پزشکی بالینی

پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن با بررسی تصاویر اسکن مغزی کودکان دچار مشکلات رفتاری، موفق به شناسایی پاسخ مغزی غیر معمولی شده اند که می تواند به عنوان شاخصی برای شناسایی زودهنگام بیماران روانی بالقوه مورد استفاده قرار بگیرد. پژوهشگران در تحقیقات خود دریافته اند، فعالیت مناطق مشخصی از مغز کودکان دچار مشکلات رفتاری (CP)‌ در پاسخ به مشاهده تصاویر درد و رنج دیگران به شدت کاهش می یابد؛ این مناطق مغزی نقش مهمی در حس همدردی و درک احساسات دیگران ایفا می کند.
در این مطالعه 55 پسر 10 تا 16 ساله مورد بررسی قرار گرفتند که با توجه به پاسخ های والدین و معلمان، از این تعداد 37 کودک دارای معیار کودکان دچار مشکلات رفتاری بودند؛ این کودکان دارای مجموعه ای از رفتارهای ضد اجتماعی مانند پرخاشگری هستند. با استفاده از روش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI)‌ فعالیت مغزی شرکت کنندگان در هنگام مشاهده تصاویر عادی و شرایط رنج دیگران مورد ارزیابی قرار گرفت. پروفسور «اسی ویدینگ» از کالج دانشگاهی لندن تأکید می کند: اسکن های مغزی نشان می دهد، کودکانی که دچار مشکلات رفتاری هستند، پاسخ مغزی غیر معمولی در هنگام مشاهده تصاویر درد و رنج دیگران بروز می دهند. در این شرایط فعالیت مغزی در سه ناحیه کلیدی اینسولا قدامی دوطرفه، قشر کمربندی قدامی و شکنج فرونتال تحتانی به شدت کاهش می یابد.
عملکرد مغزی کودکان دچار مشکلات رفتاری (CP)‌ در هنگام مشاهده تصاویر درد و رنج دیگران با کودکان عادی متفاوت است و این الگوها می توانند مانند یک نشانگر برای پیش بینی احتمال تبدیل شدن کودک به یک بیمار روانی در آینده مورد استفاده قرار گیرد. اما هنوز این سوال وجود دارد که آیا این نوع پاسخ مغزی در کودکان CP‌ طبیعی است؟ روانشناسان تأکید می کنند که نتایج به دست آمده در این تحقیق تمامی کودکان دچار مشکلات رفتاری را در برنگرفته و همه آنها در خطر تبدیل شدن به بیمار روانی قرار ندارند. نتایج این تحقیق در مجله Current Biology‌ منتشر شده است.

تیمی از فیزیکدانان و عصب‌شناسان از روش راهگشایی در تصویربرداری MRI خبر داده‌اند که انجام اسکن‌های مغزی را با بیش از هفت برابر سرعت حال حاضر ممکن می‌سازد. یک فیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و همکارانش از دانشگاه‌های مینه سوتا و آکسفورد انگلستان از دو بهینه‌سازی خبر می‌دهند که اجازه می‌دهد تا اسکن سه بعدی کاملی از مغز در کمتر از نیم ثانیه، به جای 2 تا 3 ثانیه معمول انجام پذیرد. دیوید فاینبرگ، نویسنده اصلی مقاله و فیزیکدان و استادیار موسسه عصب شناسی هلن ویلز دانشگاه کالیفرنیا در برکلی گفت:‌ "هنگامی که اولین تصویرها را برداشتیم، سرعت آن برای ما غیرقابل باور بود. مثل آن بود که از هواپیمای ملخ دار سوار هواپیمای جت شوید. تفاوت تا این اندازه بود. برای عصب شناسی، به ویژه اسکن سریع نقش کلیدی دارد چرا که اجازه می‌دهد تا پویایی کنش‌های مغزی به تصویر کشیده شود. به گفته فاینبرگ، "هنگامی که مطالعه ام.آر.آی. عملی از مغز انجام می‌شود، حدود 30 تا 60 تصویر که تمامی سه بعد مغز را پوشش می‌دهد صدها بار تکرار می‌شود مانند فریم‌های یک فیلم، اما با fMRI یک فیلم سه بعدی است. به وسیله مالتیپلکس کردن تصویربرداری جهت سرعت بالا، تعداد فریم‌های بالاتری به همراه اطلاعات بیشتری در زمانی کوتاه‌تر به دست می‌آید."

دانشمندان راهي را يافته‌اند که با استفاده از اسکن مغز با کمک MRI فانکشنال مي‌توان افکار يک فرد را حرف به حرف در زمان واقعي خواند. آنها پيشنهاد مي‌‌کنند «اسکن مغز هجي‌کننده» اين قابليت را دارد که به افراد فلج که نمي‌توانند راه بروند يا صحبت کنند مانند افراد مبتلا به نشانگان Locked-in کمک کند تا قدرت تکلم پيدا کنند. در اين روش MRI عملکردي با اندازه‌گيري تغييرات در جريان خون (هموديناميک) و اکسيژن در مغز فعاليت مغز را رديابي مي‌کند. وقتي قسمتي از مغز فعال‌تر است، اکسيژن بيشتري مصرف مي‌کند، بنابراين جريان خون آن قسمت نيز بيشتر خواهد بود به اين ترتيب محققان مي‌توانند با استفاده از fMRI، نقشه‌هاي فعاليت مغز را توليد کنند که نشان مي‌دهد کدام قسمت از مغز در هريک از پروسه‌هاي خاص مغز درگير مي‌شود. محققان با آزمايش روش رمزگذاري حرفي خود، از شرکت‌کنندگان خواستند يک حرف را انتخاب کنند، سپس براي هر حرف يک عمل ذهني خاص در زمان خاص خود تعريف کردند. هر عمل ذهني الگوي خاصي در اسکن مغز با کمک fMRI ايجاد کرد که درنهايت به صورت حرف رمزگذاري شد. به اين ترتيب همه حروف الفبا و کاراکتر فاصله به اين روش رمزگذاري شدند.

با بروز چاقي در جهان و تلاش محققان براي يافتن راه‌ها جهت حل اين معضل بزرگ، پژوهشگران به تازگي دريافتند که اسکن مغز با فانکشنال MRI مي‌تواند ميزان وزن‌گيري افراد را در آينده پيش‌بيني کند. پژوهشگران اين مطالعه نشان داده‌اند که ارتباطي ميان پاسخ‌هاي مغزي مشاهده شده در fMRI به محرک‌هاي اشتها‌آور و رفتار تغذيه‌اي فرد در آينده وجود دارد. اين مطالعه يکي از اولين مطالعاتي است که از پاسخ‌هاي مشاهده شده در اسکنرها براي پيش‌بيني رفتارهاي آينده در طول زمان استفاده مي‌کند. درواقع استفاده از تصاوير فعاليت مغزي براي پيش‌بيني رفتارهاي آينده شخص بسيار مفيد است. وقتي مغز پاسخ‌هاي قوي به محرک‌هاي غذايي مي‌دهد، کساني هستند که در آينده به پرخوري روي مي‌آورند و دچار اضافه‌وزن مي‌شوند. ارتباط ميان پاسخ‌هاي قوي مغز و خوردن غذا و وزن‌گيري در تصاوير و فعاليت‌هاي جنسي نيز ديده مي‌شود. در واقع نوع پاسخي که در اسکن‌هاي مغزي هنگام ديدن تصاوير جنسي مشاهده مي‌شود تمايلات شخص را به مسايل جنسي در آينده نشان مي‌دهد.