تجهیزات4- پمپ تزريق سرنگ
پمپ تزريق سرنگ
- اختصار/ نام ديگر
كاربرد
- براي چه به كار مي‌رود؟
براي تزريق مايعات به بدن (همانند داروها، غذاي مايع، گلوكز، محلول نمك و . . .) استفاده مي‌گردد.
اصول عملكرد
سرنگ پلاستيكي حاوي مايع در قسمت نگهدارنده قرار داده مي‌شود، يك تيوب به همراه ست نگهدارنده (Giving Set) توسط يك سوزن يا كانولا (Cannula) به رگ بيمار يا مستقيما به معده او متصل مي‌گردد. هنگاميكه نرخ جريان مايع مشخص شد پمپ، پلانگر (Plunger) سرنگ را تحت فشار قرار داده تا مايع جريان پيدا كند. سرعت تزريق (حركت پلانگر) وابسته به قطر سرنگ و نرخ جريان تنظيم شده براي پمپ است. زماني‌كه پمپ در حال كار است، ميزان نرخ جريان، حجم و فشار مايع دايما اندازه گيري شده و هرگاه خطايي در اين پارامترها يا ساير پارامترهاي ديگر رخ دهد، آلارم دستگاه اپراتور را آگاه خواهد نمود.
تزريق زياد يا حتي كم يك دارو خاص ممكن است براي هر بيمار بسيار خطرناك باشد، سرنگهاي پلاستيكي توليد شده توسط توليدكننده‌هاي مختلف كاملا با هم يكسان نيست، به همين دليل پمپها براي كار با نوع (Brand) خاصي از سرنگ‌‌ها مشخص مي‌شود (انواع سرنگهاي قابل استفاده به صورت برچسب بر روي دستگاه مشخص مي‌گردد ، در اين صورت خطاهاي قابل توجه در تغييرات نرخ جريان و حجم مايع زماني‌كه از سرنگهاي غير مجاز استفاده شود، مشخص مي‌گردد. نتيجه استفاده از پمپ‌‌هاي تزريق سرنگ، كنترل فشار مايع تزريقي و ممانعت از آسيب رسيدن به رگ بيمار حين افزايش احتمالي بيش از حد فشار تزريق است. فشار بالا، با آلارم بستن و انسداد (Occlusion) تيوب تزريق، همراه خواهد بود.
واحد اندازه‌گيري: ميلي‌ليتر بر ساعت (ml/h)
مقادير نوعي و متداول
0 تا 250 ميلي ليتر در ساعت (0-250 ml/h)
مشكلات معمول
رسيدن بيش از اندازه يا كمتر اي حد لازم دارو از نگراني‌هاي استفاده از اين پمپ‌هاست. در بعضي از مدل‌ها امكان تنظيم مقدار دارو و سپس قفل آن مقدار وجود دارد كه تا حدي از اين مشكل مي‌كاهد. در مواردي كه اين قابليت بر روي سيستم وجود ندارد، مراقبت متناوب لازم است. سركشي مداوم جهت اطمينان از مناسب بودن فشار سيستم نيز توصيه شده است. افزايش فشار مايع، آسيب‌هاي فراواني ايجاد مي‌كند.
ملاحظات خريد
انتخاب سيستم با توجه به سن و مشكل بيمار بسيار مهم است. معمولاً انتخاب بهترين انتخاب از بين مدل‌هاي مختلف، كار سختي است. در خريد اين پمپها، لازم است وسايل مصرفي جنبي آن نيز در نظر گرفته شود. برخي پارامترهاي مهمي كه بسته به كاربرد بايد در نظر گرفته شود، عبارت است از مكانيسم ايجاد فشار، محدوده و دقت جريان، حجم سيستم، زمان وارد شدن دارو، انواع آلارم‌ها، قفل تزريق، عمر باتري، وزن و ابعاد است.
تزريق سرم (ولومتريك)
اختصار/ نام ديگر
پمپ پريستالتيك (Peristaltic)
كاربرد
براي تزريق مايعات به بدن (همانند داروها، غذاي مايع، گلوكز، محلول نمك و . . .) استفاده مي‌گردد.
يك كيسه مايع از يك دسته يا يك قلاب بالاي پمپ آويخته شده و يك تيوب به آن متصل مي‌گردد. در درون پمپ، تيوب پر شده از مايع بر روي يك سري دنده كوچك و يك غلتك، ثابت مي‌گردد. هنگاميكه غلتك به حركت درآمده و دنده‌‌ها شروع به حركت مي‌كنند، مايع از تيوب به بيمار منتقل مي‌گردد. كاربر نرخ جريان مايع و حجم مورد نياز آن را از روي دستگاه تنظيم نموده، بنابراين دنده‌‌ها و غلتك بر اساس سرعت تنظيم شده شروع به حركت مي‌كنند. هر زمان كه حجم مورد نياز مايع آزاد شد، آلارم مخصوص به صدا در مي‌آيد.
تيوب از ميان يك سنسور آشكار ساز هوا (air-in-line) مي‌گذرد و به محض عبور حباب هوا، آلارم به صدا در آمده و جريان مايع متوقف مي‌گردد.
پمپ‌‌هاي تزريق ولومتريك ميزان فشار مايع را مانيتور كرده كه نتيجه آن كنترل فشار مايع تزريقي و ممانعت از آسيب رسيدن به رگ بيمار حين افزايش احتمالي بيش از حد فشار تزريق است. با افزايش بيش از حد فشار، آلارم بستن و انسداد (Occlusion) تيوب تزريق، كاربر را آگاه خواهد نمود.
واحد اندازه گيري
ميلي ليتر بر ساعت (ml/h)
مقادير نوعي و متداول
0 تا 250 ميلي ليتر در ساعت (0-250 ml/h)
مشكلات معمول
بيشترين نگراني از عملكرد نادرست اين سيستم‌ها در هنگام استفاده براي نوزادان است. فشار بيش از اندازه پمپ مي‌تواند براي آنان بسيار خطرساز باشد. به همين دليل بازديد متناوب شديداً توصيه مي‌شود.
ملاحظات خريد
اولين نكته‌اي كه لازم است در نظر گرفته شود، تعداد متوسط دفعات استفاده از سيستم در طول روز است. لوازم مصرفي جنبي باز هم عامل تعيين‌كننده‌اي به‌شمار مي‌رود. امروزه در بعضي پمپها، سيستم كاهش دوز خطا وجود دارد. زماني كه از اين سيستم در بخش‌هاي حساس استفاده مي‌شود، به‌كارگيري اين سيستم توصيه مي‌شود.
كمپاني‌هاي سازنده:
Abbott، ALARIS، Baxa، Baxter، B.Braun، Curlin Medical، Debiotech، Deltec، Disetronic، GO Medical، Graseby Dynamics، Nckinley Infuser، Mckinley Medical، Medtronic Mini Med، Micrel، Pegasus، Sparlate Labs، Sigma، Sorenson، Universal Medical Technologies، Disetronic، AITECS، Acromed، Atom Medical، Fresenius، Argus، Ascor، Codan، Dai wha، Debiotech، Fresenius Vial، Guido Rayosx، Infors، Infutec، Medex، Medical Instrument Factory، Medico-Technique، Schoch Electronics، samtronic، Terumo، Dickinson، Becton، Digicare، Emco، Excolsior، Farafan، Foures، Harvard، JMS، Medex، Medical Instrument، Medico Technique، MIPM، Nikkiso، Rasel scientific، Terumo، samtronic.
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۶۸