پزشکی بالینی

چه کسي بيشتر از خروپف متاثر است؟ در خروپف ساده اين فرد غالبا شريک زندگي بيمار است.

تا چه حدي باعث اختلال در زندگي و روابط مي‌شود؟

چه مدتي است که مساله‌ساز بوده است؟

آيا بيمار اخيرا چاق‌تر شده يا اندازه يقه‌اش افزايش يافته است؟

مصرف الکل و هرگونه تاثير آن بر علايم را ارزيابي نماييد.

آيا از قرص‌هاي خواب‌آور يا ديگر آرام‌بخش‌ها (sedatives) استفاده مي‌کند؟

آيا خروپف وي به وضعيت خوابيدن حساس است؟ خروپف در بيشتر مواقع در وضعيت خوابيده به پشت بدتر مي‌شود.

آيا سابقه مشکلات بيني از جمله تروما، احتقان يا آنوسمي ناشي از پوليپ بيني دارد.

آيا ممکن است دچار آبسه انسدادي هنگام خواب باشد؟ آيا همسر وي متوجه توقف تنفس (دوره‌هاي آپنه) گشته يا بيمار با احساس خفگي (choking) بيدار شده است؟ آيا در طول روز بيش از حد خواب‌آلود است‌ (نياز غيرقابل اجتناب و نامناسب به خوابيدن، نه خستگي عمومي)؟ علايم ديگر عبارت‌اند از خوابي که سرحال‌کننده نيست، شب‌ادراري (nocturia)، سردردهاي صبحگاهي، تمرکز ضعيف يا تصادفات اتومبيل که قابل انتساب به خواب‌آلودگي باشد.

به وزن و قد وي توجه کنيد و در صورت امکان اندازه گردن وي را با يک متر نواري بسنجيد هرچند اندازه دقيق پيراهن کفايت خواهد کرد. شاخص توده بدن⁽¹⁾ (BMI) را محاسبه نماييد. در نيمي از بيماران دچار آپنه انسدادي هنگام خواب، BMI بالاي 30 است. دور گردن بالاي 43 سانتي‌متر همبستگي خوبي با خروپف و آپنه انسدادي هنگام خواب دارد.

بيني را از نظر هرگونه انسداد (مثل پوليپ يا انحراف تيغه بيني) و يک يا دو طرفه بودن انسداد معاينه کنيد.

اروفارنکس را براي ارزيابي ميزان نزديکي (crowding) دندان‌ها و اندازه لوزه‌ها و زبان کوچک معاينه نماييد. پزشکان مجرب قادر خواهند بود اين ارزيابي را به صورت کيفي انجام دهند. پزشکان کم‌تجربه‌تر مي‌توانند با استفاده از طبقه‌بندي مالامپاتي ⁽²⁾ (Mallampati) (داراي درجات 4-1)که توسط متخصصان بي‌هوشي جهت ارزيابي سادگي لوله‌گذاري استفاده مي‌شود، يک ارزيابي کمّي پايه به عمل آورند.

وجود رتروگناتي (عقب رفتن فک تحتاني که در هنگام جفت شدن دندان‌ها باعث جلوآمدگي فک فوقاني نسبت به فک تحتاني مي‌شود) و نيز نزديکي (crowding) و کيفيت دندان‌هاي وي را بررسي کنيد.

هيپوتيروييدي را به عنوان يک تشخيص مدنظر قرار دهيد.

از مقياس اپوورت ⁽¹⁾ (Epworth)براي اندازه‌گيري خواب‌آلودگي روزانه استفاده نماييد. با اين کار خواب‌آلودگي به گونه‌اي رواسازي شده، تجديدپذير و با حساسيت بالا هرچند غيراختصاصي ارزيابي مي‌گردد.

اصلاح رفتار و سبک زندگي. بيمار را تشويق کنيد وزن خود را کم و سيگار را ترک کند (سيگارکشيدن، خروپف را بدتر مي‌کند). وي بايد داروهاي آرام‌بخش را متوقف کند و مصرف الکل را کاهش دهد. استفاده از گوشي محافظ را براي همسر وي توصيه کنيد و اگر خروپف وابسته به وضعيت باشد، بيمار مي‌تواند «آموزش وضعيت‌گيري» را امتحان کند: بالش‌ها يا محصولات ويژه (انواع مدرن «توپ تنيس در يک جوراب دوخته شده به پشت لباس خواب») براي برخي افراد موثر هستند.

مداخلات طبي ممکن. احتقان بيني را با اسپري‌هاي ضد احتقان و استروييدي بيني درمان کنيد. اگر اين کار مفيد واقع نشد، مشاوره با يک متخصص گوش و حلق و بيني را مدنظر قرار دهيد. اگر بيمار لوزه‌هاي بسيار بزرگي داشته باشد و به خصوص اگر تعداد محدودي از عوامل خطرزاي معمول خروپف (مثل BMI بالا) را داشته باشد، ممکن است تونسيلکتومي خروپف را علاج کند. ديگر اقدامات جراحي ممکن عبارت‌اند از اوولوپالاتوفارنگوپلاستي و محکم‌کردن کام نرم با امواج راديويي (radiofrequency). اين اقدامات نيازمند مشاوره تخصصي هستند. موفقيت درازمدت هميشه مطابق با نتيجه ابتدايي غالبا عالي نيست.

ارزيابي بيشتر. آزمون‌هاي کارکرد تيروييد را مدنظر قرار دهيد. همچنين اگر فکر مي‌کنيد که ممکن است بيمار دچار «نشانگان آپنه انسدادي هنگام خواب» (ترکيب آپنه انسدادي هنگام خواب و خواب‌آلودگي بيش از حد روزانه) باشد، وي را به يک مرکز خواب براي ارزيابي شبانه و درمان احتمالي با فشار مثبت مداوم راه‌هاي هوايي (PAPC) ارجاع دهيد. اگر دندان‌هاي کافي داشته باشد، آنگاه يک ابزار جلوآورنده (advancement) فک تحتاني مي‌تواند به خروپف و آپنه انسدادي خفيف هنگام خواب کمک کند؛ اين کار را يک دندان‌پزشک يا جراح دهان بهتر مي‌تواند انجام دهد.

منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۳۸