پزشکی بالینی

آيا علايم پسر ناشي از ناخوشي خطرناک يا خفيفي هستند؟ همراهي علايمي چون تنگي‌نفس، ويز، کاهش مصرف مايعات، دهيدراتاسيون، تب و کاهش فعاليت و تعامل اجتماعي حاکي از شديدتر بودن ناخوشي هستند.

علت چيست؟ عنوان کردن يک تشخيص دقيق براي سرفه مي‌تواند دشوار باشد ولي نشانگرهاي مفيد عبارتند از بخشي از راه‌هاي تنفسي که بيشتر درگير است، فصل و شناسايي الگو. حداقل 90 کودکان دچار سرفه، به يک عفونت مجاري تنفسي مثل سرماخوردگي، خروسک(کروپ)، برونشيت، برونشيوليت، سياه‌سرفه (hguoc whooping) يا پنوموني مبتلا هستند. اوج بروز سرفه در اوايل و اوسط زمستان، 8 برابر اواسط تابستان است. همه‌گيري‌هاي خروسک بيشتر در پاييز، برونشيوليت در زمستان و بهار و عفونت‌هاي ناشي از مايکوپلاسما پنومونيه در پاييز و زمستان رخ مي‌دهند. خروسک با سرفه پارس مانند، گرفتگي صدا (hoarseness) و استريدور تنفسي در کودکان پيش‌دبستاني مشخص مي‌گردد. سياه‌سرفه با حملات ادامه‌دار سرفه همراه با استفراغ و در کودکان کم‌سن با حملات آپنه مشخص مي‌شود. آسم 3 کودکان را مبتلا مي‌نمايد و بايد در کودکان بيش از 12 ماهه‌اي که دچار حملات راجعه ويز يا تنگي نفس مي‌شوند، مدنظر قرار گيرد. در کودکان پيش‌دبستاني پاسخ به درمان آزمايشي و در کودکان دبستاني شواهد تغييرپذيري حداکثر جريان هوا ممکن است مفيد باشد.

سرفه چگونه شروع شد؟ سرفه معمولا به دنبال علايم ديگري چون زکام و تب مي‌آيد. حمله خفگي (choking) به نفع استنشاق جسم خارجي است.

آيا سرفه مزمن است؟ احتمال مزمن بودن سرفه پس از برونشيوليت، در کودکان زود‌رس يا در کودکان دچار مشکل تنفسي نوزادي بيشتر است. وجود علايم از زمان تولد يا همراهي علايم با وقفه رشد به نفع فيبروز سيستيک هستند.

بپرسيد آيا ايمن‌سازي کودک (از جمله براي سياه‌سرفه) کامل بوده است؟

از مادر در مورد نگراني‌ها و انتظاراتش بپرسيد. سرفه باعث اضطراب والدين و اختلال خواب شبانه مي‌گردد. بسياري از والدين نگران مرگ در اثر خفگي با خلط يا استفراغ هستند. از مادر بپرسيد آيا انتظار دارد که شما آنتي‌بيوتيک تجويز کنيد يا خير چرا که اين امر مي‌تواند بر نسخه‌نويسي تاثير بگذارد.

معاينه بيشتر بيماران به شدت ناخوش را شناسايي خواهد کرد. به دنبال رنگ‌پريدگي، تعريق، تب، دهيدراتاسيون، سيانوز، تاکي‌کاردي و تاکي‌پنه (جدول 1 را ببينيد) و زجرتنفسي (تقلاي ناي، تو کشيدگي بين دنده‌اي يا زيردنده‌اي) باشيد. فقدان تاکي‌پنه مفيدترين نشانه براي رد پنوموني و هيپوکسمي است. ويز در سمع ممکن است يک واکنش به عفونت (مثل برونشيوليت) يا يک نشانه آسم باشد. در کودکان بزرگ‌تر دچار تنگي‌نفس يا ويز، حداکثر جريان هوا را با حداکثر جريان مورد انتظار براي قد مقايسه نماييد.

کودکان دچار زجر تنفسي يا سيانوز را فورا براي ارزيابي در بخش مراقبت‌هاي ثانويه ارجاع دهيد.

توضيح شما به مادر بايد شامل توصيف سرفه به عنوان يک رفلکس محافظتي، مدت زمان مورد انتظار طول کشيدن علايم، و عوارض شايع‌تر باشد. پزشکان معمولا طول مدت سرفه را که غالبا 4-3 هفته طول مي‌کشد، کمتر از حد تخمين مي‌زنند. عوارض شايع‌اند (حدود 12 موارد) و عبارت‌اند از اوتيت‌مياني، اسهال، برونشيت و پنوموني. بستري در بيمارستان به ندرت لازم است (2 - 1 موارد). به مادر يک برگه راهنما بدهيد تا توصيه‌هايتان موثرتر شود. استراحت، مصرف تب‌برها و مصرف منظم مايعات را توصيه نماييد. به مادر اطمينان بدهيد که او و همسرش هر کار ممکن را دارند انجام مي‌دهند.

سرفه همراه با عفونت‌ مجاري تنفسي فوقاني را لازم نيست درمان کرد. هر چند شواهد کافي براي نتيجه‌گيري قطعي وجود ندارد، آنتي‌بيوتيک‌ها احتمالا علايم را بهبود نمي‌بخشند يا از عوارض پيشگيري نمي‌کنند و احتمالا داروهاي ضد سرفه بدون نسخه موثر نيستند. به مادر توصيه نماييد در صورت بدتر شدن سرفه پسرش، او را برگرداند. راهکارهاي جامع قفسه‌سينه انگليس براي پنوموني غير بيمارستاني، آموکسي‌سيلين را به عنوان درمان خط اول براي کودکان زير 5 سال و يک ماکروليد (براي پوشش عفونت با مايکوپلاسما پنومونيه) را براي کودکان بالاي 5 سال توصيه مي‌کنند.

منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۴۰