گزارش9- هماتواسپرمی
در ماه آگوست سال 2007 ميلادي، مردي 30 ساله و دانشجوي دوره دکترا اهل نيجريه و ساکن لندن، متوجه وجود خون روشن در انزال خود شد. اين مشکل به مدت 2 ماه ادامه يافت تا اينکه وي به پزشک عمومي خود مراجعه کرد. هيچ سابقه‌اي از آسيب و ضربه به اندام‌هاي تناسلي و پروستات وي وجود نداشت؛ بيمار در دوران ارتباط با دو شريک جنسي قبلي خود از کاندوم استفاده کرده بود. بيمار بدون انجام معاينه باليني، نسبت به مراجعه به درمانگاه بيماري‌هاي ادراري تناسلي ترغيب شد. سه روز بعد و در هنگام مراجعه به درمانگاه، فشارخون بيمار 170/244 ميلي‌متر جيوه بود. به بيمار 5 ميلي‌گرم آملوديپين داده شد و به بيمارستان اعزام گرديد. در بيمارستان، نتيجه اندازه‌گيري دوباره فشارخون بيمار با يک فشارسنج دستي در هر دو بازو، برابر با 141/239 ميلي‌متر جيوه بود.
فشارخون بيمار، آخرين بار 10 سال قبل اندازه‌گيري شده بود و به وي گفته شده بود که فشارخونش مختصري بالاست. وي هيچ گاه از داروهاي ضد فشارخون استفاده نکرده بود. وي اصلا احساس ناخوشي نداشت، هر چند که در بررسي دقيق‌تر معلوم شد که 2 ماه پيش از وجود خون در انزال، دچار سردرد و خونريزي از بيني شده است. وي هيچ سابقه پزشکي مرتبطي نداشت و در تمام عمرش سيگار نکشيده بود. در مشاهده، هيچ نشانه‌اي از نشانگان کوشينگ، آکرومگالي يا اسکلروز سيستميک ديده نشد. معاينه باليني شامل معاينه عصبي، تناسلي و رکتوم، هيچ مورد غيرطبيعي نداشت- با اين توضيح که تاخير راديوفمورال و برويي کليوي وجود نداشت و نمره بيمار در آزمون خلاصه‌شده 10/10 بود. آزمون نواري ادرار نشان دهنده پروتئين زياد در ادرار ولي بدون خون بود. در بررسي ميکروسکوپي ادرار هيچ کستي مشاهده نشد. آزمون‌هاي خون همگي طبيعي بودند: هيچ کدام از غلظت‌هاي کلسيم، کراتينين، پروتئين واکنشي C ،
اتو‌آنتي‌بادي‌ها و آنتي‌ژن ويژه پروستات غيرطبيعي نبودند. آزمون‌هاي سرولوژيک و ايمونولوژيک به ترتيب هيچ شواهدي از HIV و سل را نشان نمي‌دادند. بررسي ميکروسکوپي و کشت از ترشحات پيشابراه بيانگر هيچ نشانه‌اي از سيفيليس، کلاميديا يا گونوره نبود. الکتروکارديوگرافي نشان دهنده هيپرتروفي شديد بطن چپ بود ولي در پرتونگاري قفسه سينه هيچ شواهدي از کوآرکتاسيون آئورت وجود نداشت. در بررسي فوندوسکوپي، ادم دو طرفه پاپي بدون خونريزي ديده شد. سونوگرافي نشان دهنده کليه‌هايي با اندازه طبيعي و بدون کيست بود. سي‌تي اسکن شکم هيچ نکته غيرطبيعي و به ويژه توده آدرنال را نشان نداد. طي چند روز و با تجويز آملوديپين، رامي‌پريل و گليسريل تري‌نيترات داخل وريدي، فشارخون بيمار به تدريج کاهش يافت. در همين حال، 3 نمونه ادرار 24 ساعته از بيمار جمع‌آوري شد. پس از اتمام جمع‌آوري، درمان با آتنولول براي بيمار آغاز شده، گلسيريل تري‌نيترات متوقف شد. غلظت کاته‌کول‌آمين‌هاي ادرار طبيعي بود که تاييد مي‌کرد بيمار به فئوکروموسيتوم دچار نيست.
تصويربرداري از شبکيه نشان دهنده بهبود ادم پاپي و در مقابل وجود چندين نقطه Cotton- Wool و خونريزي شعله شمعي در لايه رشته‌هاي عصبي بود (شکل1)- که اين وضعيت با رتينوپاتي هيپرتانسيو درجه 3 همخواني داشت. دو تشخيص پرفشاري خون اساسي يا هيپرآلدوسترونيسم براي بيمار مطرح بود. بيمار 10 روز پس از پذيرش مرخص شد. در آخرين مراجعه در اواخر ماه نوامبر 2007 فشارخون بيمار در حد 96/150 ميلي‌متر جيوه بود؛ حال بيمار خوب بود و در مايع مني خود خون نداشت.
هماتواسپرمي اغلب بر اثر عفونت يا آسيب – از جمله آسيب اياتروژنيک ناشي از نمونه‌برداري پروستات- ايجاد مي‌شود. علل ديگر عبارتند از: سنگ، کيست، ناهنجاري عروقي و پرفشاري‌شديد خون که در حدود 50 از موارد را سبب مي‌شود. هيپرتانسيون بدخيم به صورت فشارخون بيشتر از 100/180 ميلي‌متر جيوه به همراه ادم پاپي يا خونريزي شبکيه تعريف مي‌شود. با وجود اينکه پرفشاري خون بدخيم مي‌تواند در زمينه پرفشاري خون اساسي رخ دهد، بايد علل پرفشاري خون ثانويه مورد بررسي قرار گيرند. به جز هماتواسپرمي، بيمار مذکور هيچ علامتي نداشت- همچنان که 10 از بيماران دچار پرفشاري خون بدخيم بدون علامتند. با اين وجود، هيپرتروفي بطن چپ، پروتئين‌اوري و رتينوپاتي بيانگر آسيب بارز عضو انتهايي بوده، با پرفشاري خون شديد و طولاني‌مدت همخواني دارند.
منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۱۹