تجهیزات 146- کالیبراسیون دستگاه گلوکومتر
اندازهگيري دقيق ميزان قند خون، بهخصوص براي افراد مبتلا به ديابت بسيار مهم است. رفتن به آزمايشگاه، صرف وقت و گرفتن مقدار زيادي خون، جهت تشخيص ديابت، چندان خوشايند نيست. به همين دليل امروزه دستگاههاي گلوكومتر در سايزها و مدلهاي متنوع، منزل شما يا هر جاي ديگري را كه مستقر هستيد، به آزمايشگاهي خانگي جهت تست قند خون مبدل ميسازند. اين دستگاهها، ميزان تقريبي قند خون را در مدت زمان كوتاهي با استفاده از نوار تست آغشته به يك قطره خون نشان ميدهند. با توجه به اهميت نتايج بهدست آمده از اين دستگاه در تشخيص بيماري، تجويز دوز موردنياز انسولين، تعيين رژيم غذايي و فعاليت مناسب، ايمني از درجه اطمينان و نحوه كاليبراسيون گلوكومتر از اهميت به سزايي برخوردار است.
كاليبراسيون دستگاه
در بازار مدلهاي مختلفي از دستگاه گلوكومتر وجـود دارد كـه بـه طور معمول لازم است كه در استفـاده اول كاليبره شوند. هدف از كاليبراسيون فراهم كردن مانيتورينگ دقيق با جزئيات مهم در طي روند آزمون است. قبل از هر چيز، مطالعه و بررسي دفترچه راهنماي كاربر كه توسط شركت سازنده تهيه شده، بسيار مهم است. ممكن است كه بـراي هر مانيتور، دستورالعمل كاملا متفاوتي در نظر گرفته شود. اما به طور كلي كاليبره كردن، بسته به نوع گلوكومتر به دو صورت اتوماتيك و دستي انـجــام مــيشــود. اگــر وسيلـه انـدازهگيـري، بـراي روشن شدن نياز به وارد كردن يك نوار تست دارد، به احتمال زياد كاليبراسيون از نوع دستي است. در اين روش:
1-مانيتور را روشن كنيد. اين عمل با فشار دادن دكمه پاور يا با وارد كردن يك نوار تست در دستگاه انجـام مـيشـود. مـراقب باشيد كه نوار تست خم نشود.
2-اگــر دسـتگـاه جـديـد بـاشـد، بـر روي صفحـه نـمـايـش آن، يـك سـري خـط تـيره ظاهر ميشود. نمايش عدد، به جاي خط تيره، نشانه دست دوم بودن دستگاه است.
3-بر روي برچسب بسته حاوي نوار تست، يك كد درج شده است. اين عدد را وارد دستگاه كنيد، سپس گزينه ok را انتخاب كنيد. با اين عمل دستگاه كاليبره ميشود.
در گلوكومترهايي كه نيازي به وارد كردن كد توسط كاربر ندارند، خود تنظيمي دستگاه به سه روش صورت ميگيرد:
1-تنظيم دستگاه توسط كارخانه سازنده
در هر بار انجام تست قند خون، بعد از قراردادن نمـونـه، دستگـاه بهصورت كاملا اتوماتيك فعال شـده و نتيجـه را نمـايش ميدهد. بنابراين ديگر نيازي به وارد كردن كد نيست.
2-كاليبراسيون از پيش تعيين شده بر روي تك تك نوارهاي تست
3- كــالـيـبــراسـيــون از پـيــش اعـمــال شــده بستـه نوارهاي تست
بسته نوار تست در داخل دستگاه اندازه گيري تـعـبيه شده است و ديگر نيازي به قرار دادن نوار تـسـت درون گـلـوكـومـتـر نـيـسـت. در نتيجه انجام آزمايش سادهتر ميشود.
نكات قابل توجه در رابطه با نوارهاي تست
بـسـتــه حــاوي نــوارهـاي تـسـت را در جـاي خشك و خنك و دور از تابش مستقيم خورشيد نگهداري كنيد.
نوارها را در بسته مخصوص خود قرار دهيد و براي جلوگيري از آسيب يا آلودگي، آنها را به جعبه يا بسته ديگري منتقل نكنيد.
از نـوار تسـتهايي كه تاريخ مصرف آنها گذشته است، استفاده نكنيد، چرا كه ممكن است نتايج اشتباهي را به دنبال داشته باشند.
بعـد از بـرداشـت نـوار تسـت، درب بسته را محكم ببنديد.
با دستان تميز و خشك آن ها را برداريد.
توجه داشته باشيد كه نوارهاي تست يك بار مـصــرف هـسـتـنـد. استفـاده مجـدد از آنهـا هـرگـز توصيه نميشود.
تــاريــخ بــازكـردن بستـه نـوار تسـت را روي بـرچسب آن يادداشت كنيد. در صورت نداشتن تـاريـخ مـصـرف، حـداكـثـر تـا سـه ماه قابل استفاده هستند.
محلول كنترل ديابت
بسياري از مردم گمان ميكنند كه شيشه حاوي محلول كه همراه با دستگاه عرضه ميشود، براي تميز كردن گلوكومتر به كار ميرود! ولي در اصل اين گونه نيست. گاهي اوقات مواد شيميايي روي نوارهاي تست، موثر نيستند، در نتيجه عددي كه توسط دستگاه قرائت مي شود، صحيح نيست. شما ميتوانيد به جاي گرفتن نمونه خون و انجام مجدد آزمايش، از محلولهاي تست ديابت براي اطمينان از ســالــم بــودن نــوارهــاي تـســت اسـتـفــاده كـنـيـد. محلـولهاي كنترل ديابت براي بررسي عملكرد دستگـاه انـدازهگيـري به كار ميروند. سازندگان اغلـب، محلـولـي متنـاسـب بـا دستگـاه خـود، ارائـه ميدهند. اين محلولها حاوي گلوكز كافي براي واكنش با نوار تست است و در واقع رفتاري مشابه خــون در حـيــن آزمــايــش ديــابـت، از خـود نـشـان ميدهند. براي استفاده از آن، نوار تست را دستگاه گلوكومتر قرار دهيد. سپس آن را به قطره كوچكي از محلول تست به همان روشي كه خون خود را آزمــايــش مــيكـنـيــد، آغـشـتـه نمـاييـد. پـس از يـك شمارش معكوس، دستگاه به شما يك عدد نشان ميدهد. معمولا در پشت نوار تستها عددي در محدوده 120 تا 198 درج شده است. عدد نمايش داده شده بايد در همين بازه قرار داشته باشد. در غير اين صورت از نوارها استفاده نكنيد. بهترين زمان استفاده از محلولهاي تست ديابت، سه ماه پس از بازكردن درب آن است.
خطاهاي احتمالي
1-اگر باتري ضعيف باشد، نماد باتري بر روي صـفـحـه نـمـايـش ظاهر ميشود. در صورت تمام شدن باتري، علاوه بر اين نماد، صداي بيپ شنيده شده، سپس دستگاه خاموش ميشود.
2-اگـر بـعـد از قـراردان نـوار تـسـت، دستگاه روشـن نـشـد، احـتـمال اين وجود دارد كه نوار به خوبي در درگاه ورودي دستگاه جاي نگرفته باشد. در اين صورت آن را خارج كرده و مجددا درون دستگاه قرار دهيد.
3-اگر بعد از قرارگرفتن نمونه خون بر روي نوار تست، آزمايش آغاز نشد يا اينكه بعد از مدتي از دستگـاه صـداي بيـپ بـه گـوش نـرسيد، ممكن است مقدار خون نمونهبرداري شده كم باشد. در اين صورت از نمونه بزرگتري استفاده كنيد.
4- نمـاد 1E-: خطاي دما. دستگاه را به محيط ديگري با دماي 104-50 درجه فارنهايت ببريد. 10 دقيقـه صبـر كنيـد تـا دماي دستگاه با دماي محيط سازگار شود. سپس تست قند خون را انجام دهيد.
5- نماد 2:E-نمونه خوانده شده يا نوار تست به درستي بهكار برده نشدهاند. در اين صورت مجددا با يك نوار تست جديد و اخذ نمونه خون بيشتر، آزمايش را تكرار كنيد.
6- نماد 3E-: طول نوار تست بهكار برده شده بيش از اندازه استاندارد است. در اين حالت نوار ديگري بهكار بريد.
7- نماد 4E-: خطاي اندازهگيري. بهتر است كه براي رفع آن به نمايندگي يا افراد متخصص مراجعه شود.
8- نـمـاد 5E-: خـطاي نوار تست. نوار تست جديدي بهكار برده شود.
9- نـمـاد 6E-: نـوار در حـيـن تـست، به سمت خارج كشيده شده است. در اين مورد با يك نوار جديد، مجددا آزمايش را تكرار كنيد.
10- نماد 8E-: خطاي حافظه. نتيجه در حافظه ثبت نشده است. آزمايش را تكرار كنيد.
11- نـمـاد 9E-: خـطـاي ارتـبـاط. در ايـن مورد، مشكل را با نمايندگي در ميان بگذاريد
منابع:
[1]John Dicristina.Blood Glucose M eters.[Electronic Version]. Retrieved May 10,2010:www.maxim-ic.com.
[2]Joslin Diabetes Center. Goals for Blood Glucose Control. [Electronic Version].Retrieved June 2,2008:www.joslin.org/ Beginners-guide-523.asp.
[3]U.S. Food and Drug Administration, Center for Biologics Evaluation and Research. Important Safety Information on Interference With Blood Glucose
Measurement Following Use of Parenteral Maltose/Parenteral Galactose/Oral Xylose-Containing Products. [Electronic Version]. Retrieved July 8, 2008.
http://www.fda.gov/cber/safety/maltose110405.htm
منبع: نشریه مهندسی پزشکی، فرشته ارادی زارع