تجهیزات2- انكوباتور
مفاهيم پايه
نامهاي مختصر و كوتاه/ نامهاي ديگر:
تختخواب نوزاد نمدار (مرطوب)
انكوباتور به چه معني است؟
گرما را حفظ كردن/ روي تخم خوابيدن=Incubate
دستگاهي كه گرما را حفظ ميكند/ نگه ميدارد= Incubator
اين دستگاه براي چه به كار ميرود؟
يك انكوباتور نوزاد عمدتاً براي ثابت نگه داشتن دماي 37 درجه سانتيگراد درون بدن نوزاد به كار ميرود. همچنين اكثر انكوباتورها هوا را مرطوب نموده و ميتوانند مقداري اكسيژن به آن اضافه كنند.
فيزيولوژي
دماي دروني بدن انسان بايد در 37 درجه سانتيگراد نگه داشته شود. هنگامي كه اين دما خيلي زياد و يا خيلي كم ميشود، ممكن است اعضاي بدن آسيب ديده و بيمار شوند يا حتي مرگ اتفاق بيفتد. نوزادان نارس (نوزاداني كه زودتر از موعد مقرر به دنيا ميآيند)، سيستم عصبي تكاملنيافته داشته و همچنين به علت كمبود انرژي قادر به تنظيم دماي دروني بدنشان نخواهند بود. بنابراين نياز است تا از دماي بدنشان به وسيله انكوباتور محافظت شود.
ما فقط ميتوانيم به نوزادان كوچك، مقدار كمي غذا براي رشدشان برسانيم. هدف اين است كه آنها همه انرژيشان را به جاي نگه داشتن دماي بدنشان، صرف رشدشان كنند. بنابراين بعضي مواقع با استفاده از انكوباتور به رشد نوزادان كمك ميشود.
انكوباتور چگونه كار ميكند؟
تشكي كه نوزاد در آن خوابانده ميشود به طور كامل با يك سايبان پلاستيكي شفاف از اطراف پوشانده ميشود. دماي درون انكوباتور به وسيله يك المنت گرمايي (هيتر) در زير تشك افزايش پيدا ميكند. در نزديك هيتر، موتوري بريا كنترل فن تعبيه شده تا هواي تازه را از فيلتر (صافي) گرفته و آن را براي گرم نمودن هوا به قبل از هيتر هدايت نمايد. هوا از طريق شكافهاي موجود، در داخل فضاي بالاي تشك داخل انكوباتور جريان پيدا ميكند و به چرخش درميآيد. دماي هواي موجود به وسيله سنسورهاي دمايي داخل دستگاه مانيتور شده و با فرمان كنترلي كه به هيتر ميرسد، تنظيم ميگردد. انكوباتور همچنين دماي پوست نوزاد را نيز با يك پروب دمايي پوستي كه بر روي پوست نوزاد قرار ميگيرد، مانيتور ميكند. اپراتور همچنين ميتواند انكوباتور را براي كنترل هوا و يا كنترل دماي پوست نوزاد (حالت سروكنترل) تنظيم كند (servo control mode). اكسيژن اضافي توسط يك اتصال اينلت اكسيژن (Inlet Connection) به داخل فرستاده شده و در آنجا با هواي تازه خارج شده از فيلتر (صافي) تركيب ميشود. رطوبت با استفاده از يك حمام آب (رطوبتسازي پسيو) و يا با چكاندن آب بر روي يك المنت گرمايي (رطوبتسازي اكتيو) قابل افزايش است. از نوزاد توسط دربهاي ارتباطي مخصوص پرستاري ميگردد.
واحدهاي اندازهگيري
دما: درجه سانتيگراد
حجم گاز ورودي نهايي: ليتر در دقيقه L/min
رطوبت نسبي: درصد %
غلظت اكسيژن: درصد %
مقادير نوعي (Typical):
دماي هوا: 32 تا 38 درجه سانتيگراد
دماي پوست نوزاد: 34 تا 36 درجه سانتيگراد
مقدار حجم گاز ورودي نهايي: 35 ليتر در دقيقه
رطوبت نسبي: 50 تا 100 درصد (100%-50)
ايرادهاي معمول
بيشتر آسيبها و مرگ كودكاني كه در انكوباتور اتفاق ميافتد، در اختلال در كاركرد ترموستات و گرم شدن بيش از اندازه محفظه كه باعث عملكرد نادرست بدن كودك ميشود. بعضي از نقايص طراحي ممكن است باعث ايجاد آتشسوزي يا شوك الكتريك در سيستم شود.
در صورتي كه سنسور دما تماس درستي با پوست كودك نداشته باشد، دماي خوانده شده كمتر از دماي واقعي خواهد بود و در نتيجه گرماي بيشتري توسط دستگاه توليد شده كه باعث ايجاد گرماي بيشتر از حد در محفظه و ايجاد مشكلات ناشي از آن ميشود. از طرف ديگر، اتصال محكم سنسور نيز باعث ايجاد حساسيت و آسيب پوستي نوزاد ميشود. در نتيجه لازم است كه دماي كودك مرتب توسط كاربر چك شود. مقدار زياد اكسيژن باعث ايجاد مسموميت، ايجاد بافت فيبري در پست عدسي چشم كه در بزرگسالان باعث جدا شدن شبكيه ميشود، ميگردد.
در نتيجه لازم است كه مقدار اكسيژن مدام كنترل گردد. انكوباتور دستگاهي است كه نويز صوتي زيادي توليد ميكند كه بر روي قدرت شنوايي نوزاد تأثير منفي دارد. شدت اين نويز در بعضي موارد به 90 تا 100 دسيبل نيز ميرسد. در صورتي كه حداكثر شدت مجاز بر طبق استانداردهاي تجهيزات پزشكي، 60 دسيبل است.
درهاي دستگاه لازم است به گونهاي طراحي شود كه حركت نوزاد و دست و پا زدن او باعث باز شدن در نشود. در صورت باز شدن در، امكان افتادن نوزاد و آسيب جدي به وي وجود دارد.
در انكوباتورهاي قديمي از دماسنج جيوهاي استفاده ميشده است و هنوز هم در بعضي از مراكز از اين سيستمها استفاده ميشود. در هنگام تميز كردن دستگاه، امكان ترك خوردن يا شكستن دماسنج وجود دارد. در اين صورت بخار جيوه وارد دستگاه ميشود كه سمي و براي نوزاد خصوصاً آنهايي كه به مدت طولاني در انكوباتور قرار ميگيرند، بسيار خطرناك است.
ملاحظات خريد
قيمت اين سيستم بسته به لوازم جنبي همراه آن، متفاوت است. در سيستمهاي پيشرفته طراحي بهگونهاي صورت گرفته است كه كمترين افت دما در هنگام باز وبسته شدن در وجود داشته باشد و امكان تنظيم ارتفاع به صورت خودكار دارد.
در بيمارستانها و مراكز درماني ميتوانند قرارداد نگهداري و سرويس را با فروشنده يا شركتهاي ارائهكننده خدمات مورد نظر امضا كنند.
خريد خدمت اين اطمينان را به وجود ميآورد كه نگهداري پيشگيرانه به موقع انجام ميپذيرد. قبل از قطعي كردن خريد و بسته شدن قرارداد لازم است تكليف اين موضوع به درستي روشن شود.
پارامترهايي كه در هنگام خريد بايد به آنها توجه شود، عبارت است از: تأييديه FDA، گواهينامه CE، متحرك بودن يا نبودن، محدوده كنترل دما (هواي محفظه و سطح پوست) نمايشگر دماي هواي محفظه و پوست، آلارمها، ترموستات جايگزين در صورت نقص در ترموستات اصلي، كنترل اكسيژن، كنترل رطوبت، وجود سيستم فتوتراپي، سطح حداكثر نويز صوتي، نوع باتري، ابعاد و وزن دستگاه، شكل و مشخصات ديوارهها و درها، مدت زمان گارانتي و خدمات پس از فروش.
شركتهاي سازنده انكوباتور:
Air Shields, Airborne Life Support Systems, Atom Medical, Bio MS, Drager, Fanem, Gigante, Ginevri, Magma, Medicor, Mediprema, Medix, Ohmeda, Parker, Phonenix Medical, Guido Rayos, TSE
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۶۶