پزشکی بالینی

دانشمندان دریافتند تغییر دائم سلول‌ها به سلول‌های جدید در مغز افراد جوان موجب فراموشی حافظه دوران کودکی می‌شود. محققان همواره در مورد شکل حافظه در دوران کودکی و سپس به خاطر نیاوردن آن دوران و پدیده‌ای به نام ضعف حافظه دوران کودکی سردرگم بودند. 
در تحقیقات اخیر بر روی موش‌ها جواب این سوال مشخص شد. همیشه سلول‌های مغزی پستانداران در حال تولید سلول جدید است، اما در مراحل نوزادی سرعت این نوروژنز در بالاترین حد خود است. به دلیل تجربه موارد جدید در نوزادی فعالیت‌های زیادی در هیپوکامپ( ناحیه‌ای از مغز که با آموزش و حافظه مرتبط است) انجام می‌شود. معمولا این نوع فعالیت هیپوکامپ با پیشرفت حافظه مرتبط است. تحقیق انجام شده توسط دانشمندان دانشگاه تورنتو در کانادا مشخص کرد در کودکان این میزان تولید نوروژنز تاثیر عکس دارد و موجب افزایش فراموشی می‌شود. تحقیقات آنها نشان داد تمام سلول‌های عصبی جدید می‌توانند حافظه‌های دوره‌ای ایجاد کنند. 
این گروه مراحل ایجاد حافظه در جوندگان مختلف را بررسی کردند. در این تحقیق جوندگان را در جریان شوک الکتریکی خفیف قرار دادند. سپس سرعت تولید نوروژنز در موش‌ها را با دادن مواد مخدر به آنها و یا دویدن چرخشی، افزایش و در دیگر موش‌ها این سرعت تولید را کاهش دادند. موش‌ها با سرعت پایین تولید نوروژنز نسبت به موش‌های دیگر با سرعت بالای تولید نوروژنز قادر به یادآوری بهتر موارد هستند. محققان این آزمایش را بر روی دیگر جوندگان از جمله خوکچه‌های هندی انجام دادند و نتایج مشابهی دریافت کردند. 
به دلیل شباهت زیاد مغز جوندگان و انسان محققان معتقدند مراحل مشابه موجب فراموشی دوران کودکی در انسان‌ها می‌شود. در تحقیقات پیشین مشخص شد ضعف حافظه دوران کودکی به دلیل کمبود مهارت‌های زبانی واحساسی است. مازن خیربیک عصب شناس دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده اظهار کرد: تحقیقات بیشتری در مورد تولید نورون‌ها و علت فراموشی لازم است. احتمالا فراموشی این دوران در واقع به دلیل افزایش توانایی برای آموزش موارد جدید است.

محققان دانشگاه تورنتو در تلاش برای حل معمای دلیل فراموش شدن خاطرات سال‌های ابتدایی زندگی توسط انسان که زیگموند فروید آنرا فراموشی کودکی نامیده، رشد سریع سلولهای حافظه انسان را مقصر دانسته‌اند. به گفته این محققان، رشد سریع این سلولها در سالهای ابتدایی زندگی بدین معنی است که ارتباطات اصلی بین سلولهای موجود تخریب می‌شوند و در نتیجه بازیابی حافظه ذخیره شده در آنها غیرممکن خواهد شد.
بر اساس این پژوهش که در نشست عصب‌شناسی کانادا ارائه شد، این یافته‌ها می‌تواند دلیل اینکه بچه‌ها تنها تا چند هفته یا چند ماه بعد از وقوع یک رویداد مانند جشن تولد آنرا بیاد می‌آورند را توضیح دهد. در مقابل، ارتباطات درون مغز بچه‌های با سن بالاتر و بزرگسالان از ثبات بیشتری برخوردار بوده که منجر به ذخیره کامل حافظه در آنها می‌شود. این نظریه از سوی پل فرانکلند و شینا جوسلین، زن و شوهر دانشمندی از دانشگاه تورنتو ارائه شده که نشان دادند ارتقای تولید سلول در مرکز حافظه موشهای بالغ باعث می‌شود که راحت‌تر فراموش کنند. آنها همچنین دریافتند که بچه موش‌هایی که دارای سلول‌های حافظه مانند کودکان عادی نبودند از حافظه بهتری برخوردار بودند.
پژوهش‌های پیشین نشان داده که انسان نمی‌تواند بطور عادی خاطرات پیش از سن دو یا سه سالگی خود را بیاد بیاورد و تنها تکه های کوچکی از خاطرات که بین سنین سه تا هفت سالگی اتفاق افتاده، در ذهن باقی می‌ماند. توضیح این پدیده از کمرنگ شدن حافظه در طول زمان تا ارتباط شکل‌گیری حافظه با رشد کلامی متنوع بوده است. این در حالیست که محققان کانادایی بر این باورند که نظریه آنها محتمل‌تر است. به گفته آنها، مزایایی در بیاد نیاوردن تمام جزئیات کودکی وجود دارد. برای مثال کودک دو ساله آنها اخیرا در پی خاموش شدن چراغ‌ها در زمان فوت کردن شمعهای کیک تولدش به گریه افتاده بود و به گفته آنها این خاطره در صورت باقی ماندن در ذهن فرد می‌تواند آزاردهنده باشد. 

کنار گذاشتن شيريني نه تنها باعث مي‌شود که هيکل متناسب‌تري داشته باشيم بلکه تمرکز را هم بهبود مي‌بخشد. بررسي مطالعاتي بيمارستان شاريته برلين نشان مي‌دهد که کم‌تر بودن ميزان قند خون در سنين بالا کارکرد حافظه را بهتر مي‌کند. وب‌سايت روزنامه آلماني «زوددويچه» به نقل از مجله علمي «نورولوژي» مي‌نويسد، نتايج اين تحقيقات نشان مي‌دهد که دقت و حافظه آزمون‌شوندگاني که حداقل ۶۳ سال داشتند به شدت به ميزان قند خونشان بستگي داشت. اگر قند خون آنها دائما بالا بود به طور مثال کلمات را مشکل‌تر به ياد مي‌آوردند. در اين بررسي پزشکان شاريته کارکرد حافظه ۱۴۱ داوطلب سالم را آزمايش کردند. اين تيم در ابتدا ميزان دقت و يادآوري داوطلبان را بررسي کرده و سپس از آنها آزمايش قند خون گرفت و مغز آنها را مورد تصويربرداري تشديد مغناطيسي (ام‌آر‌آي) قرار داد. «ام‌آرآي» براي اين انجام شد تا بتوان از اين طريق بزرگي و ساختار هيپوکامپوس مغز را که در کارکرد حافظه نقش مهمي دارد سنجيد.
در يکي از آزمايش‌هاي به عمل‌‌آمده، داوطلبان بايد از يک فهرست ۳۰ لغتي ۱۵ لغت را به خاطر مي‌سپردند. آزمون‌شوندگاني که قند خونشان بالا بود به طور متوسط ۲ لغت کمتر از آنهايي که قند خون پايين‌تري داشتند به خاطر مي‌سپردند. به علاوه تجزيه و تحليل «ام‌آرآي» هم نشان داد هيپوکامپوس داوطلباني که به مواد شيرين علاقه بيشتري داشتند کوچک‌تر و ساختار آن هم بدتر از سايرين بود. حتي کساني که ميزان قند خونشان معمولي است مي‌توانند از اين آزمون بهره برده و در سنين بالا با کمتر مصرف کردن مواد شيرين حافظه خود را قوت بخشند. در حقيقت اين بدان معني است که بهتر است رژيم غذايي ما شامل مقدار زيادي سبزي، ميوه، غلات و ماهي باشد تا هم حافظه بهتر داشته باشيم و هم با اضافه‌وزن مواجه نشويم. بديهي است که انجام حرکات بدني بيشتر و مرتب هم بر ميزان قند خون تأثير مثبت خواهد گذاشت.