پزشکی بالینی

نام ژنریک: داستینیب

دسته دارویی: مهاركننده تيروزين كيناز

شکل دارویی: قرص 20، 50، 70 ،80 ،100 ،140 ميلي گرم 

مکانیسم اثر: اين دارو باعث مهار رشد سلولهاي لوسمي ميلوئيدي مزمن (CML) و لوسمي لنفوبلاستيك مزمن (ALL) از طريق اثر روي آنزيم ABL - BCR كيناز مي شود.

موارد مصرف: 

• درمان بزرگسالان مبتلا به CML مزمن ، پيشرونده ميلوئيدي يا لنفوئيدي در فاز انفجاري فيلادلفيا مثبت (+Ph) كه به درمانهاي قبلي مثل ايماتينيب مقاومت داشته يا نتواند آنرا تحمل كند.
• درمان مبتلايان بزرگسال كه Ph+ )CML) در فاز مزمن آنها تازه تشخيص داده شده باشد
• درمان مبتلايان بزرگسال با Ph+ ) ALL)  كه به درمانهاي قبلي مقاومت داشته يا نتواند آنرا تحمل كند.

موارد توجه:

• 1.       اين دارو را بايد بدون در نظر غذا مصرف كرد.
• 2.       اگر عوارض جانبي جدي و غير هموراژيك رخ داد درمان را بايد تا زماني كه مشكل حل شود متوقف ساخت. پس   از آن مي توان درمان را با دوز كمتر بسته به شدت عارضه بوجود آمده ، از سر گرفت.
• 3.       داسيتينيب يك داروي سايتوتوكسيك است.لذا بايد با احتياط حمل ، تجويز و پخش شود.  
• 4.       در كودكان صحت و سلامت مصرف اين دارو به اثبات نرسيده است.
• 5.       در افراد سالمند بالاي 65 سال ممكن است اثرات مسموميت ديده شود.
• 6.       اين دارو باعث صدمات قلبي مي شود. مثل: كارديو ميو پاتي ، نارسائي دياستوليك، CHF، نارسائي بطن چپ و MI كشنده
• 7.        اين دارو ممكن است باعث ايجاد خونريزي در مغز و سيستم گوارشي شود. 

دوز مصرف:

درمان CML مزمن ، پيشرونده ميلوئيدي يا لنفوئيدي در فاز انفجاري فيلادلفيا مثبت (+Ph): شروع مصرف با 140 ميلي گرم يكجا روزانه . ممكن است دوز تا 180 ميلي گرم در روز يكجا، در بيماراني كه پاسخ هماتولوژيك يا سيتوژنيك نشان نداده اند، افزايش يابد.  

درمان لوسمي ميلوئيدي مزمن در فاز مزمن: شروع مصرف با 100 ميلي گرم يكجا روزانه . ممكن است دوز تا 140 ميلي گرم در روز يكجا، در بيماراني كه پاسخ هماتولوژيك يا سيتوژنيك نشان نداده اند، افزايش يابد.

تجويز همزمان با مهار كننده هاي قويCYP3َA4:انتخاب يك داروي جايگزين كه قدرت مهار آنزيم آن صفر يا حداقل باشد توصيه مي شود. اگر يك داروي مهاركننده قوي4A3CYP بايد تجويز شود ، بايد توجه داشت كه دوز داسيتينيب به روزانه 20 ميلي گرم براي كساني كه 100 ميلي گرم داسيتينيب در روز دريافت مي كرده اند،كاهش مي يابد . براي كساني كه 140 ميلي گرم روزانه دريافت مي كرده اند دوز به 40 ميلي گرم در روز كاهش مي يابد.  

تجويز همزمان با القاء كننده هاي قوي CYP3َA4:انتخاب يك داروي جايگزين كه قدرت القاء آنزيم آن صفر يا حداقل باشد توصيه مي شود. اگر يك داروي القاءكننده قوي4A3CYP بايد تجويز شود ، افزايش دوز داسيتينيب را در بدن بيمار در نظر گرفته  و بيمار را براي بررسي مسموميت بايستي ارزيابي شود.

عوارض جانبی:  

-          قلبي عروقي: نارسائي قلبي CHF، آريتمي ،فلاشينگ، افزايش فشار خون،  طپش قلب ،تاكيكاردي ،فيبريلاسيون بطني ترومبوز آمبولي

-          CNS: سر درد ،ضعف، خونريزي مغزي ،آسم، دپرسيون ،سستي، افسردگي، گيجي، بي خوابي ،نروپاتي، خواب آلودگي

-          پوستي: راش آكنه،آلوپسي، درماتيت ،خشكي پوست ،خارش، كهير

-          EENT: خشكي چشم ، وزوز گوش ، اختلال بينائي تاري ديد ، كاهش ميدان ديد

-          GI: اسهال، تهوع، استفراغ، درد شكمي، خونريزي گوارشي ،اتساع شكم، بي اشتهائي، اختلالات اشتها، كوليت ،كوليت نوتروپنيك ،يبوست ،سوء هاضمه ،عفونت گوارشي ،گاستريت، التهاب موكوسي

-          هماتولوژي: ترومبوسيتو پني، نوتروپني، آنمي

-          هيپو فسفاتمي، هيپوكالمي، هيپوكلسيمي، افزايش كراتينين، احتباس مايع در بدن ، افزايش يا كاهش وزن افزايش بيلي روبين، افزايش ALT و AST

-          عضلاني -اسكلتي: درد عضلاني، ميالژيا ،آرترالژيا، التهاب ماهيچه ها

-          تنفسي: تنگي نفس ادم ريوي سرفه ارتشاح ريوي پنوموني ( ويروسي قارچي باكتريايي ) افزايش فشار ريوي  عفونت دستگاه تنفسي فوقاني، التهاب و بيماري ريوي بينابيني

-          ادم سطحي، تب، عفونت، ادم كلي، درد سينه ،لرز ،كوفتگي ،تبخال ويروسي يا عفوني  درد

تداخلات:

1.      آنتي اسيدها:( آلمنيوم منيزيم هيدروكسايد، كلسيم كربنات ) در صورتيكه امكان قطع آنتي اسيد وجود نداشته باشد بايد 2 ساعت قبل يا بعد بعد از مصرف داسيتينيب آنتي اسيد را مصرف نمود.

2.      القاء كننده هاي  CYP3َA4: (كاربامازپين ، دگزامتازون، ريفابوتين ،ريفامپين، فنوباربيتال، فني توئين، سنت جان ورث) باعث كاهش غلظت خوني داسيتينيب مي شود و در نتيجه كاهش اثرات درماني آن. پس بايد دوز داسيتينيب را افزايش داد و از نظر ايجاد مسموميت بيمار را كنترل كرد.

3.      مهاركننده هاي CYP3َA4 : (آتازاناوير، كلاريترومايسين ، اريترومايسين آب گريپ فروت اينديناوير ، ايتراكنازول ،كتوكنازول ،نفازودون نلفيناوير، ريتوناوير، وريكونازول) مصرف همزمان باعث افزايش غلظت پلاسمايي داسيتينيب و افزايش اثرات جانبي آن مي شود . در صورت مصرف همزمان با مهاركننده هاي قوي بايد بيمار از لحاظ ايجاد مسموميت كنترل شودو دوز دارو پائين آورده شود. مثلا براي بيماران كه در روز 100 ميلي گرم مصرف مي گرده اند دوز دارو بايد به 20 ميلي گرم كاهش يابد و در افراد كه 140 ميلي گرم دريافت مي كرده اتد دوز به 40 ميلي گرم كاهش مي يابد.پس از قطع مصرف داروي مهاركننده بايد بعد از يك هفته دوز داسيتينيب را افزايش داد نه قبل از آن.

4.      زير شاخه هاي  CYP3َA4 : (آلفنتالين، سيكلوسپورين، فراورده هاي ارگوت مثل دي هيذرو ارگوتامين ، فنتانيل پيموزايد ، كينيدين ، سيموستاتين سيروليموس، تاكروليموس) غلظت خوني داسيتينيب تغيير مي يابد پس با احتياط مصرف شود.

5.      آنتاكونيستهاي2 H (فاموتيدين ، مهاركننده هاي پمپ پروتون مثل امپرازول) : باعث كاهش غلظت پلاسمائي داسيتينيب و كاهش  اثرات درماني  آن

6.      افزاينده هاي زمان QT (آنتراسايكلين ها ، دوكسوروبيسين ، آنتي آريتمي ها آميودارون كلرپرومازين سيزاپرايد دروپيريدول ، هالوفانترين ، متادون ، پليپريدون ، آمي تريپتيلين ، ايمي پرامين زيپراسيدون) مصرف بايد با احتياط فراوان صورت گيريد و بيمار بايد مرتب بررسي گردد  

مصرف در حاملگی و شیر دهی:

• در بارداري جزء گروه D مي باشد. و باعث صدمات جدي به جنين مي شود.
• درشيردهي ناشناخته است .

توصيه ها:

• 1.       به بيمار توصيه كنيد در صورت داشتن عدم تحمل لاكتوز  يا بيماريهاي قلبي ، كبدي حتما پزشك را در جريان قرار دهد.
• 2.       قرصها بايد درسته خورده شود و نصف يا جويده نشود.
• 3.       در صورت فراموشي يك نوبت از دارو ، نوبت بعدي بايد به موقع مصرف گردد و نوبت بعدب دو برابر نگردد.
• 4.       در صورت ايجاد اين عوارض پزشك را مطلع نمائيد: خونريزي تب كبودي كوتاهي تنفس ورم افزايش وزن
• 5.       به خانمهايي كه اين دارو را مصرف مي كنند توصيه مي شود از بارداري بپرهيزند و يا اگر باردار ي رخ داد سريع به پزشك مراجعه نمايند.