پزشکی بالینی

تحقيق و توسعه شرکت جانسن اخيرا اعلام کرده پاسخ کامل FDA به درخواست ثبت داروي جديد براي دوز ثابت ترکيب کاناگليفلوزين(Canagliflozin)و متفورمين سريع‌الاثر در درمان بزرگسالان مبتلا به ديابت نوع2 را دريافت کرده است. کاناگليفلوزين، يک داروي خوراکي است که به طور انتخابي سديم-گلوکز کوترانسپورتر2 (SGLT2) را مهار مي‌کند و باعث دفع گلوکز از راه ادرار و کاهش سطح گلوکز خون مي‌شود. متفورمين، داروي خوراکي خط اول درمان ديابت نوع2 است که مي‌توان آن را به تنهايي يا در ترکيب با ساير داروها مانند انسولين، تجويز کرد. متفورمين سطوح گلوکز خون را با کاهش ميزان گلوکز توليدي توسط کبد پايين مي‌آورد. در صورت تاييد، دوز ثابت ترکيب کاناگليفلوزين و متفورمين امکان بهره‌گيري از فوايد 2 داروي ضدديابت را با مصرف يک قرص فراهم مي‌کند.

با توجه به ماهيت پيشرونده بيماري ديابت، گاهي استفاده از روش‌هاي کمکي براي ثابت نگه داشتن ميزان قندخون اجتناب‌ناپذير است. کاناگليفلوزين(Canagliflozin)، با نام تجاري اينووکانا (Invokana)، دارويي بااهميت در مبتلايان به ديابت نوع 2 و آن گروه از بيماراني است که با مصرف ساير داروهاي موجود يا رژيم غذايي و ورزش قندخونشان به خوبي کنترل نشده است. 
 اين دارو، با مهار سديم-گلوکز کوترانسپورتر 2 در کليه اثر مي‌کند. کاناگليفلوزين، اولين دارو از گروه مهارکننده‌هاي سديم-گلوکز کوترانسپورتر 2 است که مورد تاييد FDA قرار گرفته است. در طول تاريخ ساخت داروهاي کنترل‌کننده قندخون، کليه به عنوان عضو هدف کمتر مورد توجه قرار گرفته است. قبلا به اشتباه چنين تصور مي‌شد که اختلالات کليوي عامل بيماري ديابت هستند. سال‌هاي بعد نيز به دنبال شناخت عملکرد کليه، به عنوان عضو تنظيم‌کننده هموستاز گلوکز، وضعيت بهتر نشد. امروزه به اهميت نقش کليه در تنظيم گلوکز در بدن پي برده‌ايم و درک درستي از فيزيولوژي تبادل گلوکز از طريق ناقلان ويژه‌اي مانند سديم-گلوکز کوترانسپورترها داريم.

سازمان غذا و داروي آمريکا به تازگي قرص کاناگليفلوزين (canagliflozin) با نام تجاري اينووکانا (Invokana) را به عنوان درمان همراه با رژيم غذايي ديابتي و ورزش براي کنترل هر چه بهتر ديابت نوع 2 در بزرگسالان مورد تاييد قرار داده است. ديابت نوع 2 از جمله شايع‌ترين انواع ديابت است که حدود 24 ميليون نفر از مردم ايالات متحده را مبتلا کرده و بيش از 90 درصد از موارد ابتلا به ديابت در اين کشور را شامل مي‌شود. بالا بودن قند خون در درازمدت باعث افزايش خطر بروز عوارض کشنده ديابت نظير بيماري قلبي، کوري و تخريب عصبي و کليوي مي‌شود.
اينووکانا اولين داروي مورد تاييد FDA براي درمان ديابت متعلق به گروه مهارکننده‌هاي سديم-گلوکز کوترانسپورتر2 محسوب مي‌شود. اينووکانا با بلوک بازجذب گلوکز در کليه‌ها باعث افزايش ترشح آن مي‌شود. اثربخشي و ايمني اينووکانا در 9 مطالعه باليني روي بيش از 10 هزار بيمار مبتلا به ديابت نوع2 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج بهبود قابل‌توجهي در سطح هموگلوبين A1C (شاخص وضعيت کنترل قندخون) و نيز ميزان قندخون ناشتا را نشان داده‌اند. در مطالعات متعدد اينووکانا به صورت منوتراپي و در ترکيب با ساير داروهاي ضدديابت از جمله مت فورمين، سولفونيل اوره، پيوگليتازون و انسولين مورد بررسي قرار گرفته است. اينووکانا نبايد براي درمان مبتلايان به ديابت نوع 1، بيماراني که ميزان بالاي کتون در خون يا ادرار آنها مشاهده شده است (کتواسيدوز ديابتي) و نيز در بيماراني که نارسايي شديد کليوي دارند يا تحت دياليز قرار مي‌گيرند تجويز شود.
سازمان غذا و داروي آمريکا 5 مطالعه پس از ورود دارو به بازار مصرف براي اينووکانا شامل يک مطالعه روي اثر آن بر وضعيت قلبي-عروقي بيماران، يک مطالعه درمورد فارماکوويژيلنس آن براي کنترل بدخيمي‌ها، موارد شديد پانکراتيت، حساسيت به نور، مشکلات کبدي و اثرات آن در دوران بارداري، يک مطالعه روي ايمني وضعيت استخوان‌ها و دو مطالعه روي اثربخشي و ايمني آن در گروه کودکان درخواست کرده است. شايع‌ترين عوارض ناشي از مصرف اينووکانا عبارتند از عفونت قارچي واژن (ولوو واژينيت کانديديايي) و عفونت ادراري. از آنجا که اينووکانا بر توليد ادرار موثر است، ممکن است باعث کاهش حجم داخل عروقي و در نتيجه افت فشارخون وضعيتي شود. علايمي نظير افت لحظه‌اي هوشياري و منگي به‌خصوص در 3 ماهه اول شروع مصرف اين دارو شايع هستند.