پزشکی بالینی

درمان غيردارويي آرتريت روماتوييد شامل ورزش، درمان‌هاي تکميلي،مکمل‌هاي غذايي،رژيم غذايي و گياهان دارويي است.

• ضددردها: داروهاي ضددرد ساده نظير استامينوفن،ترامادول و دي‌هيدروکودئين هرچند که آثار ضدالتهابي ندارند اما در کنترل درد مرتبط با آرتريت روماتوييد کمک‌کننده هستند.

• داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي: اين گروه داروها در مقايسه با مثلا استامينوفن، آثار ضدالتهابي قابل توجهي دارند. هرچند داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي بسيار شبيه يکديگر هستند،پاسخ‌دهي فردي نسبت به هر کدام از آنها متفاوت است. دوز مصرفي داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي انتخاب شده را بايد طي يکي دو هفته به تدريج افزايش داد تا احتمال بروز عوارض ناخواسته به حداقل برسد.

• کورتيکواستروييدها: تجويز اين داروها به دليل عوارض جانبي مورد تاييد همه پزشکان نيست، اما در صورت نياز دوز کورتيکواستروييد تجويزي بايد در کمترين حد ممکن باشد تا خطر بروز عوارض جانبي نظير پوکي استخوان،هايپرتنشن،کاتاراکت،عفونت‌ها و مشکلات پوستي به حداقل برسد. دوز معمول پردنيزولون 5 تا 10 ميلي‌گرم روزانه است، اما مي‌توان آن را تا 60 ميلي‌گرم روزانه افزايش داد. در موارد شعله‌ورشدن حاد بيماري، مي‌توان براي بيماران متيل‌پردنيزولون وريدي يا داخل مفصلي تجويز کرد. تزريق‌ها به خصوص در شرايطي که فقط يک يا دو مفصل درگير هستند مفيدند.

• داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري (غيربيولوژيک): داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي بهبود قابل?توجهي در علايم بيماري ايجاد مي‌کنند،اما نمي‌توانند مانع از پيشرفت بيماري شوند. داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري، پيشرفت بيماري را کند مي‌کنند. هرچند اثرگذاري آنها در مقايسه با ضددردها و داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي تاخيري است.

امروزه اعتقاد بر اين است که درمان با داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري در صورتي که در مراحل اوليه بيماري آغاز شوند، بيشترين اثربخشي را دارد. (لازم به ذکر است که تخريب برگشت‌ناپذير مفصل در دو سال اوليه شروع بيماري رخ مي‌دهد). جديدترين مطالعه مقايسه‌اي ميان داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري، گلوکوکورتيکوييدها، ترکيبات بيولوژيک و درمان‌هاي چند دارويي نشان داده است که داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري بايد خط اول درمان آرتريت روماتوييد درنظر گرفته شوند و به دليل اثربخشي تاخيري، مصرف آنها را بايد تا حداقل 6 ماه ادامه داد. اگر پس از 6 ماه درمان فايده‌اي مشاهده نشد، بايد داروي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري ديگري را جايگزين کرد. برخي از مطالعات پيشنهاد مي‌کنند که ترکيب درماني داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري موثرتر است. داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري مطرح عبارتند از هيدروکسي‌کلروکين، سولفاسالازين و متوترکسات. هيدروکسي‌کلروکين ممکن است به اندازه ساير داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري اثربخش نباشد اما در درازمدت در وضعيت بيمار تاثير بسزايي دارد. به علاوه اين دارو به خوبي تحمل مي‌شود و عوارض ناخواسته کمتري دارد بنابراين در اشکال خفيف بيماري تجويز مي‌شود. فوايد درمان با اين دارو معمولا ظرف 1 تا 6 ماه مشاهده مي‌شوند. اثرگذاري سولفاسالازين در مقايسه با هيدروکسي‌کلروکين سريع‌تر است.

متوترکسات داروي ارزشمندي در درمان آرتريت?روماتوييد است. اثربخشي مطلوبي دارد و در عين حال دارويي ارزان است. متوترکسات درد بيماران را به خوبي خشکي صبحگاهي مفاصلشان برطرف مي‌کند. مصرف هفتگي دوز اندک متوترکسات اثرضدالتهابي بيشتري در مقايسه با دوز بالاي آن دارد. مشاهده آثار متوترکسات، 3 تا 4 هفته زمان نياز دارد و بيشترين اثربخشي پس از 6 ماه مشاهده مي‌شود.

آزاتيوپرين يک داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري قديمي است که امروزه به ندرت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. دي-پنيسيلامين هم در درمان بيماري اثربخش است اما جدول تنظيم دوز آن چندان مورد توافق متخصصان نيست. تزريق داخل عضلاني طلا نيز موثر است و بيمار به تزريق‌هاي هفتگي براي مدت 22 هفته نياز دارد.

• داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري (بيولوژيک): داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري بيولوژيک شامل داروهاي بلوک‌کننده سايتوکين‌ها و فاکتور نکروز تومور و نيز آنتاگونيست‌هاي گيرنده اينترلوکين است. اولين داروي بيولوژيک در اين زمينه اتانرسپت است که به دنبال آن مهارکننده‌هاي جديدتر فاکتور نکروز تومور نظير سرتوليزوماب و گوليموماب به بازار ارائه شدند. مهارکننده‌هاي فاکتورنکروز تومور معمولا در بيماران با بيماري متوسط تا شديد که نسبت به متوترکسات عدم تحمل دارويي داشته‌اند يا حداقل به دو داروي داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري پاسخ نداده‌اند تجويز مي‌شود. ريتوکسيماب،آباتاسپت و توسيليزوماب نيز در موارد متوسط تا شديد بيماري که به يک يا تعداد بيشتري از داروهاي ضدروماتوييد تعديل‌کننده بيماري غير بيولوژيک يا مهارکننده‌هاي فاکتور نکروز تومور پاسخ درماني نداده اند تجويز مي‌شوند.

منبع: نشریه سپید شماره ۲۸۳