براي نخستين بار، سلول‌هاي قرمز خون که در آزمايشگاه توليد شدند، به‌طور موفقيت‌آميزي درون رگ‌هاي يک فرد داوطلب تزريق شدند. اين يک قدم حياتي به سوي آينده‌اي است که در آن تمام خون مورد نياز براي انتقال در آزمايشگاه توليد خواهد شد و ديگر نيازي به اهداکننده‌هاي خون وجود نخواهد داشت. محققان فرانسوي در اين تحقيق آنچه را گسترش داده‌اند که توليد سلول‌هاي بنيادي هماتوپويتيک از يک مغز استخوان داوطلب ناميده مي‌شود. اين سلول‌ها تشويق مي‌شوند که درون سلول‌هاي قرمز خون کشت داده شده رشد کنند و پس از برچسب‌گذاري رديابي شوند. محققان سپس 10 ميليارد از اين سلول‌ها را که معادل 2 ميلي‌ليتر خون است به اهداکننده اصلي برگرداندند تا ببينند سلول‌ها چقدر زنده مي‌مانند. پس از 5 روز، 94 تا صددرصد سلول‌ها در جريان خون باقي ماندند، در حالي که پس از 26 روز، 41 تا 63 درصد آنها باقي ماندند؛ ميزان بقايي که با سلول‌هاي قرمز طبيعي قابل مقايسه است. سلول‌هاي خون کشت داده شده هرنوع شاخصي را براي اطمينان از ايمني آنها دارند،‌ مثلا به انواع سلول‌هاي بدخيم تبديل نمي‌شوند. از سوي ديگر، آنها مانند سلول‌هاي طبيعي قرمز عمل مي‌کنند، يعني مي‌توانند به اکسيژن وصل شوند و آن را آزاد کنند. محققان اين طرح معتقدند اين ابداع يک قدم بزرگ به جلو است. درواقع با اين آزمون نشان داده شده که اين سلول‌ها دم يا شاخ ندارند که از آنها بترسيم و مي‌توانند به‌طور طبيعي در بدن زنده بمانند. به اين ترتيب شواهد حاکي از آن هستند که از اين پس ذخاير خون در دسترس به‌طور نامحدود باقي خواهند ماند، زيرا هميشه به ذخيره خون نياز فوري است و گاهي اهداکننده‌ها کمتر يافت مي‌شوند يا نياز ما افزايش مي‌يابد. از سوي ديگر منبع خون بدون ويروس HIV نيز از ضروريات ديگري است که بايد به آن توجه کرد.

سابق بر اين توليد جايگزين‌هاي خون با نااميدي همراه بوده است. محصولات متعددي از دور خارج شدند، زيرا نگراني‌هايي از بابت ايمني آنها وجود داشته يا به‌طور ساده، آنها خوب کار نمي‌کردند. از مزاياي تکنولوژي سلول‌هاي بنيادي براي توليد سلول‌هاي قرمز آن است که محصولات توليدي شباهت زيادي به خون واقعي خواهند داشت و نگراني‌هاي مربوط به ايمني محصول را کاهش خواهد داد.

يکي از دانشمندان دانشگاه مک‌گيل کانادا در واکنش به اين ابداع مي‌گويد: «موفقيت مذکور به اين معنا نيست که ديگر تحقيقات در زمينه توليد جايگزين‌هاي مصنوعي خون ارزشمند نيستند يا بايد متوقف شوند. اين خون توليد شده بايد سرد شود، مانند خون تازه، درحالي که خون مصنوعي بر پايه هموگلوبين (از ديگر جايگزين‌هاي خون طبيعي که قبلا توليد شده بود) نيازي به فريز شدن ندارد که از مزاياي آن محسوب مي‌شود. اين پايداري آن را در مناطق دوردست يا در شرايط بلاياي طبيعي بيشتر مفيد نشان مي‌دهد، بنابراين تحقيقات در اين زمينه نبايد متوقف شود تا بتوان يک جايگزين واقعي و بدون دردسر براي خون طبيعي پيدا کرد.»

چالش بعدي اين گروه تحقيقاتي، مقياس کردن توليد است، يعني چگونه سلول‌هاي قرمز کشت داده شده مي‌توانند سريع‌تر و ارزان‌تر و در مقادير کافي براي انتقال آماده شوند. 10 ميليارد سلول ساخته‌شده، مقدار زيادي نيست، زيرا يک انتقال خون معمولي به 200 برابر اين مقدار نياز دارد. با اين تکنولوژي موجود، محققان تخمين مي‌زنند که در يک بار انتقال به 400 ليتر مايع کشت داده شده نياز هست که واضحا غيرعملي است، بنابراين سال‌ها لازم است تا اين تکنولوژي به مقياس واقعي خود برسد.

منبع: نشریه سپید شماره ۲۷۹