پزشکی بالینی

حاملین نانومقیاس حاوی برخی پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک می‌توانند برای تشخیص، رصد و درمان سرطان مغز مورد استفاده قرار گیرند. اخیرا مقاله‌ای توسط یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه کالیفرنیا و بیمارستان عمومی ماساچوست در نشریه «Neurosurgery» به چاپ رسیده که در آن آخرین پیشرفت‌های انجام شده در بخش تومور مغز مورد بحث قرار گرفته است. در این مقاله با عنوان "the biological processes mediated by these EVs and their applications as biomarkers for brain tumor diagnosis, monitoring, and therapeutic development" ، محققان به ارائه فرصت‌های موجود در استفاده از حاملین نانومقیاس برای رهاسازی دارو پرداخته‌اند.

نویسندگان این مقاله از واژه حاملین خارج سلولی استفاده کردند که این عبارت به اجزای سلولی کپسوله شده در میان یک غشاء گفته می‌شود. حاملین خارج سلولی را می‌توان از تمام سیال‌های موجود در بدن نظیر خون و مایع نخاعی بیماران دارای تومور مغزی استخراج کرد. حاملین خارج سلولی شبیه حباب‌های نانومقیاس هستند که توسط سلول‌های بدن ارسال می‌شوند؛ این حاملین حاوی پروتئین و دیگر مواد سلولی نظیر اسیدهای نوکلئیک هستند.

تا کنون سه کاربرد مختلف حاملین خارج سلولی مشخص شده است: تغییر و زدایش قطعات سلولی، حذف متابولیت‌های سمی و اجزای غشائی بی‌مصرف از سلول و همچنین ارتباط بین سلولی. در ارتباط بین سلولی این ساختارها می‌توانند سازوکاری را فراهم کنند که پروتئین و اطلاعات ژنتیکی از سلولی به سلول دیگر انتقال یابد.

در بیمارانی که سرطان مغز دارند، حاملین خارج سلولی می‌توانند مسیری برای تغییر محیط تومور باشند، به‌ نحوی که مانع از رشد سلول‌های سرطانی شوند. انواع مختلفی از حاملین خارج سلولی نیز وجود دارند که قادرند موجب رشد و گسترش سلول سرطانی شوند؛ آنها مانع حمله سیستم ایمنی بدن به این تومورها می‌شوند.

پژوهشگران تلاش دارند تا عملکرد این حاملین را هم در بدن افراد سالم و هم بیماران به‌ خوبی بشناسند. آنها درصدد تولید مواد زیستی هستند که بتواند به تومورها بچسبد و موجب شناسایی تومور شود. همچنین می‌توان از این مسیر برای درمان سرطان استفاده کرد. در واقع محققان باید به‌ دنبال پروتئین‌ها و مواد ژنتیکی ویژه‌ای باشند تا در صورت قرار گرفتن در حاملین بتواند تومور و سلول‌های سرطانی را شناسایی کند. برای مثال حاملین می‌توانند حامل موادی باشند که بتواند جهشی را در ژن IDH1 تشخیص دهد؛ این جهش مسئول بروز سرطان مغز است.

منبع: ایسنا