پزشکی بالینی

درخواست ثبت مولکول دارويي جديد مربوط به ترکيب تحقيقاتي ليفيتگراست (Lifitegrast)، براي درمان علايم و نشانه‌هاي خشکي چشم در بزرگسالان، به سازمان غذا و داروي آمريکا ارائه شده است. فيليپ جي ويکرز، سرپرست بخش تحقيق و توسعه شرکت دارويي شاير، مي‌گويد: «ليفيتگراست اين پتانسيل را دارد که به‌عنوان اولين درمان براي علايم و نيز نشانه‌هاي بيماري خشکي چشم مورد تاييد قرار گيرد. قبول درخواست ثبت اين محصول از سوي سازمان غذا و دارو، قدم بزرگي در عرصه ورود داروهاي تحقيقاتي و نوآورانه به بازار مصرفي داروهاي چشمي است.» ارائه اين درخواست ثبت مولکول دارويي جديد، براساس شواهد به‌دست آمده از مجموع 4 مطالعه باليني با شرکت بيش از 1800 بيمار استوار است. اين مطالعات شامل يک مطالعه فاز2 و 2 مطالعه فاز3 روي اثربخشي و ايمني ليفيتگراست و يک مطالعه درازمدت فاز3 روي ايمني دارو است. ليفيتگراست يک مهارکننده اينتگرين کوچک مولکول است که به اينتگرين LFA1 (آنتي‌ژن مرتبط با عملکرد لنفوسيت)، يعني پروتئين موجود بر سطح سلول‌هاي لوکوسيت متصل شده است و از تداخل LFA1 با ليگاند ICAM1 جلوگيري مي‌کند. ICAM1 (مولکول چسبندگي داخل سلولي1)، در بيماري خشکي چشم در بافت‌هاي قرنيه و ملتحمه بيش از حد معمول بروز مي‌کند. تداخل LFA-1/ICAM-1، منجر به تشکيل سيناپس‌هاي ايميونولوژيک و در نتيجه، فعال‌سازي و مهاجرت سلول‌هاي T به بافت‌هاي هدف مي‌شود. 

محققان کانادایی با استفاده از نانوذرات زیست‌سازگار موفق به تولید قطره چشمی شدند که برای درمان خشکی چشم مناسب است؛ مزیت این قطره آن است که تنها هفته‌ای یک بار باید استفاده شود، در حالی که قطره‌های چشمی فعلی باید سه بار در روز مصرف شوند. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از مشکل خشکی چشم رنج می‌برند که تنها راه کاهش دردهای ناشی از آن، استفاده از قطره‌های چشمی به‌ صورت سه بار در روز است. اخیراً محققان دانشگاه واترلو محلولی حاوی نانوذرات ساختند که می‌تواند سندرم خشکی چشم را تنها با استعمال یک بار در هفته تسکین دهد. 
 این دارو حاوی نانوذراتی است که به آرامی درون چشم رهاسازی شده و با این کار درد ناشی از خشکی چشم رفع می‌شود. از آنجایی که اثربخشی این نانودارو بیشتر از قطره‌های چشمی موجود در بازار است، دوز مصرفی آن تنها پنج درصد داروهای معمولی است. به گفته محققان این پروژه، شما نمی‌توانید فرق میان قطره چشم حاوی نانوذرات را با آب معمولی تشخیص دهید. این قطره چشمی جدید هیچ خارشی در چشم ایجاد نمی‌کند. 
 خشکی چشم سندرم بسیار رایجی است که معمولاً با افزایش سن بعد از 50 سالگی اتفاق می‌افتد. این سندرم می‌تواند در نهایت موجب آسیب دیدن چشم شود. بیش از 6 درصد از مردم آمریکا به این سندرم گرفتار هستند و برای تسکین آن باید روزی سه مرتبه از قطره چشمی استفاده کنند. دلیل این امر آن است که اشک چشم در طول روز این محلول را شسته و از سطح چشم پاک می‌کند و در نهایت 95 درصد از دارو از روی چشم شسته می‌شود. 
 سندی لیو از محققان این پروژه می‌گوید: من می‌دانستم که اگر روی ادغام نانوذرات زیست‌سازگار با سیکلوسپورین کار کنم، می‌توانم قطره‌ چشم مناسبی تولید کنم. این نانوذرات می‌توانند به سطح چشم بچسبند، بدون این که خارشی در چشم ایجاد کنند، به مرور دارو را روی چشم رهاسازی می‌کنند. این گروه تحقیقاتی در حال حاضر مشغول ساخت قطره چشمی نانوذره‌ای برای انجام آزمون‌های بالینی هستند. این گروه امیدوارند که قطره چشمی آن‌ها تا پنج سال آینده روی قفسه داروخانه‌ها آماده عرضه به بیماران باشد.  

آلودگی هوا به میزان زیادی با ابتلا به بیماری سندرم چشم مرتبط است. محققان دریافتند افرادی که در هوای آلوده زندگی می‌کنند بیشتر به سندرم چشم خشک مبتلا می شوند. این مطالعه نشان داد ساکنان شهرهای آمریکا با سطوح بالای آلودگی هوا، با احتمال بیشتر ابتلا به سندرم چشم خشک نسبت به افرادی که در شهرهایی با هوای بهتر زندگی می کنند مواجهند. سندرم چشم خشک که کاهش تولید اشک را به دنبال دارد، موجب بروز عوارضی در بیمار می‌شود. دکتر انات گالر از موسسه تحقیقات میامی اظهار کرد: افرادی که در شهرهای آلوده زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. این افراد باید اقدامات ساده مثل حفظ رطوبت مناسب در داخل منزل را در نظر بگیرند. این مطالعه در نشست سالانه چشم پزشکی آکادمی آمریکا در نیواورلئان ارائه شده است.

پژوهش محققان انگلیسی نشان می‌دهد که حساسیت به درد و تحمل آن با علایم بیماری خشکی (DED) چشم مرتبط است. دکتر "جل ویهف" از دانشگاه کینگز لندن و همکارانش برای کشف نقش احتمالی حساسیت به درد در بیماران مبتلا به علائم (DED)، هزار و 622 دوقلوی مونث 20 تا 83 را مورد مطالعه‌ای مقطعی قرار دادند. پرسشنامه‌های شاخص بیماری سطحی چشم (OSDI) توسط زیرمجموعه‌ای از 689 زن تکمیل شد. تست حسی کمی نیز برای ارزیابی حساسیت و تحمل درد نیز انجام شد. محققان دریافتند که 27 درصد از شرکت‌کنندگان این تحقیق به عنوان مبتلایان به (DED) گروه بندی شدند. پس از بررسی نتایج مشخص شد که حساسیت درد بالا و تحمل پایین درد با علائم (DED) مرتبط است. نویسندگان این تحقیق می‌گویند که کنترل علائم (DED) پیچیده است و پزشکان باید علاوه بر درمان این شرایط، تصویر جامعی از این بیماری را نیز در نظر داشته باشند. این پژوهش در مجله انجمن پزشکی آمریکا تحت عنوان "Ophthalmology" منتشر شده است.

محققان دستگاهی طراحی کرده‌اند که در یک روش درمانی نوین، با اعمال فشار ملایم و گرما بر روی پلک، می تواند به تسکین و درمان عارضه خشکی چشم کمک کند. مایع اشک باعث مرطوب و تمیز نگه داشتن بخش جلویی چشم در هنگام پلک زدن می شود و عارضه خشکی چشم بدلیل کاهش این مایع روی می دهد که در اینحالت چشم دچار سوزش، خارش و التهاب می شود. عارضه خشکی چشم با افزایش سن و کاهش سطح فعالیت غدد چربی بدن، بیشتر می شود. در 65 درصد موارد، خشکی چشم ناشی از کاهش روند تولید چربی توسط غدد میبومین است؛ این چربی شفاف میبوم (meibum)‌ نام دارد که از تبخیر فیلم آبکی روی چشم جلوگیری می کند، اما در بیماران دچار عارضه خشکی چشم این غدد بدلیل تشکیل چربی دچار گرفتگی می شوند. برای رفع گرفتگی غدد و حذف چربی ها از کمپرس گرم استفاده می شود؛ شستن پلک با شامپو بچه، پاک کردن پلک با گوش پاک کن و رژیم غذایی حاوی امگا-3 نیز بسیار مفید هستند.
محققان آمریکایی دستگاه LipiFlow را طراحی کرده اند که با گرم کردن و ایجاد فشار ملایم، به پاک کردن غدد میبومین کمک می کند. این دستگاه شامل یک پوشش پلاستیکی دو تکه ای است که پشت پلک قرار داده می شود و با کمک صفحه گرمایی، به حذف چربی در اطراف غدد میبومین کمک می کند؛ دو بخش خارجی نیز هر دو دقیقه یکبار فشار ملایمی را بر روی چشم وارد می کنند که به تنظیم ضخامت غدد کمک می کند. این روش درمانی در مدت 12 دقیقه توسط چشم پزشک انجام شده و با ذوب شدن چربی ها، فعالیت طبیعی غدد میبومین از سر گرفته می شود؛ هزینه این روش درمانی برای هر چشم 943 دلار اعلام شده است. دستگاه LipiFlow همچنین برای افرادی که از لنز تماسی استفاده می کنند نیز بسیار مفید است؛ استفاده از لنزهای تماسی باعث کاهش حجم اکسیژن در سطح چشم می شود. این دستگاه شش ماه پیش در آمریکا معرفی شد و نتایج استفاده از آن بر روی 139 بیمار بمدت چهار هفته نشان می دهد، کارآیی و اثربخشی سیستم LipiFlow در مقایسه با کمپرس گرم بیشتر است. نتایج این مطالعه در مجله Cornea منتشر شده است.

خشکي چشم يکي از شايع‌ترين شکايات چشم پزشکي است و تخمين زده شده که بيش از 8 ميليون نفر از مردم آمريکا از اين بيماري رنج مي‌برند. خشکي چشم در ميان افراد بالاي 55 سال در هر دو جنس شايع است، اما شيوع آن در ميان زنان در تمام مقاطع سني، دو تا سه برابر مردان است. هر چند که خشکي چشم علت شايعي براي کوري نيست ولي هنوز يکي از مشکلات همه جوامع محسوب مي‌شود، زيرا اين عارضه با کاهش قابليت‌هاي فردي در انجام فعاليت‌هايي که نياز به بينايي دقيق دارند، مانند مطالعه و رانندگي همراه است. در گذشته، اغلب بيماران مبتلا به خشکي چشم به استفاده از اشک مصنوعي، ژل يا پماد روي مي‌آوردند. چشم پزشکان هم مي‌دانستند که درمان‌هاي محدودي براي اين عارضه وجود دارند.

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله