روش16- تصوير برداري مادون قرمز ديناميك يا (DIRI)
تصوير برداري مادون قرمز ديناميك يا (DIRI) همانطور كه از نامش مشخص است، نوعي روش تصويربرداري ديناميك است، كه پرتوهاي مادون قرمز پسيو منتشر شده از بافت (IR) را ثبت ميكند. بافتهاي زنده، به صورت پيوسته، فوتونهاي IR در محدوده فركانسي 8 تا 10 ميكرون از خود ساطع ميكنند. شدت IR با دماي بافت مورد نظر و به صورت غيرمستقيم با ميزان خون رساني بافت متناسب است. اندازهگيري و آناليز تغييرات جريان فوتونها و بنابراين تغييرات در خونرساني بافت ديد بسيار خوبي نسبت به فيزيولوژي بيماريها براي پزشكان فراهم ميكند. DIRI شباهتهاي بسيار زيادي به تكنيك قديمي ترموگرافي دارد، اما روش جمعآوري و پردازش ديتا در اين روش بسيار متفاوت است، به طوري كه اين متد به عنوان يك روش كاملاً جديد در تصويربرداري شناخته شده است. تاريخچه استفاده از تكنولوژي مادون قرمز اشاره به استفاده از اين تكنيك در زمينه تشخيص سرطان سينه ميكند. در تحقيقات اوليه كه از تكنولوژي مادون قرمز استفاده ميشد، توانايي پردازش ديتا بسيار محدود و اطلاعات بدست آمده از رفتار بيولوژيك عروق بسيار اندك بود. نتايج تحقيقات در سال 1996 نشان داده است، كه تصوير برداري مادون قرمز توانايي مانيتور بافتهاي سرطاني را دارد. تكنولوژي مادون قرمز در سال 1996 با استفاده از دوربين QNIP اجرا ميشد. ايده اصلي DIRI در مقايسه با ترموگرافي رايج اين است، كه در اين روش تنها به دنبال نقاط با دماي بالا و ناهنجاريهاي دمايي نيستند، بلكه رفتار دمايي فريمهاي متعددي مورد بررسي قرار ميگيرند. از تكنيكهاي مختلفي براي آناليز ديتاي بدست آمده استفاده ميشود. به عنوان مثال ميتوان ديتاي بدست آمده را از فيلترهاي تبديل فوريه سريع عبور داد، تا اطلاعات جمع شده در طيف فركانسي كاهش پيدا كند. اين امر آناليز رفتارهاي بيولوژيك مختلف مانند رفتارهاي سيستم قلبي و سيستم خودمختار را ممكن ميسازد.
اين متد در شكل نمايش داده شده، كه طيف فركانسي خاصي را در تنظيم دماي، پوست انسان نشان ميدهد. تجهيزات QWIP نقاط تاريك مشخصي را نشان ميدهند، كه ميزان تاريكي آنها به دماي ناحيه مورد نظر بستگي دارد. هر گونه ناپايداري كوچك در دماي نقاط را ميتوان به خوبي در اين نقاط مشاهده كرد. همان طور كه در شكل 1 نمايش داده شده است، مهمترين و بيشترين اطلاعات در فركانس پائين در حول و حوش قرار دارد. فركانسهاي پائين معمولاً به سختي ثبت ميشوند چرا كه رابطه نويز و فركانس به صورت است و اين نويز در تمام نقاط مسير سيگنال آنالوگ و تنظيم كننده دما (خنك كننده) به منظور پايداري دما وجود دارد. در كاربردهاي خاصي مثل DIRI كه پيكهاي فركانس پائين در حد 1/0 هرتز بايد با دقت بسيار زيادي ثبت شوند، بايد تعداد زيادي فريم تصوير گرفته شود. زمان لازم براي انجام اين كار معمولاً 20 ثانيه است. يكي از مهمترين كاربردهاي تشخيصي در دهه اخير ماموگرافي است. البته بنا به دلايلي روشهاي مورد استفاده در ماموگرافي به خوبي عمل نميكند، اين دلايل عبارت است از: با فشار دادن سينه پرتوهاي گاما ساطع ميشوند، كه البته اين روش همراه با درد است. نرخ اشتباه مثبت در اين آزمايش در حد %80 است بنابراين بيشتر زناني كه مجبور به انجام بيوسپي ميشوند، سرطان ندارند. علاوه بر پرتوهايي كه زنان در اثر اين متد دريافت ميكنند، اين متدها به طور واضح و كامل مناطق حساس را نمايش نميدهد. در تمام اين حالتها روش جديد DIRI ميتواند كمك بسيار زيادي به حل مشكلات كنند. چرا كه اين متد به طور واضح ميتواند بدون دريافت اشعه اضافي توسط بيمار و ايجاد ناراحتي و درد، نواحي مورد نظر را نمايش دهد. در هر يك از نقاط مبهم، دكتر ميتواند با اطمينان از صحت از اين تست ازآن در مراحل تشخيص نهايي استفاده كند، بدون اينكه بيمار مجبور به انجام بيوسپي باشد.
پس از اينكه سرطان تشخيص داده شد اين روش امكان مانيتورينگ vivo را با موفقيت به پزشك ميدهد، بنابراين روند درمان و تأثيرات دارو در بدن بيمار يا پرتودرماني به خوبي قابل بررسي است.
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۷۸