پزشکی بالینی

دانشمندان دانشگاه تافتز اخیرا کشف کرده‌اند که نوعی کرم زرد رنگ می‌تواند در صورت قطع شدن سرش، آنرا دوباره بازسازی کرده و مغز خود را که حاوی همان خاطرات قدیمی است، مجددا بدست بیاورد. این محققان حافظه کرمهای پلاناریان(planarian) را با اندازه‌گیری مدت زمانی که طول می‌کشید تا آنها در محیط آزمایشگاه به غذا برسند، آزمایش کردند. دانشمندان پس از آموزش این کرمهای زرد رنگ کوچک به منظور نادیده گرفتن نورهای درخشان آزمایشگاه و شناسایی غذای خود بدون منحرف شدن دریافتند که این موجودات حتی پس از جدا شدن سرشان نیز خاطره این آموزش را به یاد می‌آورند.
برای این پژوهش، تیمی از زیست‌شناسان به آموزش کرمهای یک سانتیمتری برای شناسایی غذاهای پنهان شده در وسط یک ظرف آزمایشگاهی پرداختند. این غذاها با پرتو درخشانی از نور روشن شده بودند. کرمهای پلاناریان از دو نقطه چشمی برخوردارند که می توانند شدت نور را شناسایی کنند. این نقطه‌ها مانند گیرنده نور عمل کرده و برای دور شدن از منابع نور درخشان مورد استفاده هستند. این بدان معنی است که کرمها برای دور ریختن این ترس از نور برای گرفتن غذا باید آموزش می‌دیدند. دانشمندان پس از یادگیری این مهارت توسط کرمها، سر آنها جدا کردند. دو هفته بعد هنگانی که بیشتر سر کرمها دوباره رشد کرد، محققان مجددا آنها را درون ظرف آزمایشگاه قرار دادند.
آنها با استفاده از فناوری پیگیری ویدیویی دریافتند که کرمهایی که آموزش دیده بودند، سریعتر از دیگران مواد غذایی نورانی را پیدا می‌کردند. اگرچه این کرمها در اولین تلاش خود نتوانستند غذا را پیدا کنند، تنها یک جلسه آموزشی طول کشید تا دوباره مهارت خود را بدست آورده و نور را نادیده بگیرند. این درحالیست که هنوز دانشمندان دلیل و چگونگی این رویداد را نمی‌دانند.
نتایج نشان می‌دهد که حافظه کرمها احتمالا در منطقه دیگری از بدنشان ذخیره می‌شود. ایده دیگر بر این اساس است که مغز قدیمی کرمها سیستم عصبی خود را برای مطابقت با نور تغییر داده و این تغییرات پس از رشد مغز جدیدی نیز در سیستم باقیمانده است. به گفته محققان، کار بیشتری برای کشف چگونگی قابلیت این موجودات جهت دستیابی به خاطرات قدیمی نیاز بوده اما یافته‌های کنونی که در مجله Experimental Biology منتشر شده، می‌تواند به عنوان یک نقطه آغاز در چگونگی بازیابی خاطرات در انسان و حیوانات دیگر مورد استفاده قرار بگیرد.

محققان دانشگاه تورنتو در تلاش برای حل معمای دلیل فراموش شدن خاطرات سال‌های ابتدایی زندگی توسط انسان که زیگموند فروید آنرا فراموشی کودکی نامیده، رشد سریع سلولهای حافظه انسان را مقصر دانسته‌اند. به گفته این محققان، رشد سریع این سلولها در سالهای ابتدایی زندگی بدین معنی است که ارتباطات اصلی بین سلولهای موجود تخریب می‌شوند و در نتیجه بازیابی حافظه ذخیره شده در آنها غیرممکن خواهد شد. بر اساس این پژوهش که در نشست عصب‌شناسی کانادا ارائه شد، این یافته‌ها می‌تواند دلیل اینکه بچه‌ها تنها تا چند هفته یا چند ماه بعد از وقوع یک رویداد مانند جشن تولد آنرا بیاد می‌آورند را توضیح دهد. در مقابل، ارتباطات درون مغز بچه‌های با سن بالاتر و بزرگسالان از ثبات بیشتری برخوردار بوده که منجر به ذخیره کامل حافظه در آنها می‌شود.
این نظریه از سوی پل فرانکلند و شینا جوسلین، زن و شوهر دانشمندی از دانشگاه تورنتو ارائه شده که نشان دادند ارتقای تولید سلول در مرکز حافظه موشهای بالغ باعث می‌شود که راحت‌تر فراموش کنند. آنها همچنین دریافتند که بچه موش‌هایی که دارای سلول‌های حافظه مانند کودکان عادی نبودند از حافظه بهتری برخوردار بودند. پژوهش‌های پیشین نشان داده که انسان نمی‌تواند بطور عادی خاطرات پیش از سن دو یا سه سالگی خود را بیاد بیاورد و تنها تکه های کوچکی از خاطرات که بین سنین سه تا هفت سالگی اتفاق افتاده، در ذهن باقی می‌ماند. توضیح این پدیده از کمرنگ شدن حافظه در طول زمان تا ارتباط شکل‌گیری حافظه با رشد کلامی متنوع بوده است. این در حالیست که محققان کانادایی بر این باورند که نظریه آنها محتمل‌تر است. به گفته آنها، مزایایی در بیاد نیاوردن تمام جزئیات کودکی وجود دارد. برای مثال کودک دو ساله آنها اخیرا در پی خاموش شدن چراغ‌ها در زمان فوت کردن شمعهای کیک تولدش به گریه افتاده بود و به گفته آنها این خاطره در صورت باقی ماندن در ذهن فرد می‌تواند آزاردهنده باشد.