تجهیزات115- استتوسكوپ
مفاهيم پايه
استتوسكوپ (stethoscope) از دو كلمه (steth(o به معني سينه و scope به معني نمايش يا نشان دادن است و در كل به معني وسيله اي براي سمع است.
فيزيولوژي
در يك فرد عادي گوش دادن به قلب در 4 نقطه (مربوط به هر كدام از دريچه‌هاي قلب) امكان پذير است. صداي طبيعي قلب فقط شامل يك صداي اول (1)Sمانند پوم و يك صداي دوم (2)Sمانند تاك اسـت. در حالت طبيعي صداي اضافه‌اي نبايد در قلب شنيده شود و بين صداي اول و دوم نيز بايد سكوت برقرار باشد. كه اين صداها ناشي از بسته شـدن طبيعـي دريچـه‌هـاي قلـب هستنـد. هـر گـونـه صداهايي در وسط اين دو صدا يا تغيير در شدت اين صداها و غيره هر كدام نشانه‌اي از بيماري خاصي است.
صـداهـاي غـيـر طـبـيـعـي قـلب شامل سوفل‌ها و صداهاي 3, S 4Sهستند. سوفل‌ها ارتعاشات قابل سـمـعـي هستند كه هنگام عبور جريان غير طبيعي خـون از يـك دريـچه طبيعي قلب يا جريان طبيعي خون از يك دريچه غير طبيعي و در نتيجه اغتشاش جـريـان بـه وجـود مـي‌آيـنـد. اين صداها با توجه به شدت ، فركانس ، كيفيت ، مدت و موقعيت زماني آن‌ها نسبت به انبساط و انقباض قلب (سيستول و دياستول) تعريف مي‌شوند و نشانه بيماري خاص هستند.
چگونه كار مي كند؟
عملي كه توسط گوشي انجام مي شود به آن auscultateيـا گـوش دادن مـي گـويـنـد و شـامـل كنترل صداهاي داخلي بدن است كه در مورد ريه و قلـب تـوسعـه يافته است. گوشي پزشكي سه قسمت عمده دارد. قسمت اول گوشي روي بدن فرد قرار مي‌گيرد و دو طرفه است كه يك طرف را ديافراگم و طرف ديگر را قسمت زنگوله‌اي يا بــل مــي‌نــامـنــد و ارتعـاشـات بـدن را تبـديـل بـه ارتعاشات صوتي كرده و كمي تشديد مي‌كند. سـپـس صـوت حـاصـل وارد لـولـه يـا لـولـه‌هـاي هـدايـت كـنـنده صدا شده و در نهايت از طريق گــوشـي‌هـاي مـخـصـوصـي وارد گـوش پـزشـك مي‌شود.
در چه مواردي به كار مي رود؟
از گــوشــي هـاي پـزشكـي مـي تـوان در مـواردي هـمـچــون اخـتــلالات مــادر زادي ، بـيـمــاري هــاي دريـچـه‌اي قـلـب و در آريـتـمـي هـاي قلبي و ... كه صـداهـا و صـوت هـاي خـاصـي بـه صـداهاي قلبي اضـافه مي‌شوند استفاده كرد.گوشي‌هاي پزشكي انواع و اقسام گوناگوني دارند. قسمت ديافراگمي گوشي (كه سطح بيشتري دارد) به صورت معمول بـراي گـوش دادن صـداهـاي مـخـتـلـف بـدن به كار مي‌رود. قسمت زنگوله‌اي يا بل گوشي (كه عملاً پـرده‌اي ندارد) فقط در مواردي به كار مي‌رود كه صداي آن اندام از بمي خاصي برخوردار است.
ساختار داخلي گوشي پزشكي
يـك گـوشـي پزشكي از قسمت هاي مختلفي به صورت نشان داده شده در شكل1 تشكيل شده است.
1-در مجموعه مربوط به سر (Hea dset)، از يك نوك گوشي (Ear tip) كه وارد دو گوش مي شود و يـك لـولـه گـوش ( Ear tube) كه نوك گوشي به آن وصل شده است، تشكيل شده است.
2-در مــجــمــــوعــــه مــــربــــوط بـــه قــفــســـه ســيــنـــه (Chest piece)، از يــك ديــافــراگــم يـا تنظيـم پـذيـر (Tunable Diaphragm) و يــك مـيـلــه اتـصــال مــانـنـد ساقه (Stem) تشكيل شده است.
3-همچنين از يك لوله بدون درز (tubing) براي اتصـال دو مجمـوعـه مـربـوط بـه سـر و قفسـه سينـه استفاده شده است.
جايگزين گوشي پزشكي
بـا تـوسـعـه فـنـاوري تـلـفـن هاي همراه، پزشكان انـگـلـيـسي ترجيح مي دهند كه به جاي استفاده از گوشي پزشكي از نرم افزاري كه تلفن هاي همراه را به يك استتكوپ تبديل مي كند استفاده كنند.
به تازگي نرم افزاري به نام iStethoscope عرضه شده است كه به كاربران <آيفون> اجازه مي دهد به ضربان قلب خود از طريق اين تلفن همراه هوشمند اپل گوش دهند. اين نرم افزار كه با استقبال بسيار بالايي مواجه شده و 500 بارگذاري در روز را به نام خود ثبت كرده نه تنها كاربران عادي بلكه پزشكان را هم به طرف خود كشانده است. در حال حاضر بيش از 3 مـيـلـيـون پـزشـك انـگليسي اقدام به بارگذاري نرم‌افزار iStethoscope كرده اند و به جاي گوشي پزشكي از اين برنامه جانبي استفاده مي كنند. براي افـزايـش دقـت ايـن نرم افزار توصيه شده است كه كاربر <آيفون> را روي گردن بگذارد و تا زماني كه بتواند ضربان نبض روي گردن را بشنود اين تلفن همراه را به آرامي حركت دهد.
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۱۲۱