پزشکی بالینی

يك تست خوني جديد كه براي نخستين‌بار به‌وسيله محققان كمبريج و آكسفورد ابداع شده، مي‌تواند به تشخيص كودكان در معرض خطر فرم شديد بيماري سيكل سل كمك كند تا هر چه سريع‌تر درمان‌هاي لازم براي آنها شروع شود. امروزه اغلب تست‌هاي تشخيصي قابل‌اعتماد براي بيماري سيكل‌سل پيچيده است و به تكنيسين‌هاي باتجربه و ماهر و وسايل گران قيمت نياز دارند. همچنين اين تست‌ها زمان‌بر بوده و اغلب در شرايط اورژانس مفيد نيستند. از سوي ديگر هيچ‌يك از آنها نمي‌توانند پيش‌بيني كنند که بيماري تا چه حد شديد است. در اين تست جديد از تركيب نمونه خون با يك محلول قندي خاص در اكسيژن كم استفاده مي‌شود. سلول‌هاي قرمز بيمار در اين مايع تركيده مي‌شود، در نتيجه مايع صورتي رنگ مي‌شود، در حالي كه سلول‌هاي سالم مشكلي پيدا نمي‌كنند و مايع شفاف باقي مي‌ماند. بنابراين اين تست به راحتي در بالين مورد استفاده قرار مي‌گيرد. البته محققان اميدوارند كه اين تست ساده‌تر و ارزان‌تر شود و به راحتي گسترش پيدا كند و همگان به آن دسترسي داشته باشند.

دانشمندان آمريكايي و ژاپني به شيوه نويني براي توليد گلبول هاي قرمز طبيعي دست يافته اند كه مي تواند به ارائه درمان جديدي براي بيماران مبتلا به كم خوني داسي شكل باشد. به گزارش سايكست، اين مطالعه توسط پژوهشگران دانشگاه ميشيگان و متخصصان دانشگاه سوكوبا ژاپن بر روي موش ها صورت گرفته است.
بر اساس اين پژوهش، افزايش بيان پروتئين TR2 و TR4 ، ميزان هموگلوبين جنيني را در موش هاي مبتلا به كم خوني داسي شكل به بيش از دو برابر افزايش و آسيب ديدگي عضوهاي بدن را در آنها كاهش داد. اين نخستين بار است كه پروتئينهاي خاصي براي پيشگيري از اين بيماري هدف قرار گرفته اند. نتايج اين تحقيقات در مجموعه مقالات فرهنگستان ملي علوم آمريكا منتشر شده است.
دكتر 'اندرو دي كمپل' مجري اين تحقيقات از دانشگاه ميشيگان گفت: بيماري كم خوني داسي شكل دراكثريت عمده بيماران هاي در كودكي تشخيص داده مي شود. يعني در زماني كه هموگلوبين هاي بالغ به طور طبيعي جايگزين هموگلوبين هاي جنيني مي شوند.اما شدت بيماري مي تواند به طور قابل ملاحظه اي بسته به سطح هموگلوبين جنيني موجود در گلبول هاي قرمز متفاوت باشد.
گلبول هاي قرمز داسي شكل يك اختلال خوني موروثي است كه صدها هزار نفر را در سراسر جهان مبتلا كرده است . در اين بيماري گلبول‌هاي‌ قرمز اين‌ بيماران‌ حاوي‌ يك‌ نوع‌ غيرطبيعي‌ هموگلوبين‌ به‌نام‌ هموگلوبين‌ S هستند. افراد داراي‌ هموگلوبين‌ S ممكن‌ است‌ اين‌ خصوصيت‌ ارثي‌ را به‌ فرزندان‌ خود منتقل‌ سازند. گلبول‌هاي‌ قرمز حاوي‌ اين‌ هموگلوبين‌ از شكل‌ طبيعي‌ گرد به‌صورت‌ داسي‌شكل‌ تغيير مي‌يابند كه‌ در مويرگ‌ها گير مي كنند‌ و باعث‌ انسداد مي‌شوند. كاهش‌ ميزان‌ اكسيژن‌ بافت‌ها تا حدي‌ مسؤول‌ اين‌ تغيير شكل‌ است‌ و همين‌ تغيير است‌ كه‌ در جريان‌ حملات‌ درد و ناتواني‌ (حملات‌ داسي‌) رخ‌ مي‌دهد.
اين پژوهشگران اكنون شيوه نويني را براي افزايش ميزان هموگلوبين جنيني با تعديل بيان TR2/TR4 ارائه كرده اند. در حالي كه در موش هاي مبتلا به كم خوني داسي شكل، ميانگين هموگلوبين جنيني 7/6 درصد بود، اين ميزان در موش هاي بيمار درمان شده با پروتئين ها TR2/TR4 به 6/18 درصد رسيد.
به گفته اين پژوهشگران بيماري آنمي و تغيير شكل گلبول هاي قرمز خون نيز در موش هاي درمان شده با TR2/TR4 بهبود يافت. دانشمندان اعلام كردند بايد تحقيقات بيشتر صورت گيرد تا مشخص شود آيا اين شيوه مي تواند در مورد انسان نيز مفيد واقع شود يا خير.
در حال حاضر داروي hydroxyurea تنها داروي مورد تاييد اداره نظارت بر غذا و داروي آمريكا FDA براي افزايش ميزان هموگلوبين جنيني در اين بيماران است. اما پژوهشگران مي گويند عواقب بلند مدت مصرف اين دارو به ويژه در كودكان ناشناخته است.