پزشکی بالینی

. منظور وي از «آلرژي غذايي» چيست؟ غالبا بيماران از آلرژي غذايي به عنوان يک اصطلاح کلي استفاده مي‌کنند که مشتمل بر طيف وسيعي از علايم ناشي از غذاهاي خاصي است. برعکس، پزشکان اين اصطلاح را تنها براي واکنش‌هاي غيرطبيعي با واسطه ايمني به غذاها به کار مي‌برند، هرچند حدود يک پنجم عموم جمعيت معتقدند دچار آلرژي غذاي هستند، کمتر از 1 واکنش‌ها را مي‌توان با چالش غذايي دوسوکور با شاهد دارونما تاييد نمود.

. بين واکنش‌هاي آلرژيک با واسطه IgE و واکنش‌هاي غذايي غيرآلرژيک تمايز قايل شويد. اولي مستلزم پرهيز اکيد از غذاهاي مسبب (غالبا براي تمام عمر) است تا خطرهاي واکنش‌هاي بالقوه تهديد‌کننده حيات به حداقل برسد. دومي هرچند تهديدکننده حيات نيست، مي‌تواند به کمبودهاي غذايي بينجامد.

. در آلرژي غذايي با واسطه IgE، محرک‌هاي شايع عبارتند از: تخم‌مرغ، شير، بادام‌زميني و ماهي (از جمله ماهي دريايي)؛ محرک‌هاي نادرتر عبارتند از: ميوه، سبزي‌ها وخشکبار درختي. واکنش‌ها غالبا ظرف چند دقيقه پس از خوردن غذاهاي مسبب رخ مي‌دهند و واکنش‌هايي قابل پيش‌بيني ايجاد مي‌گردند که اغلب موضعي (آنژيوادم، خارش دور دهان، ادم حنجره) و سيستميک (کهير، رينوکونژونکتيويت، ويز، اسهال و استفراغ و در برخي موارد آنافيلاکسي).

. در عدم تحمل غذايي، علايم عموما غيراختصاصي هستند و ممکن است در پاسخ به طيفي از غذاها روي دهند. اثبات رابطه زماني بين مصرف غذا و شروع علايم غالبا دشوار است. پرسش دقيق معمولا نشان مي‌دهد که گاهي غذاهاي مسبب بخوبي تحمل مي‌شوند.

. آيا قبلا از نظر آلرژي غذايي بررسي شده‌ است؟ در مورد نتايج آزمون‌هاي خراش پوستي مختص غذا و آزمون‌هاي مربوط به IgE اختصاصي جويا شويد؛ هم‌خواني علايم با آزمون‌هاي آلرژي را تاييد کنيد. در برخي بيماران، آلرژي‌هاي غذايي براساس بررسي‌هاي کم‌ارزش (مثل کينزيولوژي [Kinesiology]) تشخيص داده شده‌اند.

. از بدترين واکنش‌ بپرسيد. آيا در معرض خطر آنافيلاکسي ناشي از غذا است؟

. آيا رژيم غذايي وي کفايت تغذيه‌اي دارد؟ در کودکان افزايش قد و وزن را ارزيابي و پايش کنيد.

. در افرادي که شرح حال قويا به نفع عدم تحمل غذايي است، آزمون‌هاي آلرژي ضرورت ندارند. البته بايد ديگر تشخيص‌هاي افتراقي را درنظر داشت و در صورت ترديد، بررسي‌هاي مناسب را انجام داد.

. به بيمارانِ دچار عدم تحمل غذايي اطمينان دهيد که آلرژي غذايي ندارند. به آنها توصيه کنيد مدتي از غذاهاي مسبب پرهيز نمايند ولي تشويق‌شان کنيد هر از گاهي آنها را امتحان کنند تا آنها را مجددا وارد رژيم غذايي نمايند. در افراد دچار کاهش وزن يا کمبودهاي غذايي، ارجاع به يک مشاور تغذيه را مدنظر قرار دهيد.

. در افراد مشکوک به آلرژي غذايي با واسطه IgE يا در افرادي که رد اين تشخيص با اطمينان مقدور نيست، آزمون‌هاي IgE اختصاصي سرم براي غذاهاي مسبب را درخواست نماييد. آزمون‌هاي کلي براي طيفي از غذاها توصيه نمي‌‌گردند زيرا ويژگي کمي دارند.

. آلرژي غذايي با واسطه ايمني مستلزم پرهيز از غذاهاي مسبب است. کمک‌گرفتن از يک مشاور تغذيه جهت ارايه يک توصيه مکتوب و مفصل در مورد راهبردهاي پرهيز، غالبا مفيد است.

. بيمارانِ دچار سابقه آنافيلاکسي با واسطه IgE را به يک متخصص آلرژي ارجاع دهيد. تا زماني که اين ارزيابي انجام شود، درخواست آزمون‌هاي IgE اختصاصي سرم را مدنظر قرار دهيد. به بيمار توصيه کنيد که کاملا از محرک‌‌ (هاي) غذايي شناسايي شده پرهيز کند. در بيماران دچار علايم تهديدکننده حيات، آدرنالين (اپي‌نفرين) را براي تجويز توسط خود بيمار نسخه کنيد.به اين بيماران يک برنامه درماني مکتوب بدهيد که دقيقا مشخص شود تزريق آدرنالين کي، کجا و چگونه انجام گيرد.

. بيشتر واکنش‌هاي کشنده به غذا در مبتلايان به آسم روي مي‌دهد. در افرادي که هم به آسم و هم به آنافيلاکسي ناشي از غذا مبتلا هستند از کنترل بهينه آسم اطمينان حاصل نماييد.

منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۲۲