پزشکی بالینی

مولکول‌هاي دارويي جديد (NMEs)، براساس تعريف FDA عبارتند از ترکيبات دارويي جديدي که ماده موثره آنها و ساختار شيميايي‌شان براي اولين بار عرضه شده است. اطلاعات مربوط به اثربخشي و ايمني هر مولکول جديد مورد تاييد، منتشر مي‌شود و در اختيار متخصصان و محققان قرار مي‌گيرد، اما تجربيات نشان داده‌اند بسياري از اطلاعات در مورد داروهاي جديد پس از ورود آنها به بازارهاي مصرف و استفاده جمعيت انبوهي از بيماران به دست مي‌آيد بنابراين، اطلاع از تغييرات اعمال‌شده در پروفايل دارويي هر کدام از مولکول‌هاي دارويي جديد ضروري است.

آلوگليپتين، جديدترين مهارکننده دي‌پپتيديل پپتيداز 4 است که به عنوان درمان همراه با رژيم غذايي و ورزش، براي بهبود کنترل قندخون در مبتلايان به ديابت نوع 2 تاييد شده است. آلوگليپتين، پنجمين مهارکننده دي‌پپتيديل پپتيداز 4 است که از سال 2006 تاکنون مورد تاييد FDA قرار گرفته است. هم‌خانواده‌هاي موردتاييد داروي نامبرده عبارتند از ليناگليپتان، زاکساگگليپتان، ويلداگليپتان، سيتاگليپتان. تاييد آلوگليپتين، براساس 3 مطالعه 26 هفته‌اي دوسوکور تصادفي با شرکت بيش از 1768 بيماري که با کمک رژيم غذايي و ورزش موفق به کنترل مطلوب قندخون نشده بودند، بررسي شد. آلوگليپتين براي تجويز همراه با پيوگليتازون و متفورمين نيز تاييديه دريافت کرده است. شايع‌ترين عوارض ناخواسته گزارش‌شده طي مطالعات باليني مذکور عبارت بودند از نازوفارنژيت، سردرد و عفونت مجاري تنفسي فوقاني. در مطالعات پس از ورود به بازار آلوگليپتين، پانکراتيت حاد، واکنش‌هاي حساسيتي شديد و نارسايي کبدي گزارش شده است. اين دارو در گروه B مصرف داروها در دوران بارداري قرار دارد. آلوگليپتين به شکل قرص‌هاي 25/6 ميلي‌گرمي، 5/12 ميلي‌گرمي‌ و 25 ميلي‌گرمي ‌موجود است. دوز متداول اين دارو 25 ميلي‌گرم يک بار در روز است.

اين مهارکننده جانوس کيناز 3، براي درمان بزرگسالان مبتلا به آرتريت روماتوييد فعال متوسط تا شديد که پاسخدهي درماني کافي به متوترکسات نداشته‌اند يا اين دارو را تحمل نکرده‌اند تجويز مي‌شود. روکسوليتينيب (Ruxolitinib)، ديگر مهارکننده جانوس کيناز است که براي درمان ميلوفيبروز مورد تاييد قرار گرفته است. توفاسيتينيب را مي‌توان به تنهايي يا در ترکيب با متوترکسات تجويز کرد. تاييد اين دارو از سوي FDA به دنبال انتشار نتايج 2 مطالعه تعيين دوز و 5 مطالعه تکميلي روي بيش از 3 هزار و 300 بيمار مبتلا به آرتريت روماتوييد متوسط تا شديد که به متوترکسات پاسخ نداده بودند انجام شد. شايع‌ترين عوارض گزارش‌شده در مطالعات مربوط به مصرف توفاسيتينيب عبارت بودند از عفونت‌هاي تنفسي فوقاني، سردرد، اسهال، نازوفارنژيت و فشارخون بالا. مصرف اين دارو با افزايش خطر ابتلا به عفونت توبرکلوزيس و ساير عفونت‌هاي فرصت‌طلب و لنفوم همراه است. درمان با توفاسيتينيب با پرفوراسيون گوارشي (به‌خصوص در مبتلايان به ديورتيکوليت)، بالا رفتن سطح کلسترول و آنزيم‌هاي کبدي و افت تعداد گلبول‌هاي خوني (لنفوسيتوپني، نوتروپني) همراه است. توفاسيتينيب در گروه C مصرف داروها در دوران بارداري قرار دارد. اين دارو به شکل قرص‌هاي 5 ميلي‌گرمي ‌به بازار دارويي عرضه شده است. دوز آغازين آن 5 ميلي‌گرم 2 بار در روز است.

اين دارو براي درمان تشنج‌هاي با شروع پارشيال در بيماران مصروع بالاي 12 سال تاييد شده است. تاييد آن از سوي FDA براساس 3 مطالعه باليني دوسوکور چندمرکزي با شرکت 1037 بيمار بالاي 12 سال بوده است. شايع‌ترين عوارض گزارش‌شده در مصرف‌کنندگان اين دارو عبارت بودند از گيجي، خواب‌آلودگي، ضعف، تحريک‌پذيري، عفونت تنفسي فوقاني، افزايش وزن، سرگيجه، آتاکسي، عدم تعادل، اضطراب، تاري‌ديد، آستني، پرخاشگري و خواب‌زدگي. پرامپانل در قرص‌هاي 2، 4، 6، 8، 10 و 12 ميلي‌گرمي‌ موجود است. حداقل دوز موثر اين دارو 4 ميلي‌گرم يک بار در روز است. مصرف دوزهاي 8 و 12 ميلي‌گرمي ‌اثربخشي بيشتري دارد ولي با افزايش خطر بروز عوارض جانبي همراه است.

آپيکسابان جديدترين ضدانعقاد موردتاييد FDA براي کاهش خطر حمله مغزي و آمبولي سيستميک در مبتلايان به فيبريلاسيون دهليزي غيردريچه‌اي است. درمان ضدانعقادي در گروهي از مبتلايان به فيبريلاسيون دهليزي تجويز مي‌شود که به نارسايي قلبي مبتلا باشند، فشارخون بالا داشته باشند، سنشان بالاي 75 باشد يا ديابتيک باشند. براي سال‌هاي طولاني ضدانعقاد انتخابي در مبتلايان به فيبريلاسيون دهليزي وارفارين بوده است. آپيکسابان سومين ضدانعقاد مورد تاييد از سال 2010 تاکنون است که به عنوان آلترناتيو وارفارين معرفي شده است (ساير ضدانعقادهاي مورد تاييد عبارتند از ريواروکسابان و دابيگاتران. تاييد آپيکسابان براساس يک مطالعه 2 ساله چند مرکزي تصادفي دوسوکور با شرکت بيش از 23 هزار بيمار مبتلا به فيبريلاسيون دهليزي انجام شد. در اين مطالعه آپيکسابان از 2 ضدانعقاد قبلي -يعني وارفارين و آسپيرين- در کاهش خطر حمله مغزي و آمبولي سيستميک موفق‌تر بود. شايع‌ترين عوارض گزارش‌شده به دنبال مصرف اين دارو در مطالعات عبارت بودند از خونريزي. آپيکسابان خطر خونريزي طي زايمان و بارداري را افزايش مي‌دهد بنابراين در گروه B مصرف دارو طي بارداري طبقه‌بندي شده است. آپيکسابان به شکل کپسول‌هاي 5/2 ميلي‌گرمي ‌و 5 ميلي‌گرمي‌ موجود است. دوز توصيه‌شده براي اين دارو روزانه 5 ميلي‌گرم 2 بار در روز است.

پاسيرئوتايد دي‌آسپارتات براي درمان کوشينگ در بزرگسالاني که جراحي هيپوفيز امکانپذير نيست تجويز مي‌شود. ايمني و اثربخشي پاسيرئوتايد در يک مطالعه چندمرکزي با شرکت 162 بيمار مورد بررسي قرار گرفته است. شايع‌ترين عوارض گزارش‌شده در اين مطالعات عبارت بودند از ‌هايپرگليسمي، اسهال، تهوع، دردشکمي ‌و سنگ کيسه‌صفرا. FDA مطالعات متعددي را براي بررسي نقش پاسيرئوتايد در ايجاد ‌هايپرگليسمي، آسيب حاد کبدي و نارسايي آدرنال درخواست کرده است. اين دارو در گروه C مصرف داروها در دوران بارداري قرار دارد. پاسيرئوتايد به شکل محلول تزريق زيرجلدي موجود است. دوز آغازين 6/0 ميلي‌گرم يا 9/0 ميلي‌گرم 2 بار در روز از راه تزريق زيرجلدي است.

منبع: سپید ۳۷۳، دکتر شیرین میرزازاده