واريسلاست. زوستاوکس، واکسن هرپس زوستر مورد تاييد سازمان غذا و داروي آمريکا براي افراد بالاي 50 سال است که با هدف پيشگيري از نورالژي پس از هرپس ناشي از فعال شدن مجدد ويروس واريسلا زوستر تجويز مي‌شود. هر سه نوع واکسن حاوي واريسلا ، شامل ويروس زنده ضعيف‌شده هستند. واکسن ترکيبي سرخک، اوريون، سرخجه و واريسلا در سال 2005 ميلادي و واکسن هرپس زوستر در سال 2006 ميلادي مورد تاييد سازمان غذا و داروي آمريکا قرار گرفته‌اند.
هرچند واکسن واريسلا موثر است، متعاقب مصرف آن عوارض جانبي ناخواسته‌اي محتمل هستند. در يک بررسي گذشته‌نگر، شايع‌ترين عارضه جانبي ناخواسته ناشي از تجويز واکسن واريسلا عبارت بودند از واکنش‌هاي موضعي محل تزريق و بثورات ژنراليزه. عوارض ناخواسته سيستميک به دنبال تزريق واکسن واريسلا نادر هستند. اغلب ضايعات موضعي خفيف و خودمحدودشونده‌اند و عبارتند از درد، سوزش، اريتم و تورم محل تزريق که ميزان شيوع آن در کودکان 3 درصد و در نوجوانان و بزرگسالان تنها 1 درصد است. ميزان شيوع بثورات ژنراليزه بين 4 تا 6 درصد از دريافت‌کنندگان واکسن واريسلاست. ضايعات محل تزريق معمولا طي دو هفته پس از تجويز واکسن برطرف مي‌شوند، اما بثورات ژنراليزه به طور معمول تا 3 هفته باقي مي‌مانند.
هرچند واکنش‌هاي سيستيمک به تزريق واکسن واريسلا چندان شايع نيستند، تب در 15درصد از کودکان و 10 درصد از نوجوانان و بزرگسالان طي 24 ساعت اول پس از دريافت واکسن گزارش شده است.
منبع: نشریه سپید شماره ۲۹۹