تجهیزات128- ابزار و مواد دندان پزشكي
ابزار و مواد دندان پزشكي
توليد تجهيزات پزشكي از آن جهت كه با سلامتي افراد ارتباط مستقيم دارد، حائز اهميت است. اين صنعت، جزء صنايعي است كه به دانش فني بالايي نياز دارد، در واقع ميزان سطح علمي افراد شاغل در آن در مقايسه با ديگر صنايع بالاتر است. شناخت مواد و تجهيزات مرتبط با دندان پزشكي مي تواند كمك بهسزايي در ارائه خدمات بهتر و مفيدتر كند و سطح بهداشت و سلامت جامعه را ارتقاء دهد. در اين تحقيق به بررسي تجهيزات و موادي كه در دندان پزشكي مورد استفاده قرار مي گيرد و دندان پزشكان از آنها استفاده هاي مختلفي مي كنند و همچنين بحث هايي در ارتباط با جنبه هاي مختلفي كه در شاخه دندان پزشكي وجود دارد پرداخته مي شود.
به طور كلي تجهيزات دندانپزشكي به اجزاي زير تقسيم مي شوند:
1)يونيت و صندلي
2)كمپرسور
3)آمالگاماتور
4)كاويترون
5)لايت كيور
6) ابزار : توربين- ايرموتور- ميكرو موتور- پوآر آب و هوا - هندپيس- آنگل
7)استريليزاتور
8)راديولوژي (تك دندان)
9)ساكشن ها
10)موتور آويز
11)تابوره
يونيت
هر يونيت از چهار قسمت تشكيل شده است:
1)صندلي
2)جعبه باكس و تابليت
3)چراغ روشن
4)كراشوار (ليوان پركن- دستشويي وساكشن )
يونيت دندانپزشكي ابزارهاي لازم را در اختيار دندانپزشك قرار مي دهد كه اين مجموعه شامل حداقل يک توربينپ (high -speed) ويك ميكروموتور يا ايرموتور (low-speed) و پوآر آب وهوا است.
دستگاه هاي ديگري هم مانند دستگاه اولتراسونيك (جرم گيري ) و دستگاه لايت كيور هم مكمل يونيت هستند .
يونيت توسط هواي فشرده و آب و الكتريسته از طريق كليد يا پدال فعال مي شود. اتصال اينسترومنت هاي چرخشي و پوار آب وهوا به يونيت به دو روش زير است:
1-شيلنگ از بالا
2-شيلنگ آويز (كويلي يا تلفني و معمولي)
يونيت هاي شيلنگ از بالا احتمال خطر سقوط توربين و ايرموتور و يا پوار را از بين ميبرد. ضروري است كه يونيت دندانپزشكي طوري طراحي شود كه وسايل به راحتي در دسترس دندان پزشك قرار گرفته و انتشار عفونت را به حداقل برساند. سطوح يونيت بايد كاملا صاف و صيقلي باشد تا به راحتي تميز و ضد عفوني شود. رنگ آن بايد پخته شده باشد تا محلول هاي ضد عفوني مخرب رنگ نباشد به منظور جلوگيري از انتشار عفونت بايد از غلاف هاي يك بار مصرف براي اينسترومنت ها استفاده شود .
دربرخي از يونيت ها منبعي جداگانه جهت ماده ضد عفوني وجود دارد كه اين ماده با آب مخلوط شده تا به كاهش ميكروارگانيسم ها كمك كند .
چراغ دندان پزشكي
چراغ دندان پزشكي بايد نور كافي و سرد ومتمركز داشته باشد. شدت نور در يونيت بستگي زيادي به نوع و جنس شيشه منعكس كننده (Reflector) كه در پشت لامپ قرار گرفته كه شدت نور بايد از 24000 تا 8000 لوكس قابل تنظيم باشد.
رنگ نور چراغ بايد مانند نور آفتاب باشد و نور تابيده شده از چراغ فقط محيط دهان را روشن كند تقريبا يك مستطيل 10*15 سانتي متر باشد. نور ناكافي و زرد رنگ باعث خستگي مفرط چشم دندان پزشك مي شود. از آنجا كه لامپ هاي چراغ از نوع كوارتز-هـالـوژن اسـت لـذا بـه هنگـام تعـويـض لامپ بايد از دست زدن به حباب لامپ جدا خودداري شود زيرا سديم موجود در پوست دست توسط پوشش كوارتزي جذب شود وبا بخار هالوژن تركيب مي شود و بدين ترتيب باعث كوتاهي عمر لامپ مي شود.
كراشوار
كراشوار بايد گودي مناسب داشته و فاصله آن تا بيمار طوري باشد كه به هنگام تخليه آب دهان اطراف آن خون آلود و يا آلوده نشود و آب به طور كامل درون كراشوار چرخش داشته و داراي توري قالب تخليه باشد تا خرده هاي آمالگام و يا خرده هاي دندان وارد فاضلاب نشود و آب داخل كراشوار تخليه مناسب داشته باشد . جنس كراشوار نبايد طوري باشد كه مواد دندان پزشكي يا مواد ضد عفوني درآن تغيير رنگ ايجاد كند .
ليوان پركن
ايـن سيستـم جهـت پـركـردن ليـوان اسـت. اگـر ايـن سيستـم داراي آبگـرمكـن بـاشد مناسبتر است و جهت جلوگيري از اتلاف وقت براي پركردن ليوان، داشتن تايمر ضروري است.
ساكشن
يونيت دندانپزشكي بايد جهت جلوگيري از اتلاف وقت و ديد كافي درمحيط دهان ، داراي سيستم مكنده خوب باشد كه در ادامه به آن ها اشاره مي شود.
اجزاء تشكيل دهنده ساكشن
موتور الكتريكي
مولد فشار منفي
مخزن جمع آوري مايعات
فيلتر هاي تصفيه
مانومتر
اتصالات انتقال دهنده مايعات و فشار منفي
طرز كار دستگاه ساكشن
جهت ايجاد فشار منفي مورد نياز، ساكشن ها از سيستم هاي مختلفي بهره مي برند. بـرخـي از سـاكـشـن هـا از پـمـپ هـاي روغـنـي اسـتـفـاده مي كنند و برخي ديگر هم از سيلندرهايي استفاده مي كنند كه نياز به روغن ندارند. برخي هم از اختلاف فشار ايجاد شده توسط اكسيژن متراكم در مخازن اكسيژن جهت ايجاد فشار منفي و مكش مناسب استفاده ميكنند. نوع اخير عموما به همراه ست اكسيژن موجود در آمبولانس ها و ديگر ست هاي كمك هاي اوليه عرضه شده و جهت استفاده در مواقع بحراني كاربرد دارد.
حفظ و نگهداري دستگاه ساكشن
قبل از اينكه مخزن ساكشن پر شود و مايعات به داخل موتور آن نفوذ كنند، حتما مخزن آن تخليه شود.
فيلتر هاي ساكشن حداقل هر 6 ماه يك بار تميز يا در صورت امكان تعويض شود.
در ساكشن ها روغني، هر ماه يك بار سطح روغـن بررسي شود و در صورت كم شدن، با استفاده از روغن مناسب جايگزين شود، براي ايـــن كـــار مـــي تـــوان از روغـــن هـــاي خــودكــار (هيدروليك) مخصوص ماشين استفاده كرد.
در هـر بـار استفـاده از دستگاه ساكشن براي بيمار، بايستي كاتر جديدي مورد استفاده قرار گيرد. ولي در صورتي كه امكان آلودگي محيط تــرشـحــات آسـپـيــره شــده وجــود داشتـه بـاشـد، ميتوان به مقدار كافي آب ژاول براي رسيدن به درصـد مـطـلـوب آن (1)% جـهـت ضدعفوني، به داخل باتل آسپيره كرد و حداقل به مدت ده دقيقه قـبـل از تـخـلـيـه و شـسـتـشـو بـه همين حال باقي گذاشت.
بزاق كش (saliva ejector)
اين سيستم با آب يا هوا كار مي كند . داراي مكش نسبتا ضعيف است و براي مكش بزاق به كار مي رود ولي براي كشيدن خون و بزاق غليظ و مايعات چركي مناسب نيست. هرچه فشار آب يا هوا بيشتر باشد، ساكشن هم بهتر كار خواهد كرد و سيستم آن به اين صورت است كه آب از قطعه اي به نام جت پمپ عبور مي كند. خلاء ايجاد شده عمل مكش را انجام مي دهد. لازم به توضيح است براي بهتر كار كردن ساكشن بين هر دو يا سه مريض كليد برگشت ساكشن را فشار داده تا آب از طريق شيلنگي كه در اختيار بيمار است به بيرون برگردد تا در صورت وجود خرده دندان يا آمالگام يا هر چيز ديگر از آن خارج شود.
ساكشن مركزي
ايـن دستگـاه مـاننـد جـاروبـرقي عمل مي كند وقدرت مكش آن بين 10 تا 15 برابر سـاكشـنهـاي معمـولي استجريان هوا با سرعت 150 تا 200كيلومتر در ساعت عبور ميكند و قدرت مكندگي آن حدود 50 ليتر آب دردقيقه است و مواد جامد و مايع از فاصله 10 تا 15 ميلي متري دهانه سرساكشن مكيده مي شود . اين فاصله درساكشن پرتابل بين 3 تا 5 ميلي متر است.
سراميك هاي دنداني (Ceramics)
هر محصولي كه ضرورتا از ماده غير فلزي ساخته شده و در درجه حرارت بالا پخته شده تا به خواص مطلوب برسد سراميك گفته مي شود. سراميك هاي دنداني ابتدا در اواخر سال 1700 در دندان پزشكي به كار رفتند.
در اواخر قرن بيستم معرفي چندين سيستم معمول براي ساختن ترميم هاي دنداني تمام سراميكي انجام گرفت. اولين آن ها سيستم Castatbe glass ceramic بود كه ترميم با استفاده از تكنيك حذف موم ريخته شده و سپس heat treat مي شد تا تمام شكل آن به گلاس سراميك افزايش يابد. بعدها اين سيستم Castable به دليل مشكلات توليد و انـسـيــدانــس زيــاد شـكـســت كنـار گـذاشتـه شـد. در حـدود 15 سـال گـذشتـه هـم زمـان سراميكهاي Slip-Casting, heat pressingو machining گسترش پيدا كردند.
ترميم هاي سراميك- متال (Ceramic-Metal Restorations)
ترميم هاي سراميك- متال شامل يك فريم ورك فلزي ريختگي هستند كه حداقل دو لايه سراميك بر روي آن ها پخته شده است.
ترميم هاي تمام- سراميكي (All-Ceramic Restorations)
موادي كه براي ترميم هاي تمام سراميكي به كار مي روند، داراي دامنه وسيعي از فاز كريستالين به عنوان تقويت كننده بوده و بيش از 90% حجمي حاوي فاز كريستالين هستند.
مواد تمام سراميكي Sinterشده ( Sintered All-Ceramic Materials)
مواد تمام سراميكي (Slip-Cast All-Ceramic Materials)
مواد تمام سراميكي قابل ساخت با ماشين ( Machinable All-Ceramic Materials)
سمان ها
سمان ها ي گوناگوني در دندان پزشكي براي دو هدف اوليه به كار گرفته شده اند:
1)به عنوان يك ماده ترميمي براي fillingيا به تنهايي و يا با مواد ديگر
2) براي نگه داشتن رستوريشن ها يا وسايل در يك موقعيت ثابت داخل دهان
برخي سمان هاي ديگر براي اهداف خاص در رشته هاي ترميمي، اندو، ارتو، پريو و جراحي به كار مي روند. در زير تقسيم بندي سمان هاي دنداني بر پايه اجزاء شيميايي اصلي ارائه شده است:
گــلاس آيـنــومــر هــا و هـيـبــريــدآينـومـرهـا (Glass and Hybrid Ionomers)
زينك پلي اكريلات (Zinc Polyacrylate)
زينك فسفات (Zinc Phosphate)
زينك اكسايد اوژنول (Zinc Oxide Eugenol)
زينك اكسايد بدون اوژنول
(Non-Eugenol-Zinc Oxide)
كلسيم هيدروكسايد (Calcium Hydroxide)
كامپومرها (Compomers)
كامپوزيت ها و سمان چسبنده
(Composite and Adhesive Resins)
موم ها (Waxes)
موم ها دسته اي از مواد دندان پزشكي هستند كه كاربرد زيادي دارند. اين مواد مي تواند از موم طـبيعي يا سنتتيك، صمغ، چربي، اسيد چرب، روغـــن؛ رزيـــن طــبــيــعـــي يـــا سـنـتـتـيــك و انــواع رنگدانهها تشكيل شود.
مـوم طـبـيـعـي: معدني، گياهي، حشره اي يا حـيــوانــي. دوگـروه اصـلـي تـركـيـبـات آلـي مـوم: هيدروكربن و استر هستند.
مــوم مـصـنـوعـي: تـركيبـات آلـي پيچيـده، از تركيبات شيميايي مختلف كه كاربرد محدودي در دندان پزشكي دارند.
موم الگوي اينله (Inlay Pattern Wax)
اينله ها، روكش ها و واحدهاي بريج طلا به وسيله فرايند Castingكه در آن از روش حذف الگوي مومي استفاده مي شود، تهيه مي شوند.
خصوصيات
1Flow ): هنگامي كه الگوي مومي مستقيما در دهان فرم داده مي شود، موم بايد تا دمايي حرارت داده شود كه فلوي كافي تحت فشار داشته باشد و بتواند مجددا جزئيات زيادي از ديواره هاي تراش خورده را ايجاد كند.
2) ضريب انبساط حرارتي
3) تاب برداشتن الگوهاي مومي
موم بيس پليت (Base plate Wax)
جهت ايجاد كانتور مطلوب دنچر پس از اين كه دندان ها در جايشان چيده مي شوند به كار ميرود. الگوهاي وسايل ارتدنسي و پروتزهاي غير از دنچر كامل كه بايد از پلاستيك ها ساخته شوند، نيز از موم بيس پليت ساخته مي شوند. جهت چك كردن روابط فكي مختلف در دهان و انتقال آن ها به آرتيكولاتور مكانيكي هم به كار مي رود. سه نوع از اين موم ها شامل: نوع (I) كه مـوم نـرمـي اسـت و جهـت سـاختـن كانتورها و ونيرها به كار مي رود. نوع (II) موم سختي است كه براي الگوها به كار مي رود و بايد در آب و هواي معتدل در دهان امتحان شود. نوع (III) كه موم فوق العاده سختي است كه براي الگوها به كـار مـي رود و بايد در آب و هواي گرمسيري جهت امتحان در دهان به كار رود.
موم باكسينگ (Boxing Wax)
جهت تشكيل كست پلاستري يا استوني از يـك قـالـب قـوس بـدون دنـدان ابتدا يك باكس مومي بايد در اطراف قالب فرم داده شود و در داخل آن پلاستر يا گچ تازه مخلوط شده ريخته شده و ويبره شود. موم Boxing بايد مختصري چــــســــبـــنـــــــاك بـــــــوده و داراي اســـتـــحـــكـــــــام و Toughnessكافي جهت Manipulation مناسب باشد.
موم همه كاره (Utility Wax)
كار كردن با آن راحت بوده و چسبنده است. براي مثال ممكن است تري استاندارد سوراخ دار جهت استفاده با هيدروكلوئيدها به راحتي به وسيله چنين مومي كانتور مطلوب تري را ايجاد كند. همچنين مومي نرم، خم پذير و چسبنده مي تواند در قسمت لينگوال پونتيك بريج جهت ثبات آن ،حين ريختن اسپلنت پلاستر لبيالي به كار مي رود. به دو شكل قلمي و ورقه اي به رنگ قرمز تيره يا نارنجي تهيه مي شود. موم Utilityممكن است شامل Petrolatum beeswaxو ساير موم هاي نرم با خصوصيات مختلف باشد.
موم چسب(Sticky Wax)
جهت پروتز، مخلوطي از موم ها و رزين ها يا ساير اجزا افزودني تشكيل شده است. موم چسب مذاب به دقت بر روي سطوحي كه به كار برده مي شود مي چسبد. هرچند اين موم جهت سوار كردن فلز يا قطعات رزين در يك موقعيت ثابت به كار مي رود، اما بيشتر بر روي گچ هاي استون ها و پلاسترهاي دنداني به كار گرفته ميشود.
موم قالب گيري اصلاحي
(Corrective Impression Was)
به صورت يك لايه مومي روي قالب اصلي به كار مي رود تا با بافت نرم تماس يافته و جزئيات را ثبت كند. اين نوع از ماده قالب گيري، غشا مخاطي و بافت هاي زيرين را در حـالـت جـابـه جـايي بافت متحرك طي تماس فانكشنال با بيس دنچر ثبت مي كنند. مومهاي اصلاحي از مومهاي هيدروكربني مانند پارافين، سرزين و beeswaxتشكيل شدهاند و مي توانند شامل اجزا فلزي باشند.
مواد پيشگيري كننده
مـواد مختلفـي در دنـدان پـزشكـي بـراي ممانعت از ايجاد پوسيدگي يا بروز درد و حساسيت عاجي يا شكستن دندان ها معرفي شده اند كه از جمله آن ها مي توان به موارد زير اشاره كرد:
گلاس اينومر (Glass Ionomer)
يك نوع سمان دندان پزشكي كه از قدرت و سختي كمي برخوردار است و عمدتا جهت پر كردگي هاي سطحي بر روي سطوح پروگزيمال دندان قدامي و پر كردن نواحي سائيده شده لبه لثه استفاده مي شود. به دو صورت سمان و ماده پركننده استفاده مي شود.
هيبريد اينومر (Hybrid Ionomer)
جهت ترميم هاي تحت نواحي استرس كم به كار مي رود و براي بيماران با ريسك پوسيدگي بالا توصيه مي شود. استحكام عرضي هيبريد اينومر تقريباً دو برابر گلاس آينومر استاندارد است. فلورايد بيشتري در مقايسه با كامپومرها و كامپوزيت ها آزاد ميكنند اما ميزان آزاد سازي فلورايد آنها تقريباً مشابه گلاس آينومر است.
وارنيش هاي فلورايد (Fluoride Varnishes)
وارنيـش هـاي حـاوي فلـورايد به قصد رساندن فلورايد موضعي بيشتر به سطوح دندانها در بيماران داراي ريسك پوسيدگي تهيه مي شوند. آن ها به عنوان وارنيش جهت استفاده زير ترميم ها و در طول سطوح ريشه اي دندان هاي حساس داراي تحليل لثه به كار مي روند. يك مزيت جهت روش كاربرد وارنيش، وسعت زمان اكسپوز براي جزء فعال فلورايد در مقابل سطح دندان است. تنها جنبه منفي كاربرد وارنيش ها مزه نسبتاً تلخ آن است كه گذرا بوده همچنين تغيير رنگ دنداني است كه كمتر از 24 ساعت طول مي كشد.
گچ (Plaster)
گچ ها شايد بيشتر از ساير مواد در دندان پزشكي به كار مي روند.
Dental Plaster, Stone, high strength/high expansion Stone, Casting investment، انواع مواد اين گروه هستند. با تغييرات كمي محصولات گچي، جهت مقاصد متفاوتي به كار مي روند.
آمالگام (Amalgam)
آمالگام آلياژي مركب از جيوه همراه با يك يا چند فلز ديگر است. آمالگام اغلب جهت ترميم هاي مستقيم دائمي خلفي و جهت ترميم هاي زير بنايي (Foundation) وسيع يا كرها كه قبل از قرار دادن روكش به كار مي روند مورد استفاده قرار مي گيرد. هنگامي كه آمالگام به تازگي با جيوه مايع مخلوط شده ، خاصيت شكل پذيري (Plasticity) دارد كه اين امكان را فراهم مي سازد كه به خوبي در حفره آماده شده دنداني پك شود يا كندانس شود. مقدار جيوه موجود در كپسول هاي آمالگام 42./ تا 45./ وزن كل آمالگام جيوه است. عيب اساسي آمالگام رنگ نقره اي آن است كه با ساختمان دنداني تطابق ندارد. مقداري شكننده (Brittle) بوده و تحت تاثير كروژن و عمل گالوانيك قرار مي گيرد.
دستگاه آمالگاماتور به دونوع تقسيم مي شود:
1) دستگاه كپسولي
2) دستگاه پودري و كپسولي( دوكاره )
دستگاه كپسولي: دراين نوع دستگاه كپسول درمحل استقرار گيره كپسول قرار داده مي شود. تنظيم ميزان پودر و جيوه امكان پذير نيست چون شركت سازنده مقدار واحد آمالگام و جيوهرا مشخص نموده مانند 1 واحد يا 2 يا 3 يا ... كه در كپسول جاسازي كرده و نياز به تنظيم خاصي ندارد .
دستگاه پودري و كپسولي: دراين نوع دستگاه ميزان پودرآمالگام متغيير است كه پيچ تنظيم آن در بغل دستگاه قرار گرفته است ولي مقدار جيوه هميشه ثابت است. هرچه پيچ تنظيم به طرف مثبت باشد پودر بيشتر و به طرف منفي پودر كمتر است. پس از هر بار استفاده ازآمالگاماتور از برس مخصوصي كه جهت تميز نمودن داخل لوله و درپوش آمــالـگـامـاتـور اسـت، استفـاده مـي شـود. قبـل از توقف كامل درپوش لوله آمالگاماتور،دقت شود كـه بـا دسـت تـماس نداشته باشد. از قرار دادن آمالگاماتور درمعرض نور آفتاب اجتناب شود و هر هفته يكي دو مرتبه آمالگاماتور را چند بار سر و ته كرده و سپس در جاي خود قرار داده شود. به دليل لرزش دستگاه پودر آمالگام در مخزن خود فشرده مي شود و باعث عبور نكردن مقدار لازم پودر در لوله تركيب آمالكاما تور مي شود كه كم شدن پودر، تنظيم دستگاه را به هم مي زند.
سر قلم جرمگيري اولتراسونيك
از اين وسيله براي:
حذف جرم هاي دندان هاي بالا و زيرلثه اي
حــذف پــلاك بـاكـتـريـايـي از پـاكـت هـاي پريودنتال
حذف رنگ دانه هاي سنگين از دندان
حـذف سمـان اضافي بندهاي ارتودنسي بعد از سمان كردن
مشخصات اين وسيله عبارتند از:
!استفاده در دستگاه جرم گيري ماوراء صوت
"اولتراسونيك
َخنـك شـونده با آب: سيستم آب رساني متنوع بر سر قلم هاي مختلف
$انواع شكل، اندازه و طراحي بسته به منطقه عملكرد
دستگاه جرم گيري ماوراء صوت
عملكرد اين وسيله توسط قلمي كه با فركانس بالا به لرزش در آمده و با آب خنك مي شود.
مشخصات اين وسيله عبارتند از:
داراي فركانس بسيار بالاي امواج صوتي كه به انرژي مكانيكي به صورت لرزش تبديل مي شود.
تـنوع در فركانس از مقادير 18 تا 50 كيلو هرتز
بعضي انواع داراي مخزن آب
انواع اندازه و طرح
پالپ تستر/حيات سنج
از اين وسيله براي آزمايش حيات پالپ دندان استفاده مي شود. اين وسيله داراي ويژگي ها و مـشـخـصـاتـي مـانـنـد انـواع تـسـتـر( الـكـتـرونيك، ديـجيتال)، ارسال ايمپالس به پالپ دندان براي ايـجـاد واكـنـش، افـزايـش احـسـاس شـدت موج الكتريكي به طور آهسته، استفاده از خمير دندان براي انتقال الكتريكي از نوك الكترود به دندان، قرار گرفتن نوك آن در سمت باكال يا لينگوال دندان طبيعي و داراي انواع برق يا باطري است.
ريمر (Reamer)
از اين وسيله براي بريدن و صاف كردن ديواره هاي عاجي كانال ها و وسيع كردن ديواره هاي داخلي كانال استفاده مي شود.
از مشخصات اين وسيله مي توان به مواردي همچون لبه هاي برنده مثلثي پيچ دار مانند فايل هاي نوع "كا" ولي لبه هاي برنده دورتر از آن، افزايش ضخامت با هر سايز، كدبندي رنگ دسته متناسب با سايز و انواع اندازه هاي متناسب با طول كانال اشاره كرد.
فايل هاي معالجه ريشه-نوع Root Canal File-K Type) K)
از ايـن وسيلـه مـي تـوان بـراي تميـز كـردن ديـواره هـاي داخلي كانال و شكل دادن ديوارههاي داخلي كانال استفاده كرد.
ويـژگي هاي اين وسيله شامل طراحي پيچ خورده، افزايش ضخامت با هر سايز، كدبندي رنگ دسته متناسب با سايزو انواع اندازه ها براي تطابق با طول كانال است.
ماتريس نگهدار تافل ماير
از اين وسيله براي ثابت نگه داشتن ماتريكس بند طي متراكم كردن مواد ترميمي در حفرات كلاس II مواد آمالگام، كامپوزيت و بازسازي كامل دندان استفاده مي شود.
قسمت هاي مختلف اين وسيله عبارتند از:
1)شيارهاي راهنما: شيار مستقيم، شيارهاي راست و چپ براي سمت هاي راست و چپ
2)شيار مورب: روي قسمت دوكي شكل بالا و پايين مي رود.ماتريكس بند در داخل شيار قرار گرفته و قسمت دوكي شكل بند را در محل محكم مي كند. شيارهاي باز به سمت لثه قرار مي گيرد.
3)دوكي شكل: ماتريكس بند را نگه مي دارد.
4)دستگيـره داخلـي: انـدازه حلقـه مـاتـريكس بند را به منظور تطابق دور دندان و همچنين لق شدن بند براي برداشتن آن تنظيم مي كند.
5)دستگيره خارجي: در انتهاي قسمت دوكي شكل قرار دارد كه ماتريكس بند را شل يا سفت مي كند.
سرسوزن بلند
از سرسوزن كوتاه براي اجراي بي حسي براي تزريق نفوذي infiltration فك بالا و از سرسوزن بلند براي انجام بي حسي براي تزريق بلاك block فك پايين استفاده مي شود. اجزاي سرسوزن شامل:
1)انتهاي فشنگي سوزن
2)توپي سوزن
3)انتهاي تزريق سوزن
4)كلاهك محافظ
5)محل سيل كلاهك
6)محافظ سوزن
سرسوزن كوتاه داراي يك اينچ و سرسوزن بلند داراي 875/1 اينچ طول است. شماره گيج مشخـص كننـده قطر يا ضخامت سوزن است. شماره گيج بزرگتر نشان دهنده سوزن ظريف تر است. به طور مثال گيج 35 نازك تر از گيج 30 است.
ابزار چهار نمره اي
شماره هاي روي دسته اين وسيله نشان دهنده عرض، زاويه برش لبه، طول، و زاويه تيغه است. اوليـن شمـاره نشـان دهنـده عرض تيغه به دهم ميليمتر است. به عنوان مثال شماره 40 معرف 4 ميليمتر است. دومين شماره: نشان دهنده زاويه برش لبه تيغه نسبت به دسته به سانتيگراد است. بــــه طــــور مـثـــال شـمـــاره 90 مـعـــرف 90 درجـــه سـانـتـيـگـراد اسـت. سـومين شماره نشان دهنده طـول تـيـغـه بـه مـيـلـيـمـتـر اسـت. يـعـنـي شـماره 2 نـشاندهنده 2 ميليمتر است وچهارمين شماره نشان دهنده زاويه تيغه از محور طولي دسته به سانتيگراد است كه شماره 5 نشان دهنده 5 درجه سانتيگراد است.
آينه دندان پزشكي
از اين وسيله براي ديد غير مستقيم، عقب زدن لب ها، گونه و زبان و انعكاس نور به داخل دهان استفاده مي شود. داراي دو نوع تخت (Flat) و مقعر (Concave) است كه نوع تخت آن تصوير دقيق و نوع مقعر تصوير را با بزرگنمايي نشان ميدهد. داراي اندازه هاي مختلفي است ولي سايز 4 و 5 آن كاربرد بيشتري دارد.
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۱۲۳