تجهیزات167- رفراكتومتر
مفاهيم پايه
رفــراكــتـــومــتـــر (refractometer) از دو كــلــمــــه (Refract(o بــه مـعـنــي شـكـسـتــن و meter بـه معنـي سنجش تشكيل شده است و در كل به معني شكست سنج است.
فيزيولوژي
تعيين ميزان چربي، قند خون، پي بردن به ميزان اوره و پروتئين خون، ميزان نمك موجود در آن و غلظت مايعات در بيماران از جمله مواردي است كه نـيـاز به سنجش دقيق دارد. به منظور اندازه گيري مـوارد ذكـر شـده مـي تـوان از دسـتـگـاه رفـراكتومتر استفاده كرد.
چگونه كار مي كند؟
كاركرد و خواندن رفراكتومتر بسيار آسان است و نيازي به تجربه و مطالعه فراوان ندارد. يك يا دو قـطـره از مايع حاوي ماده حل شده در آن را روي صفحه شيشه اي حساس دستگاه ريخته، درپوش مـحـافـظ را بـسـتـه و صفحه شيشه اي را مقابل نور مستقيم آفتاب يا نور مصنوعي قرار داده و پس از خـوانـدن از روي عـدد بـريـكس نشان داده شده به جدول بريكس(Brix) مراجعه تا ميزان در صد وجود آن مـاده در مايع مشخص شود. استفاده از جدول تـصـحيح حرارتي نيز كمك موثري است كه با آن مي‌توان دقت آزمايش را بالا برد.
در چه مواردي به كار مي رود؟
رفراكتومتر وسيله اي آزمايشگاهي است براي تعيين ميزان ناخالصي ماده يا مواد حل شده در آب كه با روش عبور تابش نور از لايه اي از آن مايع كه ماده مـــورد نـظـــر در آن حـــل شـــده و عـبـــور انـكـســاري (شكسـت) از منشور شيشه اي به كار مي رود. در علوم آزمايشگاهي امروز با استفاده از رفراكتومتر علاوه بر قند مي توان چربي ، شوري، PH آب و حتي ارزش غذايي را به دست آورد. هم‌چنين ميزان اوره و پروتئين خون، ميزان نمك موجود در آن و غلظت مـايعـات را نيـز مـي تـوان بـا استفـاده از رفـراكتـومتر اندازه‌گيري كرد.
اجزا و قسمت‌هاي دستگاه
1- دو منشور: كه يكي انتشار دهنده Diffusing prism و ديگري شكست دهنده Refracting prism است.
2- دو لنـز: كـه يكـي لنز تصوير و ديگري لنز n (ضريب شكست) است.
3- ترمومتر: جهت تنظيم و گزارش دما
4- پيچ هايي جهت تنظيم تصوير
انواع رفراكتومتر
امـروزه ايـن دسـتـگـاه در چـهـار نـوع رفـركـتومتر دسـتـي آنـالـوگ، رفـركـتـومـتـر رومـيزي، رفركتومتر دستي ديجيتال و رفركتومتر آنلاين موجود است
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۱۳۷