PDF متن کامل روش

دوربینی برای نمونه برداری و عمل

ERCP پروسه ايي پيچيده است که بدون نياز به بيهوشي کامل انجام مي شود. درمان‌هاي زيادي از طريق ERCP  مي تواند انجام شود و از جراحي باز جلوگيري شود. هر چند خطرات اين پروسه بسيار کم است با اين حال پزشک بايد بيمار را با خطرات احتمالي آن آشنا کند.
ERCP  مخفف کلمه Endoscopic Retrograde Cholangio Pancreatography  است. اين وسيله ترکيبي از اندوسکوپي و راديولوژي است.که نه تنها در درمان بلکه در تشخيص بسياري از بيماري هاي پانکرانس، مجاري صفراوي ، کيسه صفرا وکبد از آن استفاده مي شود. بلکه مي‌تواند تصاويري عالي از ناهنجاري هاي  مجاري لوزالمعده و کيسه صفرا فراهم کند و همچنين داراي اين قابليت است که در هنگام تصوير برداري درمان هاي لازم براي بسياري از ناهنجاري ها انجام دهد.

ناهنجاري هايي که مي تواند با ERCP تشخيص و مورد درمان قرار گيرد شامل: بيماري‌هاي لوزالمعده شديد و مزمن، تومورها و سرطان‌هاي لوزالمعده، مجاري صفرا،کيسه صفرا و کبد و سنگ‌هاي لوزالمعده و کيسه صفرا، بسته شدن مجراي صفراوي و لوزالمعده. البته  بايد ذکر کرد که کاربرد ERCP تنها به موارد بالا منتهي نمي‌شود. ERCP درمان تهاجمي بسيار کوچکي را ايجاد مي کند که عمدتاً نياز به بستري شدن بيمار وجود ندارد.

تکنيک
ERCP معمولاً در بخش راديولوژي بيمارستان انجام مي شود و به دليل آنکه دستگاه اندوسکوپ وارد معده مي شود و بايد معده خالي باشد، بيمار از 6 ساعت قبل از ERCP  از خوردن منع مي‌شود.
بيمار به پهلوي راست يا چپ خود بر روي  تخت اشعه ايکس دراز مي‌کشد. داروهاي مسکن از طريق وريد به بيمار تزريق  مي شود. اين داروها براي بيمار حالت خواب آلودگي شديد ايجاد مي‌کند. معمولاًً گلوي بيمار با اسپري بي حس مي شود. بيمار در طول پروسه مي تواند به آساني تنفس کند.در طول انجام عمل فشار خون و اکسيژن بيمار مونيتور مي شود. اندوسکوپ از دهان ، مري ، معده عبور مي کند و به (اثني عشر محلی که دهانه لوزالمعده و مجراي صفرا نمايان است) مي‌رسد.سپس يک کاتتر کوچک(لوله باريکي در حدود اندازه رشته ماکاروني) از طريق اندوسکوپ و تحت تصوير برداري فلوروسکوپي وارد مي شود. ماده کنتراست (dye) از طريق کاتتر به درون مجراي لوزالمعده وکيسه صفرا تزريق مي شود تا بتوان از طريق تصويربرداري اشعه ايکس آناتومي اين ساختارها را مورد بررسي قرار داد. اگر ناهنجاري در اين ساختارها مشاهده شود، ابزارهاي ديگري به روش ذکر شده براي درمان ناهنجاري‌ها وارد مي‌شود.
ممکن است کارهايي نظير نمونه برداري يا شستشوي نواحي ناهنجار براي بازکردن يا استنت گذاري براي مجراي باريک شده و يا خرد کرد سنگ براي باز کردن مجاري صفرا و لوزالمعده انجام شود.  ERCP   معمولاً 30 دقيقه تا 2 ساعت طول مي کشد.

تجهيزات
اندوسکوپ (Endoscopes) دستگاهي نوراني و باريک، شبيه تلسکوپ است، که قابليت انعطاف را دارد  و پزشکان براي مشاهده درون معده و احشام شکمي از آن استفاده مي کنند که به آن يک video camera متصل است. از اجزاي ديگر اندوسکوپ مجراي باريکي است که از اين مجرا مي توان ابزار مورد نياز را به داخل بدن فرستاد. اين ابزارها شامل کاتتر براي تزريق ماده حاجب و بالن قابل انعطاف براي گشاد کردن مجاري گرفته شده و تنگ شده استفاده مي شود. يک سبد که براي جمع کردن و خارج کردن سنگ ها استفاده مي شود. سبدها در اندازه و ابعاد مختلفي وجود دارد. انتخاب سبد مناسب بسته به نوع واندازه سنگ و محل قرار گرفتن آن درون کيسه صفرا و کبد و مجاري مربوطه است. يک sphincterotome براي بريدن و بزرگ کردن مجراي پانکرانس و لوزالمعده استفاده مي شود. پزشک مي تواند به راحتي حرکت لوله را به کمک کليدي کنترل کند و حرکت نرمي ايجاد شود. تصاوير به دست آمده به صفحه تلويزيوني منتقل مي شود.به تازگي خردکن هاي مکانيکي براي شکستن سنگ ها استفاده مي شود.

خطرات و اثرات جانبي ERCP
ERCP پروسه اي است که مي تواند از جراحي جلوگيري کند،  اما مانند تمام پرسه هاي ديگر مي تواند با خطراتي همراه باشد.بسته به بيمار و پروسه اي که بر روي او انجام مي شود اين خطرات بين % 10-5 است.گاهي اوقات ترش شدن موقتي گلو پس از آزمايش رخ مي دهد. خطرات مهم بعد از ERCP هنوز نا شناخته هستند.  يکي از مهم ترين خطرات خونريزي است که بعد از باز کردن مجرا ممکن است رخ دهد. در موارد نادر ممکن است سوراخ يا شکافي در ديواره روده ايجاد شود. همچنين ممکن است التهابات لوزالمعده افزايش يابد. اين عوارض ممکن است به بستري شدن و در مواردي به جراحي منجر شود. برخي افراد به ماده کنتراست اشعه ايکس حساسيت دارند. در زنان باردار ماده کنتراست مي تواند به جنين آسيب برساند.
از آنجا که ERCP يک ابزار درماني محسوب مي شود، پزشکان در حال بررسي فاکتورهاي مختلف هستند که بتوانند عوارض و خطرات اين پروسه را کاهش دهند.

آينده ERCP
محققين در تلاشند که ERCP را با اندوسکوپ التراسوندي ترکيب کنند. با انجام اين کار پزشک مي تواند با التراسوند و بدون تزريق ماده حاجب محل سنگ را تشخيص دهد. پروپ باريک التراسوند از لوله اندوسکوپ وارد شده و مي تواند به محل مورد نظر هدايت شود.
درمان تومورها مي تواند به کمک درمان فوتودینامیک انجام شود ، به اين صورت که کاتتر نوراني ليزر از طريق ERCP وارد محل تومور مي شود و با استفاده از ليزر شکستن سنگ ها انجام شود. در حال حاضر از اين روش به ندرت استفاده مي شود.تکنولوژي استنت گذاري نيز در حال توسعه است و استنت هاي قابل جذب در حال گسترش هستند.
محققين  در حال کاهش سايز اسکوپ ها هستند که راحتي بيشتري را براي بيمار فراهم مي کند و همچنين براي پزشکان دسترسي به محل مورد نظر راحت تر خواهد شد.
تکنـولوژي ديگري که در حال بررســــي و آزمايش بر روي حيوانــات است،  استفـاده از (optical cohesive tomography) OCT است . از اين طريق مي توان تصاويري با رزولوشن بالا با استفاده از فيبرهاي نوراني کوچک که از طريق کانال اسکوپ وارد مي شود ايجاد کرد.

منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۸۲