پزشکی بالینی

به تازگي داروي جديد گادوترات مگلومين (gadoterate meglumine) با نام تجاري دوتارم (Dotarem) براي استفاده در تصويربرداري MRI مغز، ستون فقرات و بافت‌هاي مرتبط در بيماران بالاي 2 سال مورد تاييد سازمان غذا و دارو قرار گرفته است. دوتارم،يک داروي حاجب با پايه گادولينيوم است که به راديولوژيست در بهتر ديدن ضايعات دستگاه عصبي مرکزي کمک مي‌کند. به گفته دکتر «داووين ريوز»، سرپرست بخش محصولات مرتبط با تصويربرداري پزشکي در FDA، مطالعات انجام شده روي دوتارم در بيماران بزرگ‌تر از 2 سال اثربخش و بي‌خطر بوده است. تاييد اين دارو گزينه بهتري براي ارزيابي ناهنجاري‌هاي ساختاري دستگاه عصبي مرکزي در اختيار متخصصان قرار مي‌دهد.
در يک مطالعه با شرکت 245 بزرگسال و 38 کودک بزرگ‌تر از 2 سال مشکوک به ناهنجاري‌هاي دستگاه عصبي مرکزي اثربخشي و ايمني اين دارو ارزيابي شد. ابتدا براي هر بيمار يک MRI پايه بدون استفاده از دوتارم انجام شد. پس از تجويز دوتارم MRI مجددا تکرار شد. نتايج نشان دادند تصاوير به دست آمده از MRI با استفاده از دوتارم در مقايسه با تصاوير MRI پايه، در تشخيص ضايعات دستگاه عصبي به راديولوژيست‌ها کمک بيشتري مي‌کند. همين مطالعه بين بيماران دچار ناهنجاري دستگاه عصبي مرکزي نيز انجام شد.
دوتارم هفتمين داروي حاجب با پايه گادولينيوم است که از سوي FDA براي استفاده در بيماران نيازمند تصويربرداري MRI دستگاه عصبي مرکزي مورد تاييد قرار گرفته است. ساير داروي‌هاي حاجب با پايه گادولينيوم مورد تاييد FDA که براي تصويربرداري MRI از دستگاه عصبي مرکزي مورد تاييد قرار گرفته‌اند عبارتند از: مگنويست، 1988؛ پروهنس، 1992؛ امنيسکن، 1993؛ اپتيمارک، 999؛ مولتي‌هنس، 2004 و گاداويست، 2011.
کمي قبل از تاييد دوتارم، داروي ديگري با نام تجاري لنفوسيک (Lymphoseek) براي مشاهده گره‌هاي لنفاوي در بيماران سرطاني مورد تاييد FDA قرار گرفت. ماده حاجب لنفوسيک (technetium Tc 99m tilmanocept)، به‌خصوص در مبتلايان به بدخيمي پستان يا ملانوما که قبلا براي برداشتن غدد لنفاوي مرتبط با تومور تحت جراحي قرار گرفته اند کاربرد دارد. لنفوسيک اولين داروي جديدي است که براي تعيين محل غدد لنفاوي طي 30 سال اخير مورد تاييد FDA قرار گرفته است. ساير داروهاي مورد تاييد FDA که براي تعيين محل غدد لنفاوي تجويز مي‌شوند عبارتند از سولفور کلوييد، 1974 و ايزوسولفان آبي رنگ ،1981.

 اداره كل غذا و داروي آمريكا يك ماده حاجب راديواكتيو جديد را مورد تاييد خود قرار داد كه براي اسكن مغز بيماران مبتلا به آلزايمر به پزشكان كمك كند. اين ماده حاجب كه Amyvid (فلوربتاپير) نام دارد و توسط شركت Eli Lilly عرضه شده، به پروتئين‌هاي چسبنده آميلوئيد باند مي‌شود. پروتئين‌هاي مذکور در مغز بيماران مبتلا به آلزايمر ساخته مي‌شوند. اين ماده حاجب با اسكن‌هاي PET قابل تشخيص است و به پزشك اين امكان را مي‌دهد تا بيماري آلزايمر هر چه سريع‌تر و دقيق‌تر تشخيص داده شود. البته اين ماده حاجب نمي‌تواند به تنهايي براي تشخيص آلزايمر استفاده شود، به خصوص در بيماراني كه علامتي ندارند، زيرا افراد با عملكرد طبيعي مغز مي‌توانند با بالارفتن سن هم پلاك‌هاي آميلوئيدي جمع كنند و اين پلاك‌ها همچنين با ديگر اختلالات نورولوژيك غير از آلزايمر هم ديده مي‌شوند. اما اگر پزشكان پس از تزريق اين ماده حاجب هيچ كلامپ پروتئيني نبينند، مي‌توانند آلزايمر را رد كنند و دنبال ديگر علل مشكلات شناختي باشند.

این سمینار در تاریخ 13 الی 14 بهمن 1390 توسط انجمن رادیولوژی ایران در سالن همایش های هتل المپیک برگزار خواهد شد. مباحث این سمینار شامل مقدمه اي بر كاربرد مواد حاجب در تصويربرداري پزشكي، تاريخچه مواد حاجب، تقسيم بندي و انواع مواد حاجب، کاربرد باريوم در بررسي دستگاه گوارش، كاربرد مواد حاجب در راديولوژي اينترونشنال، ملاحظات فارماکولوژيک مواد حاجب، عوارض مواد حاجب، Tips & Tricks in CT angiography:، تومور ابليشن، Renal safety of contrast media، تصويربرداري مولكولي، اينترونشن هاي سيستم ادراري و دياليز، MRI ديناميک پروستات، كاربرد مواد حاجب در MRI  پستان، MRI فانکشنال و MRS مغز، کاربرد مواد حاجب در کودگان، ملاحظات قانوني كاربرد مواد حاجب، درمان واكنش به مواد حاجب، Biliary Interventions، سي تي آنژيوگرافي شرايين کرونر، كاربرد مواد حاجب در بررسي MS، ام آر آرتروگرافي، تصويربرداري با مواد حاجب در تومورهاي شکم و لگن می باشد.

اطلاعات بیشتر