پزشکی بالینی

دستگاه گوارش نوزادان در بدو تولد استريل است، اما کلونيزاسيون باکتري‌ها به سرعت صورت مي‌گيرد. به نظر مي‌رسد سن بارداري، روش زايمان و رژيم غذايي تاثير چشمگيري روي اين فرايند داشته باشد. تصور مي‌شود که اختلالات تنظيمي ساختار دفاعي مخاط روده در آغاز زندگي، عاملي براي ايجاد بسياري از مشکلات مزمن مانند بيماري‌هاي آتوپيک (از جمله آسم، اگزما و رينيت آلرژيک) و بيماري‌هاي خودايمني (مانند مولتيپل اسکلروز، ديابت نوع يک و بيماري التهابي مزمن روده) باشد. از آن‌جايي که رژيم غذايي اوليه نوزاد و محيط ميکروبي روده روي کلونيزاسيون فلور ميکروبي روده و عملکرد ايمني تاثير دارند، تصور مي‌شود که اين دو، عوامل مهمي در سلامت کلي نوزاد باشند.

استفاده از پروبيوتيک‌ها در مراحل اوليه اسهال ناشي از گاستروآنتريت حاد ويروسي ممکن است طول مدت آن را تا يک روز در شيرخواران و خردسالان سالم از ساير لحاظ کاهش دهد. اين سودمندي به سويه باکتري بستگي دارد؛ LGG موثرترين پروبيوتيک گزارش‌شده براي اين منظور است. با اين همه، شواهد از مصرف روتين پروبيوتيک‌ها براي پيشگيري از اسهال عفوني مگر در شرايط خاص (مانند مراکز مراقبتي کودکان) حمايت نمي‌کنند. مصرف واکسن 5 ظرفيتي جديد روتاويروس احتمالا براي پيشگيري از شايع‌ترين نوع اسهال عفوني حاد در شيرخواران، از مصرف پروبيوتيک‌ها موثرتر است.

شواهدي وجود دارد که از کاربرد پروبيوتيک‌ها براي پيشگيري از اسهال ناشي از آنتي‌بيوتيک حمايت مي‌کند، اما هيچ شواهدي مبني بر موثر بودن آن‌ها براي درمان در دست نيست. LGG، بيفيدوباکتريوم لاکتيس، استرپتوکوک ترموفيلوس و ساکارومايسس بولاردي شايع‌ترين پروبيوتيک‌هايي هستند که در کارآزمايي‌هاي تصادفي‌شده شاهددار به کار رفته‌اند. هيچ کارآزمايي تصادفي‌شده شاهدداري اثر مصرف پروبيوتيک‌ها را در کودکان دچار اسهال ناشي از کلستريديوم ديفيسيل ناشي از آنتي‌بيوتيک مورد بررسي قرار نداده است.

ثابت شده که فلور باکتريايي روده در کودکان دچار بيماري آتوپيک در مقايسه با کودکان بدون بيماري آتوپيک بيشتر حاوي کلستريديوم و کمتر حاوي بيفيدوباکتريوم است. به همين دليل، اين فرضيه شکل گرفته که تجويز پروبيوتيک‌ها به شيرخواران در معرض خطر بيماري آتوپيک– به ويژه کساني که شيرخشک مصرف مي‌کنند– مي‌تواند سودمند باشد. شواهدي وجود دارد که از مصرف پيشگيرانه پروبيوتيک‌ها در مادران باردار و ادامه درمان در مادر و نوزاد به هنگام شيردهي حمايت مي‌کند؛ اما هنوز به پژوهش‌هاي بيشتري نياز است. اثربخشي مصرف پروبيوتيک‌ها در درمان اگزما اثبات نشده است.

در نوزادان نارس اغلب فلور ميکروبي طبيعي دستگاه گوارش با تاخير و به صورت نابجا ايجاد مي‌شود که شايد ناشي از محدوديت در تغذيه گوارشي و تجويز مکرر آنتي‌بيوتيک‌ها باشد. به نظر مي‌رسد که اين عوامل در افزايش خطر انتروکوليت نکروزان (NEC) در نوزادان نارس مشارکت داشته باشند. شواهدي براي حمايت از مصرف پروبيوتيک‌ها در نوزادان داراي وزن تولد بسيار کم (وزن هنگام تولد 1500-1000 گرم) وجود دارد. با اين حال، تعيين مقدار و نوع خاص پروبيوتيک‌ لازم، دشوار است.

برآورد مي‌شود که تا 70 از کودکان و بزرگسالان مبتلا به بيماري التهابي روده (مانند بيماري کرون يا کوليت اولسروي مزمن) به طور روتين از داروهاي مکمل و جايگزين استفاده مي‌کنند؛ از آن جمله مي‌توان به پروبيوتيک‌ها اشاره کرد که به عنوان درمان کمکي يا جايگزين براي داروهاي تجويزي به کار مي‌روند. به لحاظ نظري، پروبيوتيک‌ها ممکن است در درمان چنين بيماري‌هايي مفيد باشند. با اين همه، سودمندي درازمدت استفاده از پروبيوتيک‌ها براي درمان بيماري کرون به پژوهش بيشتر نياز دارد و در کودکان توصيه نمي‌شود. نتايج کارآزمايي‌هاي تصادفي‌شده شاهدداري که در آن‌ها از پروبيوتيک‌ها براي درمان کوليت اولسروي مزمن استفاده شده اميدوارکننده است، اما به تاييد بيشتر نياز دارد.

سودمندي پايدار يا درازمدت مصرف پروبيوتيک‌ها در درمان اختلالاتي مانند سندرم روده تحريک‌پذير، يبوست و عفونت‌هاي خارج روده‌اي به پژوهش بيشتري نياز دارد؛ و هم‌اکنون، کاربرد آن در کودکان توصيه نمي‌شود. شواهدي ‌وجود دارد که نشان مي‌دهد پروبيوتيک‌ها ممکن است در درمان کودکان دچار گاستريت هليکوباکتر پيلوري و کوليک نوزادي مفيد باشند؛ با اين همه، پيش از هر گونه توصيه بايد پژوهش‌هاي بيشتري انجام پذيرد. سودمندي پروبيوتيک‌ها در درمان يا پيشگيري از سرطان به اثبات نرسيده است. نگراني‌هايي درباره بي‌خطري کاربرد پروبيوتيک‌ها در شيرخواران و کودکان دچار نقص ايمني، ناتواني مزمن، بيماري شديد يا داراي وسايل پزشکي کارگذاشته‌شده در بدن، وجود دارد.