غربالگري ديابت قندي بارداري
کارگروه خدمات پيشگيرانه ايالات متحده(1) (USPSTF) به اين نتيجه رسيده است که شواهد فعلي براي ارزيابي غلبه سود يا زيان غربالگري ديابت شيرين بارداري، قبل يا بعد از هفته 24 بارداري کافي نيست (جدول 1).
منطق
اهميت:
ديابت پيش از بارداري به مواردي از ديابت گفته مي شود که قبل از بارداري تشخيص داده شده‌اند. ديابت بارداري به هر اندازه از عدم تحمل گلوکز گفته مي‌شود که اولين بار در دوران بارداري ايجاد يا شناسايي شده باشد. خطر عوارض متعدد، زنان باردار مبتلا به ديابت پيش از بارداري و جنين آنها را تهديد مي‌کند. چندان روشن نيست که عوارض مادر و جنين در زنان باردار مبتلا به ديابت بارداري تا چه اندازه افزايش مي‌يابد.
شناسايي
چندين روش مختلف براي غربالگري ديابت بارداري به کار گرفته شده است؛ بسياري از زنان داراي آزمون مثبت، معيارهاي تشخيصي رايج ديابت بارداري را ندارند.
فوايد شناسايي و درمان زودتر
غربالگري پيش از هفته 24 بارداري: شواهد براي تأييد فايده غربالگري زنان در اين دوره بارداري ناکافي است.
غربالگري بعد از هفته 24 بارداري
هرچند غربالگري و درمان زودتر ديابت بارداري خطر ماکروزومي را کاهش مي‌دهد و با آن که يک کارآزمايي احتمال فوايد ديگر براي سلامت را مطرح کرده است، شواهد کلي براي تأييد کاهش عوارض مادر و جنين در نتيجه غربالگري ناکافي است.
زيان‌هاي شناسايي و درمان زودتر
شواهد خوبي وجود دارد که نشان مي‌دهد در برخي زنان داراي آزمون مثبت، اضطرابي کوتاه‌مدت رخ مي‌دهد؛ البته زيان‌هاي رواني يا ساير مضرّات طولاني‌مدت گزارش نشده‌اند. عمده موارد مثبت آزمون‌هاي غربالگري احتمالاً مثبت کاذب هستند. در نتيجه، احتمالاً بسياري از زنان و پزشکانشان در نتيجه غربالگري بي‌جهت تحت فشار و ناراحتي قرار مي‌گيرند.
ارزيابي USPSTF
کارگروه به اين نتيجه رسيده است که شواهد فعلي براي ارزيابي غلبه سود يا زيان غربالگري ديابت بارداري قبل يا بعد از هفته 24 بارداري ناکافي است.
ملاحظات باليني
جمعيت بيماراناين توصيه درباره زنان بارداري است که قبلاً در آنها ديابت تشخيص داده نشده است.
پيشنهادها براي طبابت
تا زماني که شواهد بهتري به دست آيد، پزشکان بايد درباره غربالگري ديابت بارداري با بيمارانشان گفتگو کنند و در مورد هر بيمار جداگانه تصميم بگيرند. گفتگو بايد شامل اطلاعاتي درباره عدم قطعيت سود و زيان و نيز فراواني موارد مثبت آزمون غربالگري باشد.
ارزيابي خطر
خطر ايجاد ديابت بارداري در زنان چاق، زنان بالاي 25 سال، برخي نژادهاي خاص، زنان داراي سابقه خانوادگي ديابت يا داراي سابقه قبلي ديابت بارداري بيشتر است.
آزمون‌هاي غربالگري
در ايالات متحده، رايج‌ترين آزمون غربالگري عبارت است از آزمون يک ساعته چالش با 50 گرم گلوکز. در صورت غيرطبيعي بودن نتيجه آزمون چالش گلوکز که طبق تعريف‌هاي مختلف بالاتر از mg/dL 130 يا mg/dL 140 در نظر گرفته مي‌شود، براي بيمار آزمون تحمل خوراکي با 100 گرم گلوکز انجام مي‌گيرد. وجود 2 مقدار غيرطبيعي در آزمون تحمل خوراکي گلوکز براي تشخيص ديابت بارداري کافي است.
زمان غربالگري
غربالگري عموماً بين هفته‌هاي 28-24 بارداري انجام مي‌شود. شواهد در مورد ارزش غربالگري زودتر ناکافي است.
درمان
درمان معمولاً توصيه‌هايي در جهت فعاليت بدني و اصلاح رژيم غذايي را شامل مي‌شود. به علاوه، گاهي درمان دارويي (انسولين يا داروهاي خوراکي کاهنده قند خون که البته انسولين ارجح است)، کمک گرفتن از آموزشياران و کارشناسان تغذيه و پايش و مراقبت دقيق‌تر پيش از زايمان را نيز در بر مي‌گيرد.
ساير رويکردهاي پيشگيرانه
تقريباً تمام زنان باردار بايد تشويق شوند تا بر اساس شاخص توده بدن پيش از بارداري، وزن‌گيري متوسطي داشته باشند و در فعاليت‌هاي بدني شرکت جويند.
منبع:
U.S. Preventive Services Task Force. Screening for gestational diabetes mellitus: recommendation statement. American Family Physician July 15, 2009; 80: 173-4.
|
جدول 1. غربالگري ديابت قندي بارداري: خلاصه دستورالعمل کارگروه خدمات پيشگيري ايالات متحده | |
|
جمعيت |
زنان بارداري که در آنها قبلاً ديابت تشخيص داده نشده است |
|
توصيه |
به دليل شواهد ناکافي توصيه‌اي وجود ندارد (سطح توصيه: I) |
|
ارزيابي خطر |
خطر ابتلا به ديابت قندي بارداري در زنان داراي اين خصوصيات بيشتر است: چاقي سن بالاي 25 سال سابقه خانوادگي ديابت سابقه قبلي ديابت بارداري برخي گروه‌هاي خاص نژادي |
|
دليل عدم ارايه توصيه |
شواهد فعلي براي ارزيابي غلبه سود يا زيان غربالگري زنان براي ديابت قندي بارداري پيش از هفته 24 بارداري کافي نيست. زيان غربالگري شامل اضطراب کوتاه‌مدت در برخي زنان داراي آزمون غربالگري مثبت و فشار بر آنان و پزشکانشان است زيرا به نظر مي‌رسد اغلب آزمون‌هاي غربالگري مثبت، از نوع مثبت کاذب باشند. |
|
پيشنهاد براي طبابت |
تا زماني که شواهد بهتري جمع‌آوري شوند، پزشکان بايد با هر بيمار خاص درباره غربالگري ديابت بارداري گفتگو کنند و تصميم مناسب را براي وي اتخاذ نمايند. اين گفتگو بايد شامل اطلاعاتي درباره سود و زيان‌هاي اثبات‌نشده، فراواني موارد مثبت آزمون و اين واقعيت باشد که مثبت بودن آزمون به خودي خود نشانه چيزي نيست. |
|
آزمون‌هاي غربالگري |
اگر تصميم به انجام غربالگري براي ديابت بارداري گرفته شد: آزمون غربالگري رايج مورد استفاده در ايالات متحده عبارت است از آزمون يک ساعته چالش با 50 گرم گلوکز در صورت غيرطبيعي بودن نتيجه آزمون چالش گلوکز، بيمار با 100 گرم گلوکز تحت آزمون سه ساعته تحمل گلوکز قرار مي‌گيرد. دو يا 3 مقدار غيرطبيعي در آزمون تحمل گلوکز خوراکي براي ديابت بارداري تشخيصي به شمار مي‌رود. |
|
فواصل غربالگري‌ها |
غربالگري اغلب بين هفته‌هاي 28-24 بارداري انجام مي‌شود. شواهد کافي براي تأييد ارزش غربالگري در زماني زودتر وجود ندارد. |
|
ساير رويکردهاي پيشگيري |
تقريباً تمام زنان باردار بايد تشويق شوند تا بر اساس شاخص توده بدن پيش از بارداري، وزن‌گيري متوسطي داشته باشند و در فعاليت‌هاي بدني شرکت جويند. |
منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۹۷