اتوكلاو (Autoclave) از دو كلمه Auto به معني خودكار و clave به معني قفل شونده تشكيل شده است و در كل به معني دستگاه خود قفل شونده براي استريل مواد، توسط بخار تحت فشار است. با توجه به استفاده مداوم از وسايل پزشكي و آلوده شدن اين وسايل در اثر استفاده و تماس با مواد ميكروبي، استريل كردن آن ها يكي از موارد ضروري به شمار مي رود. 
اتوكلاوها عموما توسط فشار تنظيم مي شوند. به عنوان مثال در بخار خالص (درجه اشباع8/0تا1) با فشار 2 بار، دماي بخار بايد 134 درجه سانتي گراد باشد. پمپ خلاء در آغاز مراحل استريليزاسيون با ايجاد مكش، هواي داخل محفظه را تخليه كرده و سپس بخار وارد دستگاه مي شود. استريل كردن وسايلي كه از مواد متخلخل ساخته شده اند در مقايسه با ساير وسايل بسيار دشوار است. بعضي از اين وسايل عبارتند از: منسوجات و ابزار بسته بندي شده كه هوا در آن محبوس مي شود. در زمان تخليه ، هواي داخل محفظه و بسته ها به بيرون كشيده شده و عموما هر چه زمان مكش بيشتر باشد، جايگزين شدن بخار مؤثرتر خواهد بود. متناسب با افزايش فشار منفي داخل محفظه، خارج سازي هوا دشوارتر مي شود به همين دليل دستگاه هاي خودكار امكان كاهش فشار (تخليه) و وارد ساختن بخار را در چند مرحله فراهم مي‌‌سازند. در اين روش بخار به طور متناوب جايگزين هوا شده و راندمان بالاتري نسبت به تخليه تنها دارد. در پي هر تخليه بخار به عمق بيشتري نفوذ خواهد كرد. در شرايطي كه دستگاه ها مجهز به پمپ تخليه نباشند به منظور جريان و نفوذ مطلوب بخار به داخل وسايل متخلخل بايد در بسته بندي دقت مضاعف  كرده و آن ها را داخل دستگاه قرار داد. 

ادامه مطلب