درمان آنفلوآنزا
آنفلوآنزا يک بيماري ويروسي مسري است که از راه هوا منتقل ميشود و مشخصه آن شروع ناگهاني علايم است. تب، درد عضلاني، سردرد، رينيت، گلودرد و سرفه از جمله علايمي هستند که به طور شايع گزارش شدهاند...
تشخيص اين بيماري بايد باليني باشد و تصميمگيري براي شروع درمان ضدويروسي نبايد تا تاييد آزمايشگاهي آنفلوآنزا به تاخير افتد. انتظار ميرود ويروس آنفلوآنزاي A (H1N1) مسئوول جهانگيري سال 2009 طي فصل 2011ـ 2010 به چرخش خود ادامه دهد ولي مشخص نيست اين ويروس جايگزين زيرگونههاي آنفلوآنزاي A فصلي ميشود که از سال 1977 درحال چرخش بودهاند يا در کنار آنها چرخش خود را ادامه ميدهد. ويروس H1N1 سال 2009 به شدت به آدامانتانها مقاوم است ولي نسبت به مهارکنندههاي نورآمينيداز نظير اسلتاميوير حساس است. مهارکنندههاي نورآمينيداز در کاهش علايم مرتبط با آنفلوآنزا در بيماراني که خطر بروز عوارض درآنها اندک است، اثربخشي ناچيزي دارند. در بيماراني که همانند زنان باردار خطر بروز عوارض در آنها بالا است بايد درمان با داروهاي ضد ويروسي ترجيحا طي 48 ساعت از شروع علايم شروع شود. پزشکان در هنگام درمان بيماران دچار آنفلوآنزا يا علايم شبه آنفلوآنزا بايد از راهکارهاي سازمان جهاني بهداشت و مراکز پيشگيري و کنترل بيماريها پيروي کنند.
آنفلوآنزا يک بيماري ويروسي به شدت مسري منتقله از راه هوا است. اين ويروس وارد سلولهاي مجاري تنفسي ميزبان ميشود و درصورتي که توسط آنتيباديها خنثي نشود، شروع به تکثير ميکند. تصور ميشود علايم سيستميک حاصل نظير تب، ميالژي، سردرد، ناخوشي، رينيت، گلودرد و سرفه، ناشي از رهاسازي ميانجيهاي التهابي در پاسخ به فعاليت ويروس باشند. دوره نهفتگي 72-18 ساعت است ولي امکان دارد برونريزي ويروس از 24 ساعت قبلاز شروع علايم رخ دهد و تا 10-5 روز بعد ادامه يابد. آنفلوآنزا به طور معمول در بيماراني که از ديگر جهات سالم هستند، خودبهخود محدود شونده و بدون عارضه است. بااينحال امکان وقوع عوارض شديدي همچون پنوموني، آنسفاليت، نارسايي تنفسي، نارسايي چند عضوي و مرگ وجود دارد. بر اساس تخمينهاي سازمان جهاني بهداشت (WHO)، هرسال در سراسر دنيا 5-3 ميليون مورد بيماري شديد مرتبط با آنفلوآنزا و500,000 - 250,000مرگ مرتبط با آنفلوآنزا رخ ميدهد.
ويروسهاي آنفلوآنزا، RNA ويروسهاي تکرشتهاي هستند که به خانواده ارتوميکسوويروسها تعلق دارند. اين ويروسها به شدت جهش پيدا ميکنند و همين موضوع ساخت داروهاي ضدويروسي و واکسنهاي موثر را دشوار ساخته است. ويروسهاي آنفلوآنزاي A سبب اغلب موارد شيوع هستند و بيماريزاتر از ديگر گونههاي ويروسهاي آنفلوآنزا به شمار ميروند. در بهار سال 2009 يک گونه داراي بازآرايي سهگانه از ويروس آنفلوآنزاي H1N1) A) که حاوي ژنهاي خوکي، مرغي و انساني بود، باعث چندين مورد شيوع بيماري در مکزيک و ايالات متحده گرديد؛ به فاصله اندکي، موارد جديدي از سرتاسر دنيا گزارش شد. درماه ژوئن سال 2009 سازمان جهاني بهداشت با استناد به 30,000 مورد آنفلوآنزاي H1N1 در 74 کشور، جهانگيري آنفلوآنزا را اعلام کرد. مراکز کنترل و پيشگيري بيماريها (CDC) تخمين زده است که تا 19 آوريل سال 2010، در ايالاتمتحده حدود 61 ميليون نفر دچار عفونت با آنفلوآنزاي H1N1 شدهاند، 274,000نفر بستري شدهاند و 12,470 نفر نيز جان خود را از دست دادهاند. WHO پايان اين جهانگيري را در آگوست 2010 اعلام کرد.
بيماراني که در معرض خطر عوارض مرتبط با آنفلوآنزا قرار دارند، معمولا شامل بزرگسالان مسن، کودکان کم سنوسال، افراد دچار مشکلات طبي مزمن و زنان باردار هستند (جدول 1) با اين حال طي فصل آنفلوآنزاي 2010ـ 2009، در حدود يکسوم از بيماراني که به دليل عوارض آنفلوآنزا در واحدهاي مراقبت ويژه بستري شده بودند، از قبل از ابتلا به بيماري سالم بودند و هيچ عامل خطر ساز قابل شناسايي نداشتند.
انتظار ميرود آنفلوآنزاي ناشي از ويروس H1N1 سال 2009 طي فصل آنفلوآنزاي 2011ـ 2010 و نيز درآينده ادامه يابد ولي مشخص نيست اين ويروس جايگزين يک يا دو ويروس آنفلوآنزاي A فصلي (H3N2 و H1N1 فصلي) ميشود که از سال 1977 در گردش بودهاند يا در کنار آنها به گردش خود ادامه ميدهد. سايت اينترنتي CDC (http://www.cdc.gov/flu) روزآمدهاي منظمي در مورد الگوهاي مقاومت و فعاليت آنفلوآنزا در ايالات متحده ارايه ميکند. صاحب نظران سلامت عمومي منطقهاي نيز اطلاعات مشابهي ارايه ميکنند که ميتواند راهگشاي پزشکان در تصميمگيريهاي درماني براي بيماران مشکوک به آنفلوآنزا باشد.
پيشگيري
CDC توصيه ميکند که همه افراد با سن 6 ماه و بالاتر در اين فصل واکسن آنفلوآنزا دريافت کنند. واکسن سهظرفيتي (فصلي) باعث محافظت دربرابر آنفلوآنزاي H1N1 سال 2009 ميشود و حاوي همان سوشهاي بهکاررفته در واکسن H1N1 تک ظرفيتي 2010ـ 2009 به علاوه ويروس آنفلوآنزاي B و ويروس H3N2 است. بحث کامل درمورد انواع مختلف واکسنهاي آنفلوآنزا در سايت اينترنتي
(CDC(http://www.cdc.gov/flu/professionals/acip/index.htm
موجود است.
درمان بيماران با بيماري شبهآنفلوآنزا
هنگامي که مواردي از آنفلوآنزا در جامعه گزارش ميشود، اغلب بيماراني که با علايم حاکي از آنفلوآنزاي بدون عارضه مراجعه ميکنند بايد با شيوههاي باليني تشخيص داده شوند. به اين بيماران بايد آموزش داده شود که درصورت عدم بهبود يا تشديد علايم طي 72 ساعت، جهت پيگيري دوباره مراجعه کنند. طي جهانگيري H1N1 سال 2009، درمان ضدويروسي تجربي فوري براي گروهاي پرخطر توصيه شد (کودکان زير 2 سال، بزرگسالان با سن 65 سال و بالاتر، زنان باردار وافرادي که مشکلات طبي خاص دارند؛ جدول 1 را ملاحظه کنيد). کليه بيماراني که نشانههايي از بيماري شديد پيشرونده دارند بايد فورا جهت بستري ارجاع شوند (جدول 2). ترياژ تلفني افراد با علايم شبهآنفلوآنزا در پيشگيري از مواجهه اين بيماران با ديگر بيماراني که در اتاق انتظار به سر ميبرند کمک کننده است.
تشخيص
شروع ناگهاني علايم، يک نشانه مشهور آنفلوآنزا است. علايم شايع شامل تب بالا، سردرد، گلودرد، درد عضلاني، سرفه، رينوره و خستگي هستند. بيماران دچار آنفلوآنزاي H1N1 سال 2009 غالبا علايم گوارش نيز دارند که نشاندهنده تکثير ويروس در دستگاه گوارشي است.
CDC، WHO و جامعه بيماريهاي عفوني آمريکا توصيه کردهاند که پزشکان آنفلوآنزا را به شيوه باليني تشخيص دهند و آزمايشها را تنها در گروههاي ذيل انجام دهند: بيماران بستري با بيماري شبهآنفلوآنزا؛ بيماراني که به دليل ابتلا به يک بيماري شبيه آنفلوآنزا فوت کردهاند (جهت روشن ساختن علت)؛ و بيماراني که تصميمگيري راجع به کنترل عفونت و درمان افراد در تماس نزديک با آنها مساله مهمي است (کارکنان خدمات سلامت و مراقبين اطفال، ساکنان خانه سالمندان). چندين آزمون تشخيصي براي آنفلوآنزا موجود است (جدول 3). آزمونهاي تشخيصي سريع آنفلوآنزا حساسيتهاي متغيري دارند (70-10)؛ بنابراين نتايج منفي اين آزمونها رد کننده آنفلوآنزا نيست. ويژگي آزمونهاي سريع معمولا بالا است (بالاتر از 95). اگرچه بسياري از پزشکان از آزمونهاي سريع آنفلوآنزا استفاده ميکنند، خصوصا با توجه به محدوديتهاي اين آزمونها، قضاوت باليني بايد جايگاه بالاتري داشته باشد. آزمونهاي واکنشهاي زنجيره پليمراز ترانس کريپتاز معکوس همزمان و کشتهاي ويروسي حساسيت به مراتب بالاتري در مقايسه با آزمونهاي سريع دارند ولي حاضر شدن نتايج آنها معمولا بيشاز 24 ساعت زمان ميبرد. هنگامي که آزمون تشخيص براي آنفلوآنزا ضرورت داشته باشد، نتايج هر دوي اين آزمونها قطعي محسوب ميشوند.
درمان ضدويروسي
درمان نبايد تا حاضر شدن نتايج آزمونهاي تشخيصي به تعويق افتد. CDC توصيه ميکند درمان در بيماراني که واجد معيارهاي مشخص هستند (جدول 4) در اولين فرصت ممکن بعد از شروع علايم شبهآنفلوآنزا آغاز شود. CDC همچنين پروفيلاکسي ضدويروسي را براي افرادي که در تماس نزديک با يک فرد دچار عفونت طي دوره عفونتزايي بودهاند، توصيه ميکند.
درمان آنفلوآنزا طي بارداري
زنان باردار و زناني که به تازگي زايمان کردهاند (از جمله زناني که محصولات بارداري را از دست دادهاند) به دليل تغييرات سيستمهاي ايمني، تنفسي و قلبي ـ عروقي که طي بارداري رخ ميدهد، در معرض خطر عوارض شديد مرتبط با آنفلوآنزا هستند. CDC توصيه ميکند مهارکنندههاي نورآمينيداز براي زنان باردار و زناني که تا دوهفته از زايمان آنها ميگذرد و مشکوک به آنفلوآنزا هستند يا آنفلوآنزاي آنها تاييد شده است، تجويز شوند. زنان ميتوانند طي درمان با داروهاي ضد ويروسي به شيردهي ادامه دهند.
داروهاي ضدويروسي
مهارکنندههاي نورآمينيداز. مهارکنندههاي نورآمينيداز باعث مهارآنزيم نورآمينيداز ميشوند که جهت رهاسازي ويريونها از سلولهاي عفوني ميزبان بسيار ضروري است. اين داروها عليه آنفلوآنزاي A و B موثر هستند. تا آوريل سال 2010، بيشاز 99 از ويروسهاي H1N1 سال 2009 نسبت به اسلتاميوير (Tamiflu) و زاناميوير (Relenza) حساس بودهاند. هيچ يک از ويروسهاي H3N2 يا ويروسهاي آنفلوآنزاي B که مورد آزمايش قرار گرفتند نسبت به اسلتاميوير مقاوم نبودند.
اسلتاميوير يک داروي خوراکي است که براي پروفيلاکسي در برابر آنفلوآنزا در بيماران با سن يکسال و بالاتر و براي درمان آنفلوآنزاي حاد بدون عارضه در بيماران با سن يکسال و بالاتر که طول دوره علامتدار بودن آنها بيشاز دو روز نبوده است، تاييد شده است (جدول 5).
زاناميوير يک داروي استنشاقي از راه دهان است که براي پروفيلاکسي آنفلوآنزا در بيماران با سن 5 سال و بالاتر و براي درمان آنفلوآنزا در بيماران با سن 7 سال و بالاتر که به مدت بيشاز 2 روز علامتدار نبودهاند، تاييد شده است. زاناميوير استنشاقي ميتواند وضعيت ريوي را در بيماراني که اختلالات ريوي زمينهاي دارند، وخيمتر سازد و نبايد در اين بيماران مورد استفاده قرارگيرد. رلنزا (Relenza) مخلوطي از زاناميوير و لاکتوز به عنوان حامل دارويي است؛ از اين رو حساسيت به شير از موارد منع مصرف آن به شمار ميرود.
اثر بخشي اسلتاميوير و زاناميوير در جمعيتهاي سرپايي در يک مرور نظاممند در سال 2009 که کارآزماييهاي در برگيرنده بزرگسالان سالم و کارآزماييهاي دربرگيرنده افراد در معرض خطر وقوع عوارض آنفلوآنزا را شامل ميشد، ارزيابي گرديد. اسلتاميوير طول مدت علايم را در بزرگسالان سالم به ميزان 55 روزها (1410 شرکتکننده) و در افراد در معرض خطر عوارض به ميزان 74 روزها (1472 شرکتکننده) کاهش ميداد. در مورد زاناميوير مدت زمان کاهش علايم در بزرگسالان سالم 57 روزها (2701 شرکتکننده) و در افراد در معرض خطر عوارض 98 روز (1252 شرکتکننده) بود. يک مرور کاکرين در سال 2010 چنين نتيجهگيري کرده است که ناهمگونيهاي موجود در مطالعات و نيز در دسترس نبودن دادههاي حاصل از مطالعات ديگر، مانع از اعلام يک نتيجهگيري قاطع در مورد اثربخشي اسلتاميوير در جلوگيري از عوارض مرتبط با انفلوآنزا در بزرگسالان سالم ميشود و نيز اين که اثربخشي اين دارو در کاهش عوارض مرتبط با آنفلوآنزا حداقل است. در يک فرابررسي (متاآناليز) و مرور نظاممند در سال 2009 در مورد مصرف اسلتاميوير و زاناميوير در کودکان چنين نتيجهگيري شده است که درمان با هريک از اين داروها باعث بهبود سريعتر علايم به مدت 5/1-5/0 روز ميشود. اغلب دادههاي مربوط به استفاده از مهارکنندههاي نورآمينيداز در شرايط سرپايي حاصل از مطالعات رويآنفلوآنزاي فصلي و بيماريهاي شبهآنفلوآنزا هستند. معلوم نيست که آيا ميشود اين دادهها را در مورد بيماران مبتلا به آنفلوآنزاي H1N1 سال 2009 تعميم داد يا خير. در بيماران بستري، درمان زود هنگام با اسلتاميوير با افزايش ميزان بقا در بيماران به شدت بدحال دچار آنفلوآنزاي H1N1 سال 2009 همراه بوده است. کاهش دوز اين دارو در بيماران دچار اختلال عملکرد کليوي توصيه شده است. در بيماران دچار اختلال عملکرد کليوي که در حال مصرف زاناميوير هستند، تنظيم دوز لازم نيست.
عوارض ناخواسته عصبي ـ روانپزشکي (آسيب به خود يا ديليريوم) در نوجواناني که اسلتاميوير مصرف کردهاند گزارش شده است ولي اين حوادث نادر هستند (يک مورد در هر 100,000 مورد تجويز دارو).
مشخص نيست آيا اين عوارض با مصرف اسلتاميوير، عفونت آنفلوآنزا يا يک عامل ديگر مرتبط هستند. در بزرگسالاني نيز که اسلتاميوير مصرف ميکنند حوادث مشابهي گزارش شده است.
پراميوير (Peramivir) يک مهارکننده نورآمينيداز است که براي تجويز داخل وريدي تهيه شده است. اين دارو يک فرآورده تحقيقاتي است و در حالحاضر در کارآزماييهاي باليني در دست بررسي است. در اکتبر سال 2009، اداره نظارت بر غذا و داروي ايالات متحده براي مصرف فوريتي پراميوير مجوزي صادر کرد که کاربرد اين دارو را در درمان بيماران بستري مبتلا به آنفلوآنزاي H1N1 مجاز ميشمرد؛ اين مجوز در ژوئن 2010 منقضي شد.
آدامانتانها: آدمانتانها مسدودکنندههاي کانال يوني M2 هستند؛ اين داروها با فعاليت کانال يون هيدروژن ويروس آنفلوآنزا تداخل ميکند و از اين رو جلوي ورود آن به سلولهاي ميزبان را ميگيرند. آدامانتانها تنها عليه ويروسهاي آنفلوآنزاي A موثر هستند. طي فصل آنفلوآنزاي 2010ـ 2009، بيشاز 99 از ويروسهاي آنفلوآنزاي در گردش در ايالات متحده، ويروسهاي H1N1 بودند که نسبت به آدامانتانها از خود مقاومت نشان ميدادند. با اين حال دادههاي نظارتي CDC نشان ميدهد که امکان دارد موارد جداسازي شده مقاوم به اسلتاميوير، نسبت به آمانتادين، ايمانتادين (Flumadine) و زاناميوير حساس باقي مانده باشند. اگرچه درحال حاضر آدامانتانها نقشي در درمان آنفلوآنزا ندارند، شايد الگوهاي مقاومت درحال ظهور، ارزيابي مجدد کاربرد آنها را الزامي کند.
ريباويرين. ريباويرين يک داروي ضد ويروسي است که در محيط آزمايشگاهي عليه DNA و RNA ويروسها داراي فعاليت است و براي درمان عفونت ويروس سنسيشيال تنفسي و نيز درمان هپاتيت C در تلفيق با داروهاي ديگر مورد تاييد قرار گرفته است. اين دارو براي درمان بيماران به شدت بدحال مبتلا به آنفلوآنزا مورد استفاده قرار گرفته است اگرچه دادههاي موجود محدود هستند. راهکارهاي WHO توصيه ميکنند که ريباويرين تنها به عنوان بخشي از يک دستورالعمل تحقيقاتي تاييد شده براي درمان آنفلوآنزا مورد استفاده قرار گيرد.
ملاحظات ديگر
داروهاي تببر بدون نسخه و داروهاي ضدالتهابي را ميتوان براي تسکين علامتي در بيماران دچار آنفلوآنزا به کار برد؛ آسپيرين و داروهاي حاوي آسپيرين به دليل خطر وقوع سندرم راي (Reye) نبايد در کودکان مورد استفاده قرارگيرند. عفونت همزمان باکتريايي يا وقوع عوارض ممکن است مصرف آنتيبيوتيکها را در بيماران دچار آنفلوآنزا ضروري سازد. بسياري از بيماران دچار بيماريهاي شبيه آنفلوآنزا از مکملهايي نظير داروي هوميوپاتي اسيلوکوکسينيوم (oscillococcinum) ويتامين C، روي، اکيناسه، اقسطي)(1)، سير، جينسنگ و برگ زيتون براي تخفيف علايم استفاده ميکنند. اغلب کارآزماييهاي باليني مربوط به طب مکمل و جايگزين در بيماريهاي شبيه آنفلوآنزا، داراي نواقص روش شناختي هستند که مانع از نتيجهگيري قطعي در مورد اثربخشي اين فرآوردهها ميشود.
منبع:
توصيههاي کليدي براي طبابت توصيههاي باليني رتبهبندي شواهد تصميمگيري در مورد شروع درمان ضدويروسي C بايد براساس تشخيص باليني باشد نه نتايج آزمايشها بيماراني که در معرض خطر وقوع عوارض ناشي از آنفلوآنزا، هستند بايد طي 48 ساعت از شروع علايم تحت درمان ضد ويروسي قرار بگيرند. C انتخاب داروي ضد ويروسي بايد براساس الگوهاي منطقهاي فعاليت و حساسيت ويروس باشد. C A= شواهد بيمار محور قطعي با کيفيت مطلوب؛ B= شواهد بيمار محور غير قطعي يا با کيفيت محدود؛ C= اجماع، شواهد بيماري محور، طبابت رايج، عقيده صاحب نظران يا مجموعه موارد باليني
جدول 1. افراد در معرض خطر وقوع عوارض ناشي از آنفلوآنزا افراد داراي مشکلات طبي همزمان هرگونه وضعيتي که تخليه ترشحات تنفسي را مختل سازد (مثل بيماريهاي عصبي ـ عضلاني، فلج مغزي، سکته مغزي، اختلال تشنجي، دمانس) آسم يا ديگر بيماريهاي ريوي مزمن بيماري کبدي مزمن بيماري کليوي مزمن بيماري قلبي (مادرزادي يا اکتسابي) سرکوب ايمني (مثل عفونت با ويروس نقص ايمني انساني، سرطان، گيرندگان پيوند، استفاده از داروهاي سرکوبگر ايمني) درمان طولاني مدت با آسپرين در بيماران جوانتر از 19 سال اختلالات متابوليک (اکتسابي [مثل ديابت قندي] يا ارثي [مثل اختلالات ميتوکندريايي] ) چاقي مرضي کمخوني سلول داسي شکل و ديگر هموگلوبينوپاتيها گروههاي خاص بزرگسالان 65 ساله و مسنتر کودکان زير 5 سال (خصوصا آنهايي که کمتراز 2 سال دارند) بزرگسالاني که در مراکز نگهداري به سر ميبرند (مثل کساني که در مراکز مراقبتهاي طولانيمدت زندگي ميکنند، زندانيها، ساکنان خوابگاههاي دانشجويي) زنان باردار و زناني که به تازگي زايمان کردهاند (تا 2هفته بعد از زايمان حتي در صورت از دسترفتن محصولات بارداري)
جدول 2. نشانهها و علايم آنفلوآنزاي عارضهدار پيشرونده قلبي ـ عروقي درد قفسه سينه افت فشار خون دستگاه عصبي مرکزي تغيير وضعيت ذهني خستگي تشنج فلج يا ضعف شديد تنفسي سيانوز هموپتزي يا خلط رنگي هيپوکسي (که با پالس اکسيمتري اندازهگيري شده است) تنفس دشوار (در هنگام معاينه) تنگينفس (فعاليتي يا هنگام استراحت طبق اظهارات بيمار) ديگر موارد کاهش برونده ادراري دهيدراسيون تداوم يا تشديد علايم اوليه بعداز 72 ساعت تب بالاي پايدار (بيشاز 72 ساعت)
جدول 3. آزمونهاي تشخيص براي آنفلوآنزا آزمون نوع آزمون حساسيت براي آنفلوآنزاي A مسؤول جهانگيري سال 2009 * (H1N1) آيا آنفلوآنزاي H1N1 سال 2009 را از ديگر ويروسهاي آنفلوآنزاي A افتراق ميدهد؟ سنجشهاي ايمونوفلورسانس مستقيم و غيرمستقيم کشف آنتيژن 93-47 خير آزمون تشخيص فوري آنفلوآنزا کشف آنتيژن 70-10 خير آزمونهاي واکنش زنجيره پليمراز ترانس کريتپاز معکوس کشف RNA 100-86+ بلي همزمان جداسازي و شناسايي ويروس کاربرد ندارد بلي کشتهاي ويروس *ـ در مقايسه با آزمون واکنش زنجيره پليمراز ترانس کريپتاز معکوس همزمان + ـ حساسيت در مقايسه با ديگر آزمونهاي واکنش زنجيره پليمراز ترانس کريپتاز معکوس همزمان
جدول 4. انديکاسيونها و کنترا انديکاسيونهاي درمان و پروفيلاکسي دارويي براي آنفلوآنزا اگر تماس نزديک* با يک فرد دچار عفونت طي دوره عفونتزايي + رخ داده است. پروفيلاکسي با داروي ضدويروسي را مدنظر قرار دهيد. ارائه دهندگان خدمات سلامت افراد در معرض خطر عوارض آنفلوآنزا زنان باردار پروفيلاکسي با داروهاي ضدويروسي را تجويز نکنيد بزرگسالان و کودکان سالم افرادي که خارج از دوره عفونتزايي+ با يک فرد دچار عفونت تماس نزديک* داشتهاند. افرادي که آخرين تماس نزديک آنها با يک فرد دچار عفونت بيشاز 48 ساعت قبلاز مراجعه بوده است. درمان ضدويروسي را تجويز کنيد. بيماران بستري يا بيماري شبيه آنفلوآنزاي عارضهدار شديد (جدول 2 را ملاحظه کنيد ) يا آنفلوآنزاي اثبات شده توسط آزمايشگاه بيماران سرپايي با بيماري شبيه آنفلوآنزا يا آنفلوآنزاي تاييد شده توسط آزمايشگاه که در معرض خطر وقوع عوارض هستند (جدول 1 را ملاحظه کنيد). بيماران سرپايي با بيماري شبه آنفلوآنزاي شديد عارضهدار (جدول 2 را ملاحظه کنيد) يا آنفلوآنزاي تاييد شده توسط آزمايشگاه ‡ * + ‡
منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۹۱