PDF متن کامل روش

آنژيوگرافي تفاضلي(‏Digital Subtraction Angiography‏) ‏
سيستم‌هاي آنژيوگرافي تفاضلي تجاري در انواع و مدلهاي مختلفي طراحي و وارد بازار شده‌اند. اما همه اين مدل‌ها در يك ديدگاه با يكديگر اشتراك دارند. در آنژيوگرافي ‏X-Ray‏ استاندارد، تصاوير رگها اغلب توسط استخوانها مبهم و تاريك ميشود. به خصوص هنگامي كه از رگهاي درون جمجمه تصوير برداري شود. آنژيوگرافي تفاضلي  براي بهبود كنتراست تصاوير رگها توسعه يافته است. در اين تكنيك تصاوير به دست آمده قبل از تزريق ماده حاجب و پس از تزريق توسط كامپيوتر تفريق (‏Subtract‏) ميشود. بنابراين ساختمان آناتوميكي كه در دو تصوير يكسان است، را مي توان حذف كرد و در نتيجه فقط تصوير رگها باقي ميماند. تصويري كه قبل از تزريق ماده حاجب به دست ميآيد، ‏Mask Image‏ ناميده ميشود. ‏
‏ پردازش‌گرآنژيوگرافي تفاضلي دو حافظه مجزا براي تصوير دارد، كه يكي براي تصوير ‏Mask‏ و ديگري مربوط به تصوير با تزريق ماده حاجب است. اين دو تصوير پس از تفريق به قسمت پردازش رفته و سپس به واحد نمايش ميروند. سيستم‌هاي آنژيوگرافي تفاضلي جديد بر پايه سيستمهاي پردازش‌هاي نهايي هستند. كه با نرمافزار خاص و امكانات نمايش تجهيز شدهاند. سيستمهاي آنژيوگرافي تفاضلي  ميتوانند پردازش هاي نهايي قابل توجهي بر روي تصوير انجام دهند.                                             ‏
حالت‌هاي پردازش شامل ‏Windowing‏ (تكنيكي براي بالا بردن كنتراست تصوير)، فيلتر كردن و اندازه‌گيري‌هاي كمي آنها، ميتوانند هر تغيير مكان و حركتي را كه در ‏Mask Image‏ رخ ميدهد تصحيح  كنند. ‏

در آنژيوگرافي تفاضلي بسياري از مدهاي تصوير برداري قابل اجرا هستند، كه متداول‌ترين آنها، ‏puls mode‏ است. در اين حالت جريان تيوب اشعه ايكس بالا(‏mA‏1000-100) و اشعه ايكس به صورت پالسي تصويربرداري را انجام مي‌دهند و تعداد كمي تصوير در مدت زمان يك ثانيه و در طول تزريق ماده حاجب جمع آوري شده و از تصوير‌ ‏Mask‏ كه كمي قبل تر از تزريق ماده حاجب ذخيره شده، كم مي‌شود. ‏
در ‏mode‏ پيوسته نيز جريان تيوب پايين و در حدود(‏mA‏50-5)‏‎ ‎است و تصاوير با نرخ ‏f/s ‎‏30 جمع آوري مي‌شوند. يك سري از فريم‌ها براي كاهش مقدار نويز متوسط‌گيري مي‌شوند. ‏
در ‏mode‏ فلوروسكوپي تصاوير كنتراست با سرعت ‏f/s‏‌30 با كم كردن فريم‌هاي بعدي از فريم‌هاي قبلي به دست مي‌آيند. تعدادي از سيستم‌هاي آنژيوگرافي تفاضلي  مي‌توانند با بيشتر از يك ‏mode‏ يا همه ‏mode‏‌ ها كار كنند. بيشتر آزمايشات آنژيوگرافي تفاضلي  25 تا 45 دقيقه زمان براي انجام دادن نياز دارند. آنژيوگرافي تفاضلي  محدوده وسيعي از كاربردهاي كلينيكي را شامل مي‌شود. و براي تصويربرداري از شكم، قلب، سيستم تنفسي، شريان كاروتيد و رگهاي درون جمجمه‌اي و رگهاي محيطي به كار مي‌رود. ‏
بيشتر سيستم‌ها از صفحات تشديد كننده تصوير استفاده مي‌كنند. براي مد پالسي يك كنترل از راه دور قبل از ‏camera‏ ‏TV‏ قرار گرفته است، تا سرعت ‏exposure‏‌ها قابل كنترل باشد. سيگنال ‏video‏ از دوربين ‏TV‏ توسط (‏ADC‏) ديجيتال مي‌شود و به يكي از دو حافظه تصوير فرستاده مي‌شوند. اگر تصوير مربوط به قبل از تزريق باشد، در يك حافظه قرار گرفته و براي ادامه كار ذخيره مي شود و همه تصاوير بعدي در حافظه ديگر قرار مي‌گيرند. تصوير ‏Mask‏ سپس از تمام تصاوير بعد از تزريق تفريق مي‌شود. براي بالا بردن كنتراست تصوير به دست آمده از "‏window & level‏" استفاده مي‌شود تا كنتراست بالا برده شود. مجدداً تصوير توسط (‏DAC‏) به آنالوگ تبديل شده و در نهايت براي نمايش به مانيتور فرستاده مي‌شود. ‏
همانطور كه در شكل‌ها مشاهده مي‌شود، سيگنال ويدئويي قبل از آنكه وارد ‏ADC‏ شود،وارد يك آمپلي فاير لگاريتمي مي‌شود. آمپلي فاير لگاريتمي، تصويري يكنواخت از رگها در تصوير تفاضلي را ارايه مي‌‌كند.‏
در صفحه كه در جلوي اپراتور قرار گرفته دكمه ‏exposure‏ و همچنين مد تصويرگيري و نرخ تصويربرداري توسط اپراتور انتخاب مي‌شود و همچنين امكان كنترل انژكتور پردازش نهايي ديتا وجود دارد. پردازش نهايي شامل ‏window‏ و تنظيمات سطوح و همچنين شامل آناليزهايي براي حذف آرتيفكت است.‏
پارامترهاي كارآيي سيستم آنژيوگرافي تفاضلي:‏
پارامترهاي كارآيي و بازده براي سيستم آنژيوگرافي تفاضلي  به كيفيت تصوير بر مي‌گردد و با يك فانتوم مي‌توانند ارزيابي شوند. اين پارامترها به صورت زير هستند:
1-رزولوشن سه بعدي
‏2-بهبود كنتراست
‏3-يكنواختي فضايي ‏
‏4-خطي بودن كنتراست
5-تابش اشعه‏
‏6-كاهش آرتيفكت ‏

كاهش آرتيفكت‌هاي حركت بيمار در آنژيوگرافي تفاضلي ‏
اگر موقعيت پيكسل جسم پس‌زمينه مانند استخوان، هوا، گاز روده و... در طول تصوير برداري حركت كند، نتيجه آن ثبت نادرست و ايجاد تصوير مبهم است، و آرتيفكت ناميده مي‌شود و وضوح و شفافيت ديدن رگها را مبهم مي‌سازد. ثبت نادرست ممكن است، به دليل حركت بيمار، تيوب اشعه ‏X، صفحات تشديد كننده تصوير و همچنين نوسانات منبع برق، و نقص و ايراد حلقه تصويربرداري رخ دهد. آرتيفكت‌هاي كه از وسايل ايجاد مي‌شود، رفلكس نوسانات نامناسب از تجهيزات هستند و نبايد وجود داشته باشند. حركت بيمار علت اساسي در تنزل كيفيت تصوير در آنژيوگرافي تفاضلي  هستند. اگرچه تكنيك‌هاي متعددي در دو دهه اخير براي بهبود دادن تصاوير آنژيوگرافي تفاضلي  به كار گرفته شده است، اما آرتيفكت‌هاي حركتي، را نمي‌توان به طور كامل حذف كرد. ‏
يكي از اين تكنيك‌ها ‏remasking‏ است، كه پروسه ايي است كه در آن يكي از فريم‌هاي برداشته شده پس از اينكه حركت رخ داد، به عنوان تصوير ‏mask ‎‏ جديد استفاده و از تصويرهاي بعدي كم مي‌شود. ‏
تكنيك دوم مربوط به ثبت دو تصوير است، كه بايد با يكديگر تفريق شوند، كه نسبت به يكديگر شيفت پيدا مي‌كنند و گاهي نيز چرخش پيدا مي‌كنند.‏


فيلم/صفحه
آنژيوگرافي فيلم/صفحه به سرعت توسط آنژيوگرافي ديجيتال جايگزين شد. البته فيلم مزايايي نسبت به حالت ديجيتال دارد:‏
قدرت تفكيك بالاتري دارد. اما آنژيوگرافي ديجيتال تصاوير با كيفيت بهتري را نتيجه مي‌دهد. با اين وجود در اكثر آنژيوگرافي قدرت تفكيك بالا فيلم در نظر گرفته مي‌شود. زيرا اين قدرت تفكيك براي بعضي از مطالعات خاص لازم است، مانند آزمايش ريوي. يك استراتژي عمومي براي داشتن قابليت فيلم مجهز كردن آزمايشگاه ديجيتال به تبديل كننده فيلم سريال است. اين تبديل كننده فيلم در زير قسمت تشديد كننده نصب  مي‌شود. ‏
ذخيره سازي تصوير
استراتژي ذخيره سازي تصوير در آنژيوگرافي به صورت هم زمان و هم به صورت بايگاني است. ذخيره سازي همزمان به وسيله ديسكهاي ديجيتال بلاد رنگ انجام مي‌شود. قابليت ضبط بلادرنگ با استفاده از هدهاي موازي، فشرده سازي اطلاعات و آرايه‌هاي ديسك انجام مي‌شود.

منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۷۸