خون مصنوعي يك گام ديگر به واقعيت نزديك شد. دانشمندان به تازگي توانستند در فرآيندي هيجان‏انگيز، نخستين خون مصنوعي كشت‏‏شده در آزمايشگاه را با موفقيت به انسان تزريق كنند. «لوك دوآي» از دانشگاه پير و ماري كوري پاريس، سلول‏هاي بنيادي خونساز را از مغز استخوان يك داوطلب استخراج كرد و با استفاده از عوامل رشد، اين سلول‏ها را تحريك و آنها را به گلبول‏هاي قرمز تبديل كرد. گروه دكتر «دوآي» براي رديابي سلول‏هاي كشت‏‏شده در محيط آزمايشگاه، آنها را نشانه‏گذاري كرد و در ادامه حدود 10‌ميليارد از اين سلول‏ها را (معادل دو ميلي‏ليتر خون) به مغز استخوان‌دهندگان بازگرداندند. پس از پنج روز حدود 94 تا صددرصد از سلول‏هاي خوني به گردش در بدن ادامه دادند و پس از 26 روز، 41 تا 63 درصد از آنها باقي ماندند. اين ميزان بقا براي سلول‏هاي طبيعي خون، مقداري طبيعي محسوب مي‌شود. اين سلول‏ها همانند سلول‏هاي خوني عادي رفتار كردند و به‏طور موثري اكسيژن را در سرتاسر بدن منتقل مي‌كردند. «آنا ريتا ميگلياسيو» از مركز پزشكي «مانت‏سيناي» در نيويورك در اين‌باره مي‌گويد: «او نشان داد اين سلول‏ها غيرطبيعي نيستند و هم از نظر مورفولوژي و هم از نظر عملكرد، همانند سلول‏هاي عادي خون هستند.» اين خبر، خبر خوبي براي سازمان‌هاي خدمات درماني در سطح بين‏المللي است. دكتر «دوآي» در اين‌باره مي‌گويد: «نتايج به دست‌آمده، نويددهنده دستيابي به يك منبع خون بي‏پايان است.» با وجود افزايش تعداد اهداكنندگان خون، جهان باز هم نيازمند منابع خوني است و اين نياز در بخش‌هايي از جهان كه آلودگي به ويروس ايدز گسترده‏تر است، بيشتر احساس مي‌شود چراكه در اين مناطق، تعداد اهداكنندگان سالم كمتر است. تلاش‌هاي ديگر براي ساخت خون مصنوعي، به جاي اينكه به توليد خون طبيعي، به روش‌هاي مصنوعي تكيه داشته باشد، بر توليد خون مصنوعي متمركز است. به عنوان مثال «كريس كوپر» از دانشگاه «اسكس» انگليس روي توليد ماده جديد جايگزين خون تحقيق مي‌كند كه مبتني بر هموگلوبين باشد. شايد مواد مصنوعي جديد جايگزين‌ خون، راه‌حل مناسبي براي انتقال خون، پس از بلاياي طبيعي، به ويژه در مناطق دورافتاده باشند. جايگزين‌هاي مصنوعي برخلاف خون تازه و سلول‏هاي بنيادي كشت‏‏شده، به سردسازي و نگهداري در يخچال نياز ندارد. «كوپر» مي‌گويد: «انتقال خون در كشورهاي مختلف، علاوه بر هزينه زيادي كه دارد، مي‌تواند زمينه مناسبي براي انتقال انواع بيماري‏هاي عفوني را فراهم آورد. توليد خون از سلول‏هاي بنيادي، نه‏تنها مي‌تواند مانع بروز چنين خطرهايي شود، بلكه با در اختيار داشتن چنين تكنيكي، مي‌توان گروه خوني O منفي را نيز توليد كرد.» (گفتني است تنها هفت‌درصد از مردم جهان اين گروه خوني را دارند، اما 98درصد از مردم جهان مي‌توانند از آن استفاده كنند.) با وجود اينكه نتايج اين پژوهش موفقيت‏آميز بود و گام بزرگي جهت پيشبرد توليد خون مصنوعي محسوب مي‌شود، اما تا توليد انبوه خون مصنوعي راه زيادي باقي مانده است، زيرا بيماراني كه در وضعيت اضطراري، به خون نياز دارند، بايد 200 برابر حجم سلول‏هايي كه محققان در پژوهش‌هاي خود به بدن داوطلب وارد كردند، دريافت كنند.

منبع: شرق، شماره ۱۳۹۷، ۲۹ آبان ۱۳۹۰