پزشکی بالینی

سلياک)، اسهال عفوني و اختلال عملکرد تيروييد باشد. با وجود اينکه تشخيص نشانگان روده تحريک‌پذير پس از رد علل ديگر گذاشته مي‌شود، معيارهاي معتبري اين امکان را فراهم مي‌آورند تا بتوان بدون انجام آزمايش‌‌هاي وسيع به تشخيص مثبت رسيد. معيارهاي مانينگ (Manning) (کادر1) بيشتر از همه مورد مطالعه قرار گرفته و وجود 3 مورد از 6 معيار آن از 90 - 60 حساسيت و 93 - 61 ويژگي برخوردار است. با وجود اينکه بسياري از پزشکان معمولا آزمايش‌‌هاي شمارش کامل سلول‌‌هاي خون (CBC)، الکتروليت‌‌ها، سطح هورمون محرک تيروييد و سرعت رسوب گلبول‌‌هاي قرمز (ESR) را درخواست مي‌کنند، شواهد نشان مي‌دهد که فقط انجام آزمون شمارش کامل سلول‌‌هاي خون همواره ضروري است. تشخيص اينکه علامت غالب اسهال، درد يا يبوست است مي‌تواند به هدايت درمان کمک کند.

درمان: اطمينان‌بخشي و توضيح بيماري با اهميت هستند و برخي از متخصصان، کاهش چربي و کافئين رژيم غذايي و قطع مصرف الکل را توصيه مي‌کنند. شواهد موجود از افزايش فيبر رژيم غذايي براي درمان يبوست، داروها براي علايم اختصاصي و رفتاردرماني چندجزئي از جمله آموزش، رويکرد‌‌هاي کنار آمدن، آسوده‌سازي (relaxation) و درمان رفتاري- شناختي حمايت مي‌کنند.
چه بايد کرد؟

آيا بيمار معيارهاي مانينگ را پر مي‌کند؟ (ماهيت و مدت شکايت‌‌هاي شکمي چگونه است؟ آيا با دفع بهبود مي‌يابند يا با تغيير قوام و دفعات مدفوع همراه هستند؟ آيا فوريت دفع مدفوع يا بي‌اختياري آن يا احساس تخليه ناکافي وجود دارد؟) درباره کاهش وزن، خونريزي گوارشي و

بررسي کنيد که آيا بيمار از نظر سلامتي وضعيت خوبي دارد و آيا اخيرا دچار کاهش وزن نشده است. معاينه‌‌هاي شکمي و رکتال را انجام دهيد. شمارش کامل سلول‌‌هاي خون مي‌تواند کم‌خوني را رد کند. آزمايش‌‌هاي بيشتر در اين مرحله احتمالا براي آن دسته از بيماران زير 50 سال که داراي معيارهاي مانينگ هستند و هيچ علامت خطري ندارند، غيرضروري است.

نشانگان را براي بيمار تشريح کنيد و به وي اطمينان دهيد که اين مساله بيانگر بيماري جدي يا خطر بيشتر براي ابتلا به بدخيمي نيست. از وي بخواهيد تا ميزان چربي رژيم غذايي، کافئين و ديگر مواد خوراکي که سبب تشديد علايم مي‌شوند را کاهش دهد و مصرف الکل را کنار بگذارد. شواهد موجود از درمان بر حسب علايم اختصاصي غالب حمايت مي‌کنند: حجم‌دهنده‌‌ها (سبوس گندم و پسيليوم) براي يبوست، لوپراميد براي اسهال (دوز اوليه 2 ميلي‌گرم، 4 بار در روز در صورت نياز) و ضدافسردگي‌‌هاي سه‌حلقه‌اي براي درد (شروع با آمي‌تريپتيلين زمان‌بندي‌شده به ميزان 25 ميلي‌گرم در هنگام خواب). خطر عوارض جانبي شديد موجب نامناسب بودن کاربرد دو داروي سروتونرژيک جديد (آلوسترون و تگاسرود) به عنوان درمان اوليه شده است. استرس‌هاي زندگي که سبب برانگيختگي علايم مي‌شوند را بايد شناسايي کرد و تمرين‌هاي آسوده‌سازي و شناخت‌درماني را مد نظر قرار داد.

منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۴۶۹