مهارت21- تکنيکهاي آرتروسنتز
يک سوزن با دو هدف وارد مفصل ميشود: 1) آسپيراسون مايع (آرتروسنتز) براي تشخيص يا کاهش فشار، 2) تزريق دارو...
تکنيک آرتروسنتز
در مورد برخي از مفاصل مانند هيپ، هدايت تصويري براي اطمينان از جايگيري صحيح سوزن ميتواند ارزشمند باشد.
اندازه سوزن: اندازه مطلوب براي اکثر موارد 22 است که براي مفاصل کوچکتر مانند مفاصل بين بند انگشتي، از اندازههاي کوچکتر استفاده ميشود. در صورتي که افيوژن بزرگي در زانو داشته باشيم يا انجام تزريق با سوزنهاي کوچکتر موفق نبوده و يا مشکوک به وجود چرک خيلي غليظي باشيم، بايد از سوزن بزرگتري استفاده شود. تخليه يک کيست پوپليتهآل را ميتوان به خوبي با سوزن اندازه 20 يا 18 انجام داد، اما محل را بايد با يک بانداژ فشاري بست، زيرا فرکانس نشت کردن و درد هنگام استفاده از سوزنهاي بزرگ بيشتر است.
اندازه سرنگ: سرنگ 5 ميليليتر اغلب اندازه مطلوب است. سرنگ 3 ميليليتر ممکن است نتواند خلأ کافي ايجاد نمايد، در حالي که يک سرنگ بزرگتر ممکن است ذرات يا قطعات سينوويال را به درون مخزن سوزن بکشد و مسير آسپيراسيون را مسدود کند. البته اگر با يک افوزيون حجيم زانو يا شانه روبرو باشيم، استفاده از يک سوزن نمره 20 و سرنگ 20 ميليليتر (يا حتي 50 ميليليتر) استاندارد کار است. از سوي ديگر، بهترين راه براي تزريقات کم حجم در غلاف تاندون توسط متخصص مربوط اغلب استفاده از سرنگهاي توبرکوليني است.
برداشتن موهاي ناحيه آسپيراسيون: نشان داده شده که تراشيدن موها به دليل بيشتر آشکار کردن استافيلوکوکهاي درون فوليکولهاي مو که در اثر برداشته شدن لايه فوقاني اپيدرم آسيب ميبينند، ارزشي ندارد. استفاده از يک قيچي براي بريدن موها به منظور جلوگيري از ماليده شدن آنها روي بدنه سوزن ميتواند مفيد باشد.
استريل کردن ناحيه: بهترين روش براي استريل کردن پوست، مشابه روش آمادهسازي براي کشت خون است، يعني به روش سه مارپيچ هممرکز رو به خارج با يک ضد عفونيکننده يدي (iodine) .
از آنجايي که دست دستکش پوشيده پزشک ناحيه آماده شده را لمس نميکند، استفاده از دستکش استريل ضروري نيست، ولي چون ويروسهاي HIV و هپاتيت از مايع سينوويال رشد کردهاند، استفاده از دستکشهاي غير استريل تميز به منظور يک احتياط کلي ضروري است.
بيحسي موضعي: ليدوکايين زير جلدي يا يک افشانه کوتاه اتيلکلرايد پيش از استعمال بتادين ميتواند مفيد باشد. از سويي، ترکيب ليدوکايين با يک تزريق کورتيکواستروييد ميتواند قرمزي و گرگرفتگيهاي پس از تزريق را به ويژه در تزريقهاي خارج مفصلي کاهش دهد. نکته: از لحاظ تئوري نگاهدارندههاي متيلپارابن در ليدوکائين ميتواند در صورت وارد شدن ليدوکائين به نمونه کشت سبب کاهش حساسيت کشت مايع سينوويال گردد. همچنين استفاده از ويالهاي Multidose حتي در ليدوکائينهاي داراي مواد باکتريوستاتيک نميتوانند استريل بودن تکنيک را تضمين نمايند.
آرتروسنتز زانو (شکل 1)
سوزن درست از خلف بخش داخلي کشکک وارد ميشود و کمي به سمت خلف و پائين متوجه ميگردد.
آرتروسنتز مچ پا (شکل 2)
در وضعيتي که پا و ساق در زاويه 90 درجه قرار داشته باشند، سوزن از نقطهاي درست داخل به تاندون قدامي تيبياليس و خارج به مالئوس داخلي (پيکان) وارد ميشود، سپس متوجه خلف ميگردد.
آرتروسنتز شانه (شکل 3)
در وضعيتي که شانه به سمت خارج چرخيده باشد، سوزن از نقطهاي درست داخل به سر استخوان هومروس و کمي پايين و خارج به زايده کوراکوئيد وارد ميشود. سپس سوزن به سمت خلف و کمي بالا و خارج متوجه ميگردد.
آرتروسنتز مچ دست (شکل 4)
سوزن از نقطهاي درست ديستال به راديوس و در سمت اولنار انفيهدان تشريحي (پيکان) وارد ميشود. سپس سوزن در مسيري عمودي قرار ميگيرد. در صورت برخورد با استخوان سوزن بايد به عقب کشيده شود و مجددا کمي به سمت شست متوجه شود.
آرتروسنتز کارپو متاکارپ اول (شکل 5)
شست روي کف دست و به سمت نوک انگشت پنجم خم ميشود. سوزن از قاعده استخوان متاکارپ و دور از لبه انفيهدان وارد ميشود. سپس سوزن به سمت انتهاي پروکسيمال متاکارپ چهارم متوجه ميشود.
آرتروسنتز مفاصل متاکارپوفالنژيال و اينترفالنژيال انگشت (شکل 6)
در وضعيتي که انگشت مستقيم يا کمي خم شده باشد، يک سوزن کوچک و کوتاه ميتواند از هر طرف و درست در زير تاندون اکستنسور وارد شود. لازم نيست که سوزن در ميان سطوح مفصلي قرار گيرد.
تزريق آرنج تنيس بازان (شکل 7)
در حالي که آرنج در وضعيت خم شده و پروناسيون قرار داشته باشد، سوزن از نقطه داراي بيشترين حساسيت در سطح قدامي خارجي کونديل خارجي هومروس وارد ميشود. همچنين ترکيبي از کورتيکو استروييد و بيحس کننده موضعي در چندين نقطه تزريق ميگردد.
منبع: نشریه سپید شماره ۱۵۰