ليزر اگزايمر دستگاهي است كه براي اصلاح عيوب انكساري چشم به كار رفته و مرحله اصلي اصلاح بينايي را انجام مي دهد . ليزر اگزايمر اشعه اي را توليد مي كند كه در طيف ماوراء بنفش بوده و طول موج آن كوتاه است . خاصيت اين ليزر به گونه اي است كه تراش ظريف و دقيقي را در سطح قرنيه انجام مي دهد به طوري كه به نسوج و سلول هاي اطراف آسيبي وارد نمي كند . مكانيزم ايجاد برش قرنيه را در اصطلاح علمي  Ablation مي گويند . 

يـكــي از مـراحـل مهـم در دستگـاه هـاي ليـزر كـالـيـبـراسـيـون هـاي قبل از شروع عمل است . بـرعـكـس ساير دستگاه ها كه كاليبراسيون تنها يــك مـرتـبـه و در شـروع روز انـجـام مـي شـود ، كاليبراسيون دستگاه براي هر بيمار قابل انجام است و ضمن دقت بالاي آن مي توان آن را به سادگي و در زمان كوتاهي انجام داد .

كمترين ميزان در برداشت از سطح قرنيه 
يـكــي از اشـكــالات ايــن سـيستـم در گـذشتـه بـرداشـت نسبتا زياد از سطح قرنيه بوده ولي با نصب سخت افزار و نرم افزازهاي زايوپتيك بر روي دستگاه ، در حال حاضر اين دستگاه جزء دسـتـگـاه هايي است كه كمترين برداشت را از سطح قرنيه دارد .

امنيت 
يكي از اصول كار با دستگاه هاي پزشكي ، امنيت به كار گيري آن ها است . اين مسئله به خصوص در دستگاه ليزر چشم بسيار پراهميت است . دستگاه ليزر تكنولاس ( زايوپتيك 100 ) از ضريب امنيت بسيار بالايي برخوردار است و به گـونـه اي طـراحـي شـده كـه هـم تـكـنسين و هم پــزشــك در تـمــام مـراحـل قـبـل و هـنـگـام عـمـل مـي‌تـواننـد كـاركرد صحصيح دستگاه را كنترل كنند . ميزان انرژي و هموژنيته ( يكنواختي ) اشعه ليزر براي هر عمل قابل بررسي و اندازه گيري است . 

كيفيت 
امروزه در انجام اعمال ليزر چشم نه تنها ميزان بينايي ، بلكه كيفيت بينايي نيز مدنظر بوده و يكي از اهداف اصلي ، افزايش كيفيت بينايي است . دستگاه تكنولاس - زايوپتيك با برنامه پيشرفته  Customize كه بر اساس اصلاح  wave front است قادر است علاوه بر شماره چشم ، ساير اختلالات و اعوجاجاتي را كه در سيستم اپتيكي چشم بيمار وجود دارند را نيز اصلاح كرده و كيفيت بينايي بيمار را به خصوص در ديد شب افزايش دهد . 

دستگاه ليزر Femto second
از اين دستگاه جهت عمل فمتوليزيك استفاده مي شود . ليزر Femto second آخرين پديده ليزر در زمينه اصلاح عيوب انكساري چشم است . آميزش و به كارگيري همزمان ليزر " فمتوسكند " و ليزر " اگزايمر " باعث مي شود كه تمام مراحل ليزيك توسط ليزر انجام شود و در انجام عمل از هيچگونه تيغ جراحي يا وسيله مكانيكي استفاده نشود . درگذشته براي آماده سازي قرنيه جهت ليزر اگزايمر از وسيله اي به نام ميكروكراتوم استفاده مي‌شد. ميكروكراتوم مانند يك رنده عمل مي كرد و توسط تيغه اي كه داشت يك لايه از سطح قرنيه بر مي داشت. اگرچه ميكروكراتوم در اكثر موارد به خوبي عمل مي كرد ولي در بعضي بيماران ممكن بود عوارضي را ايجاد كند.

دستگاه توپوگرافي پنتاكم
يكي از مراحل مهم تشخيصي قبل از اعمال ليزيك ، بررسي و ضعيت قرنيه توسط دستگاه توپوگرافي است. به طوري كه عمل ليزيك بدون انجام توپوگرافي مجاز نيست‌. توپوگرافي ، كميت و كيفيت سطح و عمق قرنيه را بررسي كرده و آن را به صورت نقشه‌هاي رنگي جالبي در معرض ديد فرد قرار مي دهد و با بررسي اين نقشه ها جراح مي‌تواند قضاوت كند كه آيا عمل ليزيك براي چشم  مناسب است و  اگر  چنين نيست درمان هاي جايگزين كدامند.

ليزر در چشم پزشكي 
دايود ليزر
 ‌در عمل هاي بسيار مختلف به ويژه  Cyclocoagulation،  Transscleral coagulation،    Endocoagulation و  DCRمورد استفاده قرار مي گيرد. در چشم پزشكي ، معمول ترين طول موج كه براي عمل دايود ليزر به كار مي رود، 810 نانومتر است.
مشخصات فني
1-طول موج هاي 810 ، 940 ، 980 و 1064 نانومتر
2-قدرت 6 ، 8 و 9 وات
3-ابعاد 10*‌12*‌21سانتي متر
4-كار با باتري و مستقل از منبع تغذيه
5-فيبرهاي ارزان
6-كوپلينگ پيشرفته ، ساده و سريع
7-ارزان
8-جابجايي آسان
9-چند منظوره
10-جذب فوق العاده در ملانين و هموگلوبين
 لنز داخل چشمي 
لنز داخل چشمي اكريليك فولدبل است.
مشخصات  فني
1-پايه هاي به شكل C براي داشتن لنزي كاملا ثابت
2- پايه هاي نرم و در نتيجه كنترل و جاگذاري آسان
3-قابليت استفاده آسان در چشم هايي با مردمك يا كپسول كوچك
4-فولدينگ سريع بدون نياز به لوازم ديگر
5-لبه هاي تيز

ليزر جراحي
ايـن ليـزر جهـت جـراحـي قـرنيـه و براي درمان پيرچشمي، دوربيني، نزديك بيني، Astigmatism keratotomy،  Lamellar keratoplasty،  Penetrating keratoplasty و تشكيل فلپ به كار مي رود.
 مشخصات فني
  ‌وزن: 700 كيلوگرم
انرژي هر پالس: 9/0 ميلي ژول
طول موج: 1030 تا 1060
قطر فلپ: قابل تعيين توسط جراح و متغير بين 6000 تا 9500 ميكرومتر
ضخامت فلپ: قابل تعيين توسط جراح و متغير بين 110 تا 200 ميكرومتر
زمان عمل: 20 ثانيه
نرخ تكرار: 80 كيلوهرتز
سطح تماس با قرنيه: به صورت خميده
همچنين براي برطرف كردن عيوب انكساري چشم با بهره گيري از تكنولوژي روز از ليزر اگزايمر استفاده مي شود. كه داراي مشخصات زير است.
 داراي رديابي چشم چند بعدي در محورهاي X ، Y و Z است كه مشكل عدم فوكوس به دليل حركت چشم در محورهاي مختلف را برطرف مي كند.
پرتو به شكل Truncated-Gaussian است كه تركيبي از موج گوسي و صاف است. ايـن پـرتـو عـلاوه بـر اينكـه اثـر حـرارتـي روي قرنيه را به حداقل مي رساند، همواري فوق‌العاده سطوح قرنيه را نيز موجب مي شود.
 APT تكنولوژي پيشرفته personalized
 محاسبه گر پيشرفته درماني
 تشخيص خودكار قرنيه بيمار به منظور بالا بردن سرعت و اطمينان جراح از صحت چشم تحت عمل توموگرام پيشرفته
 شبكه Trulink براي دسترسي به فايل هاي درمــــانــــي مـــوجـــود روي ZDW ، تـشـخـيـــص و سرويس از راه دور
 امكان 3 نوع درمان با الگوريتم هاي Tissue Saving ، Aspheric و  Personalized
 الگوريتم بدون نياز به اتساع (dilation) براي بــســيـــاري از بـيـمــاران ( امـكــان انـجــام مــراحــل تشخيصي و عمل جراحي در يك روز )
 ACE كنترل پيشرفته رديابي چشم
جبران شيفت مردمك 
 رديابي چشم voad  ديناميك و استاتيك
 سرعت جراحي مطمئن

 Scanning Laser Polarimetry
دسـتگـاهـي اسـت كـه بـه كمـك نـور پـلاريـزه ضخامت RNFL )Retinal Nerve Fiber Layer( كه لايه فيبري عصبي شبكيه است را در ناحيه پري پـاپـيـلـري انـدازه گـيـري مي‌كند و با دستيابي به بالاترين استاندارد در تشخيص و مديريت گلوكوم، چشم را از هر دو بعد كاركرد و ساختار مورد ارزيابي قرار مي دهد. اين دستگاه اندازه گيري هاي مربوط به پارامترهاي را كه در ارتباط تنگاتنگ با اولين تغييرات در گلوكوم هستند را با دقت بالا انجام مي دهد. در حالي كه در حين معاينات چشمي تشخيص زود هنگام تغييرات  RNFLبه سختي ميسر است، با كمك اين دستگاه مي توان اين تغييرات را در  سريعترين مرحله ممكن كه اولين نشانه هاي آسيب ساختاري مربوط به گلوكوم ظاهر مي شود، به وضوح تشخيص داد.
 ‌خصوصيات فني آن عبارتند از :

‌منبع تابش ليزر GaAIAs Laser Diode،  nm‌780-798، توان اوليه  mW‌40 
‌ليزر از نوع  Class I laser system
‌زمان اكتساب داده <‌1 ثانيه
‌ناحيه تصويربرداري20*‌40
‌ابعاد 14 *‌10 *‌24
 
Ophthalmic Lasers
نسل جديد اين وسيله كه براي استفاده در مطب هاي چشم پزشكي، اتاق هاي عمل و كاربردهاي سيار طراحي شده است، سادگي استفاده، كارايي و ايمني را با هم در آميخته است تا چشم پزشكان را به وسيله اي مطابق با خواسته‌هايشان مجهز كند. لازم به ذكر است كه كم حجم بودن، امكان نصب به صورت هاي مختلف و كنترل پنل با قابليت جدا شدن، اين دستگاه را در هنگام استفاده فوق العاده انعطاف‌پذير مي كند.
 ‌خصوصيات فني آن عبارتند از :
‌ليزر حالت جامد از نوع frequency-doubled, diode-pumped, cw
‌طول موج  nm‌532
‌قدرت 5/1وات در قرنيه
‌اتصال الكتريكي 60/50 هرتز،  Watt 400 .max، 230 ولت
‌مدت زمان پالس 2500-10ميلي ثانيه 
‌فاصله زماني بين پالس ها 6000-100 ميلي ثانيه
‌سرمايش ترموالكتريك
‌وزن 14 كيلوگرم

منابع
[1]E.-M. Meyer, Atlas of Slit Lamp Photography and Introduction to its Technical Problems, Stuttgart.
[2]K. Hruby, Spaltlampenmikroskopie des hinteren Augenabschnittes ohne Kontaktglas, Mitt. d. Sitzg. der Wiener Ophthalm. Gesellschaft.
[3]H. Goldmann, Fokale Beleuchtung, published in, "Die ophthalmologischen Untersuchungsmethoden",Vol.1,W. Straub, Stuttgart.
[4]R. STUART MACKAY and ELWIN MARG, Electronic Tonometer For Glaucoma Diagnosis.
[5]marestan.com,fajrshahed.com
[6]cheshmak-87.blogspot.com,iranoptometry.com
[7]persianeyeclinic.com, noorvision.com
[8]حمـود  خـدايي، سمينار تجهيزات چشم پـــزشـكـــي، دانـشـگـــاه عـلـــوم پـــزشـكـــي تـبـــريــز، زمستان‌84.

منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۱۲۲