پزشکی بالینی

دستگاه دياليز براي بيماراني به کار مي رود که کليه آنها به هر دليل کم کار شده يا از بين رفته است. بنابراین وظيفه آن دفع سموم توليد شده در بدن است. این دستگاه از يک صفحه کنترل اصلي تشکيل شده که وظيفه کنترل ساير بردها را دارد. بردهاي مختلف دستگاه عبارتند از:  برد کنترل غلظت ، برد کنترل دما و برد کنترل فشار. هر يک از این بردها داراي وظايف بسيار حساسي هستند و همگي آنها به سيستم هاي هشدار دهنده مجهز شده اند.
  خون آلوده از بدن بيمار کليوي خارج شده و توسط پمپ هپارين، مايع هپارين به آن اضافه مي شود.  افزودن مايع هپارين براي جلوگيري از انعقاد خون در چرخه کار دستگاه است. پمپ خون اين دو را با يکديگر مخلوط کرده و ميزان فشار مکش توسط سنسور فشار شرياني کنترل مي شود و نهايتا مخلوط خون و مايع هپارين وارد فيلتر دياليز مي شود. به اين فيلتر از طرف ديگر ماده دياليسيت و آب تازه وارد مي شود. پس از تصفيه خون ماده دياليسيت و آب مصرفي که کمي سمي است، از يک طرف خارج شده و از طرف ديگر خون تصفيه شده با کنترل فشار خاص توسط سنسور فشار وريدي و کنترل عدم وجود حباب هوا به وسیله گيره وريدي به بدن بيمار تزريق مي شود.
قلب دستگاه دياليز فيلتر دياليز است که شامل يک استوانه داراي دو خروجي و دو ورودي بوده و در داخل آن رشته هايي از الياف خاص وجود دارد که خون و ماده دياليسيت در داخل فيلتر در مجاورت هم قرار داده و عمل تبادل مواد سمي صورت مي پذيرد ، دو ورودي آن به منظور ورود خون کثيف و آب و مايع دياليسيت و آب سمي به سمت مخزن مربوطه است .
رفع عيب هاي رايج دستگاه دياليز به قرار زير است :
1) رفع اشکال مربوط به سيستم RO
2) تعويض فيلتر صافي ديالايزر
3) تعويض سنسور ها
4) رفع اشکال مسيرهاي ارتباطي
5) تعويض پمپ هاي پريستاتيک
6) تعويض شيرهاي برقي
7) اشکالات الکترونيکي
 کاليبراسيون دستگاه دياليز دو مرحله دارد:  يک مرحله که شامل مراحل هيدروليک و در الکترونيک مي شود، تنظيمات مکانيکي است، مرحله ديگر ، ذخيره داده در حافظه الکترونيکي دستگاه است. ماشين  دياليز از EEPROM استفاده مي کند که داده کاليبراسيون را تا هنگامی که قصد پاک کردن يا جايگزيني داده جديد را داشته باشد ، ذخيره مي کند. براي ذخيره داده جديد در EEPROM ، ماشين دياليز در مد سرويس راه اندازي مي شود.
انجام کاليبراسيون تنها همراه با تعميرات نياز است يا هنگامي که عمليات تستي (روش نگهداري پيشگيرانهPM) fail مي شود. پس نبايد براي رسيدن به کارکرد نرمال به طور روتين دستگاه را را کاليبره كرد .
اگر ماشين در حين کاليبراسيون به صورت نا منظم رفتار کرد ، مراحل نگهداري پيشگيرانه را انجام مي دهند. مسدود شدن فيلتر ها ، نشت O-ring ها  يا مواردي مشابه دلايل رايج براي اشکالات هستند.
کاليبراسيون ماشين دياليز موارد زير را شامل مي شود ( برخي از ماشين هاي دياليز همه موارد زير را ندارند): تمام تجهيزات آزمون بايد به طور منظم بر طبق استاندارهاي NIST اندازه گيري و کاليبره شوند. در غير اين صورت اشتباه در انجام ، منجر به صدمه يا مرگ بيمار يا اپراتور مي شود. براي مثال ، کيت آزمون که شامل گيج مناسب و شلنگ هايي براي اندازه گيري است. کانکتورهاي آزمونی که شامل مقاومت هايي دقيق است (با مقاومت ترميستور در حرارت هاي مختلف شبيه سازي شده است) . مولتي متر ديجيتالي براي اندازه گيري ولتاژ dc ، ولتاژ ac و مقاومت با دقت %1 ± 1 براي اندازه گيري ولتاژ dc و  %5/1 ± 5/0براي اندازه گيري ولتاژ ac و ٪1 + 1  براي اندازه گيري مقاومت، دستگاه تست که شامل دو حفره هوا با حجم هاي کاليبره شده است.
بايد مدهاي اپراتوري تنظيم شوند ، سپس دستگاه روشن شده و با توجه به گزينه هايي که در پانل کنترلی وجود دارد وارد گزینه ها شده و کاليبراسيون مورد نظر را انجام شود.
حجم مايع درون سيلندرها و بورت آزمايشگاهي بايد اندازه گيري شود : اطمينان از تميزي و خشکي کانتينر پیش از جمع شدن مايع بايد بررسي شود . دو قطره مايع تقريبا  ml1/0 است که براي تاثير برروي اندازه گيري هاي وخيم و بحراني کفايت مي کند.در این مد بدنه و شاسی ، چرخ ها و ترمزها ، لوله ها و شلنگ ها ، برچسب ها و دفترچه راهنما و دوشاخه و .... بررسی می شود .
  سپس به سراغ مد سرويس رفته و در اين بخش اگر دستگاهي بخش تاچ اسکرين داشته باشد، زماني که دستگاه نصب شد، کاليبره می شود. کاليبراسيون هيدروليک در این مرحله صورت مي گيرد که مي تواند شامل موارد زير باشد :
کاليبراسيون مقدار فشار ، کاليبراسيون جريان فشار ، کاليبراسيون تعادل حفره ، کاليبراسيون حجم پمپ اسيدي ، کاليبراسيون حجم پمپ بي کربنات ،کاليبراسيون حجم پمپ UF.
در مد سرويس پس از کاليبراسيون بخش هيدروليک، کاليبراسيون بخش سنسوري انجام می شود که مي تواند شامل مراحل زير باشد :
کاليبراسيون فشار شرياني، کاليبراسيون فشار وريدي،کاليبراسيون فشار دياليزيت،کاليبراسيون سنسور حرارتي،کاليبراسيون سنسور پست حرارتي،کاليبراسيون کنترل حرارتي،کاليبراسيون نشت خون،کاليبراسيون هدايت سلولي.سپس کاليبراسيون تنظيم ساعت، بررسي ولتاژ، سرعت پمپ شرياني، سرعت پمپ وريدي انجام مي شود .

منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۸۸