پزشکی بالینی

پنير ماده‌اي مفيد و مغذي است كه در بسياري از فرهنگ‌ها از آن در وعده‌هاي مختلف غذايي استفاده مي‌شود. مثل هر ماده غذايي ديگر، بتدريج و با افزايش مصرف پنير، باورهاي بسياري در مورد اين ماده غذايي شكل گرفت كه خيلي از آنها نادرست و بر پايه برداشت‌هاي اشتباه و قديمي است. به عنوان مثال شايد شما هم شنيده باشيد هنوز هم خيلي از مردم اعتقاد دارند پنير باعث كم‌هوشي و به اصطلاح خنگي مي‌شود و بر همين اساس از خوردن آن اجتناب مي‌كنند و در ضمن مانع خوردن اين ماده مغذي توسط خانواده و بخصوص فرزندان خود مي‌شوند. برخي هم معتقدند خانم‌هاي باردار بايد از خوردن پنير خودداري كنند. به نظر شما اين عقايد تا چه حد مي‌تواند درست باشد؟ به طور كلي پنير ماده‌اي سرشار از پروتئين و كلسيم است و مقادير زيادي هم فسفر دارد. به‌علاوه محتوي درصدي از تمام مواد مغذي موجود در گوشت است و از اين رو گياهخواران به جاي گوشت از پنير استفاده مي‌كنند.
در اين ميان افراد زيادي اعتقاد دارند، پنير باعث كاهش هوش مي‌شود، در پاسخ به اين افراد بايد گفت پنير حاوي ماده‌اي به نام تيرامين است كه اين ماده مي‌تواند در صورت عبور از سد خوني مغز وارد مغز شود و كاهش عملكرد ذهني فرد را در پي داشته باشد، هرچند در عمل باعث كاهش هوش فرد مصرف‌كننده نمي‌شود چراكه در بدن ما آنزيم خاصي وجود دارد كه به محض تماس با پنير آن را تجزيه مي‌كند و در صورتي كه نقصي در عملكرد اين آنزيم وجود نداشته باشد و مقادير پنيري كه فرد مي‌خورد بيش از ظرفيت خنثي‌سازي اين آنزيم نباشد، اين آنزيم براحتي مي‌تواند از پس مقادير معمول تيرامين برآيد و مانع ورود اين ماده به مغز شود. در اين ميان از آنجا كه آنزيم تجزيه كننده تيرامين پنير براي انجام عمل خود به مس نياز دارد، بنابراين اگر بتوانيم مقادير مورد نياز مس را در اختيارش قرار دهيم مي‌توانيم از كارايي بيشتر آن بهره ببريم. اين كار را مي‌توانيم با خوردن گردو همراه پنير انجام دهيم. در واقع از آنجا كه گردو حاوي مس است مي‌توانيم از اين طريق، مس مورد نياز را تامين كنيم.
مساله ديگر تعادل كلسيم و فسفر بدن است. اگر اين تعادل به هم بخورد يعني مقدار كلسيم بدن از فسفر بيشتر شود اين كلسيم اضافي مي‌تواند باعث كاهش فسفر در دسترس سلول‌هاي مغزي شود. اين در حالي است كه سلول‌هاي مغزي به كاهش فسفر حساس هستند و اين مساله مي‌تواند باعث كاهش عملكرد سلول‌هاي مغزي شود. اين در حالي است كه پنير هر دو ماده معدني كلسيم و فسفر را دارد ولي ميزان كلسيم آن بيشتر است و در صورت مصرف بيش از اندازه آن، اين تعادل به هم مي‌خورد و مقدار كلسيم از فسفر بيشتر مي‌شود. گردو تا حدي هم حاوي فسفر است كه با مصرف آن مي‌توانيد به فسفر مورد نياز خود دست پيدا كنيد و اين تعادل را به حالت اول باز گردانيد. پس اين مشكل نيز با مصرف گردو قابل حل است.
اما دليل اصلي وجود باورهاي اشتباهي مبني بر مصرف پنير از آنجاست كه اين ماده غذايي ازجمله لبنياتي است كه اگر صبح به عنوان صبحانه مورد استفاده قرار گيرد باعث افت فشار خون و به اصطلاح فرد دچار سردي مي‌شود. البته اين افت فشار آنقدر نيست كه فرد آن را احساس كند ولي اثر خود را مي‌گذارد. به اين ترتيب طي زماني كه اين افت فشار رخ مي‌دهد خون كمتر به سلول‌هاي بدن ازجمله سلول‌هاي مغزي مي‌رسد و اين باعث مي‌شود تا چند دقيقه يا چند ساعت اول، مغز تا حدي قدرت تجزيه و تحليل كمتري داشته باشد و فرد به نظر كمي كم هوش به نظر برسد ولي اين قضيه موقت است و با برگشت فشارخون به حد طبيعي خود اين مساله نيز برطرف مي‌شود. در اين ميان اگر بخواهيد ماده‌اي بخوريد كه از خاصيت سودايي پنير بكاهد، بهترين گزينه همان گردو است كه به مقدار كافي گرم است و مي‌تواند خاصيت سودايي پنير را تعديل كند.