دارو5- دارودرماني التهاب گوش مياني در کودکان
التهاب گوش مياني (اوتيت‌مديا)، بيماري شايعي است که نوزادان و کودکان طي سالهاي اوليه زندگي به دفعات دچار آن مي‌شوند. اوتيت‌مدياي حاد، يکي از شايع‌ترين بيماري‌هاي دوران کودکي است و پس از عفونت‌هاي دستگاه تنفسي فوقاني در جايگاه دوم قرار دارد....
غلبه بر علايم بيماري و کاهش دفعات عود، اهداف اصلي درمان اوتيت‌مدياي حاد هستند. تجويز ضددردها و آنتي‌بيوتيک‌هاي خوراکي يا موضعي نيز اصول درمان هستند. هرچند که هنوز هم اوتيت‌مدياي حاد شايع‌ترين عفونت دوران کودکي است که براي درمان آن داروهاي آنتي‌بيوتيکي تجويز مي‌شود، اخيرا به کار بردن اين داروها در کودکان مبتلا به اوتيت‌مدياي حاد بدون عارضه در زمان تشخيص، با توجه به وقوع وسيع مقاومت‌هاي آنتي‌بيوتيکي مورد ترديد قرار گرفته است.
آنتي‌هيستامين‌ها و دکونژستانت‌ها در غلبه بر علايم التهابي بيني و احتقان مفيد هستند، اما به نظر نمي‌رسد در بهبود کامل يا کاهش عوارض بيماري کارآمد باشند. دوز داروهاي ضددرد و آنتي‌بيوتيک‌ها در کودکان بر اساس وزن آنها تعيين مي‌شود. از آنجا که دوره‌هاي اوتيت‌مدياي حاد اغلب همراه با درد گوش هستند، تجويز ضددردها به خصوص در طول 24 ساعت اوليه شروع بيماري توسط دستورالعمل بين‌المللي توصيه شده است. داروهاي پيشنهادي براي کاهش دردگوش شامل استامينوفن، ايبوپروفن و محلول گوشي ترکيب بنزوکائين و ضدچرک است. اين محلول بيشتر به دليل خاصيت ضددردي موضعي‌اش تجويز مي‌شود. وقتي که محلول داخل کانال گوش ريخته شد، بهبود درد گوش در زمان کمتر از 30 دقيقه رخ مي‌دهد. به هر حال، اين محلول فقط براي استفاده موضعي است و در صورت تغيير رنگ دارو نبايد مورد استفاده قرار گيرد.
تجويز آنتي‌بيوتيک براي کودکان کوچک‌تر از 6 ماه، کودکان 6 ماه تا 2 سال که تشخيص اوتيت‌مدياي حاد براي آنها قطعي است و نيز هر کودک با درد گوش متوسط تا خفيف يا تب بالاي 39 درجه سانتي‌گراد توصيه شده است. تحت نظر گرفتن کودک مبتلا به اوتيت‌مدياي حاد بدون درمان آنتي‌بيوتيکي، فقط بايد محدود به کودکان سالم 6 ماه تا 2 سالهاي شود که علايم بيماري در آنها شديد نيست و نيز کودکان بزرگ‌تر از 2 سالي که علايم شديد از خود نشان نداده‌اند يا پس از گذشت 48 تا 72 ساعت، تشخيص خاصي براي آنها مطرح نشده است. مطالعه‌ها نشان داده‌اند که در کودکان مذکور اکتفا کردن به علامت درماني و صرف‌نظر کردن از تجويز آنتي‌بيوتيک به بهبود بيماري، بدون بروز هيچ عارضه ناخواسته‌اي، خواهد انجاميد.
سفالوسپورين‌ها، جايگزين درماني مناسبي براي کودکان با سابقه حساسيت به پني‌سيلين هستند. البته در کودکان با سابقه بروز واکنش حساسيتي نوع يک ناشي از مصرف پني‌سيلين، کليندامايسين يا آنتي‌بيوتيک‌هاي ماکروليد نظير آزيترومايسين و کلاريترومايسين توصيه مي‌شود. هرچند که دوز بالاي آموکسي‌سيلين به عنوان خط اول درماني توصيه مي‌شود، مطالعه‌هاي اخير نشان داده‌اند که هيچ آنتي‌بيوتيکي نيست که در اين زمينه بر ديگر آنتي‌بيوتيک‌ها ارجحيت داشته باشد.
اثربخشي فلوئوروکينولون‌ها در درمان اوتيت‌مديا بررسي نشده، اما برخي از يافته‌ها پيشنهاد مي‌کنند که مي‌توان فلوئوروکينولون‌ها را براي درمان اوتيت‌مدياي حاد مقاوم به چند دارو تجويز کرد. در چنين مواردي فلوئوروکينولون‌ها بر پاتوژن‌ها به خوبي موثر بوده‌اند. البته ايمني مصرف اين گروه داروها در کودکان هنوز جاي بحث دارد. براساس هشدار درج شده در برگه اطلاعات دارويي فلوئوروکينولون‌ها، مصرف اين گروه دارويي، خطر تاندونيت و پارگي تاندون را در تمام گروه‌هاي سني افزايش مي‌دهد.
استاندارد طول دوره درمان اوتيت‌مديا 10 روز است، اما متاسفانه هنوز مناسب‌ترين و بهترين طول دوره درماني آنتي‌بيوتيکي تعيين نشده است. البته براي کودکان کوچک‌تر از 6 سال و تمام کودکان با بيماري شديد، طول مدت زمان مناسب براي درمان همان 10 روز است. براي کودکان بالاي 6 سال با اوتيت‌مدياي حاد خفيف تا متوسط، دوره درمان آنتي‌بيوتيکي 5 تا 7 روز توصيه مي‌شود. مقاله‌اي که حاصل بررسي بيش از 30 مطالعه است، نشان مي‌دهد که در کودکان سالم بدون سابقه عفونت‌هاي راجعه گوش، دوره درمان آنتي‌بيوتيکي 5 روزه به اندازه دوره درمان 10 روزه اثربخش بوده است.
بهبود علايم باليني بايد طي 48 تا 72 ساعت پس از شروع درمان اوتيت‌مدياي حاد مشاهده شود. درکودکاني که به درمان خط اول با دوز بالاي آموکسي‌سيلين پاسخ نداده‌اند، بايد درمان با دوز بالاي آموکسي‌سيلين ـ كلاوولانيك اسيد را شروع کرد. همچنين در کودکاني که با وجود شروع درمان با آموکسي‌سيلين- كلاولانيك‌اسيد بهبودي مشاهده نشده، بايد رژيم درمان با سفتريآکسون روزانه 1 عدد براي 3 روز متوالي برايشان تجويز شود.
امروزه ثابت شده که آنتي‌بيوتيک‌هاي موضعي در کودکان با تيوب پرده تيمپان که دچار اوتيت‌مدياي حاد شده‌اند و در کودکان مبتلا به اوتيت‌مدياي مزمن چرکي موثرند. درمان پيشنهادي براي بيماران با تيوب پرده تيمپان که به اوتيت‌مدياي حاد ناشي از استرپتوکوک اورئوس، استرپتوکوک پنومونيه، هموفيلوس آنفلوآنزا، پروتئوس آئروژينوزا و موراکسلا کاتاراليس مبتلا شده‌اند، سيپروفلوکساسين هيدروکلرايد، سوسپانسيون گوشي دگزامتازون يا محلول گوشي اوفلوکساسين است. مي‌توان محلول گوشي اوفلوکساسين را براي درمان اوتيت‌مدياي مزمن چرکي در کودکان بالاي 12 سال به کار برد. در اوتيت‌مدياي مزمن چرکي، محلول گوشي اوفلوکساسين براي پوشش عفونت‌هاي احتمالي (استرپتوکوک اورئوس، پروتئوس ميرابيليس، پروتئوس آئروژينوزا) توصيه مي‌شود. از آنجا که محلول اوفلوکساسين گوشي استريل است، مي‌توان از آن براي درمان عفونت‌هاي گوش استفاده کرد. از محلول مذکور برخلاف ترکيب غيراستريل سيپروفلوکساسين – استروييد، حتي وقتي پرده گوش سوراخ شده مي‌توان سود برد.
منبع: نشریه سپید شماره ۲۱۰