پزشکی بالینی

محققان آمریکایی در تحقیقات خود دریافته‌اند نوعی پروتئین طبیعی در مغز می‌تواند به توقف نوشیدن الکل کمک کند. محققان دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی با استفاده از مجموعه‌ای از رویکردهای داروسازی و ژنتیکی، دریافته‌اند، ماده‌ای در مغز موسوم به نوروپپتید Y یا NPY می‌تواند رفتار اعتیاد به الکل را سرکوب کند. 
 نوروپپتید Y در بخشی از مغز به نام extended amygdala فعال است که با پاداش و استرس مرتبط است. اثر ضد الکلی پروتئین NPY به دلیل افزایش توانایی آن در مهار‌کردن گروه خاصی از سلول‌هاست که مولکول محرک نوشیدن موسوم به مولفه آزادکننده corticotropin تولید می‌کنند. 
 دراین پژوهش، زمانی که فعالیت NPY با استفاده از پروتئین‌های مهندسی‌شده تقلید شدند، عملکرد نوشیدن الکل در موش‌ها متوقف شد. محققان دریافتند، عملکرد پروتئین ضدالکلی نوروپپتید Y به دلیل نوشیدن طولانی‌مدت الکل تغییر می‌کند. بر اساس این یافته‌ها، بازیابی‌کردن پروتئین NPY نه تنها می‌تواند برای درمان اختلالات مصرف الکل کارآمد باشد، بلکه قادر است از افراد در مقابل اعتیاد به الکل محافظت کند. جزئیات این تحقیق در مجله Nature Neuroscience ارائه شده است.  

تحقیق محققان دانشگاه منچستر نشان می‌دهد: مصرف الکل در زنان باردار، رشد و عملکرد جفت را که مسؤول فراهم آوردن مواد مورد نیاز برای جنین در حال رشد است، مختل می‌کند. محققان با تحقیق بر روی جفت جنین در محیط آزمایشگاهی دریافتند مصرف الکل با ایجاد اثرات و فرآورده‌های سمی مانند استالدئید در هفته‌های نخست بارداری تاثیر خود را می‌گذارد. این دوران مهم‌ترین زمان برای رشد طبیعی جنین است، چرا که در این دوران سه لایه سلولی نطفه اولیه به اعضای داخلی بدن تبدیل می‌شود.
علاوه براین محققان متوجه شدند که مصرف بالای الکل، انتقال آمینواسیدی مهم موسوم به تورین را از مادر به جنین کاهش می‌دهد. تورین برای مغز و توسعه فیزیولوژیکی حیاتی است. میزان پایین این ماده تاثیراتی منفی را بر پرورش رفتاری و فیزیکی بدن می‌گذارد و شاید این دلیل وجود علائم عصبی در فرزندان مادران الکلی باشد. نتایج به دست آمده، همچنین حاکی از آن است که معمولا زنان متوجه هفته‌های ابتدایی بارداری خود نمی‌شوند و این امر موجب می‌شود تا مصرف الکل در این هفته‌ها اثرات منفی بزرگی را بر رشد جنین بر جای بگذارد. یافته‌های این پژوهش در مجله «Plos One» منتشر شده است. 

نتایج یک پژوهش بالینی و تجربی در دانشگاه کلرادو حاکی از آن است که با نرمش هوازی می‌توان از بعضی آسیبهای مغزی مرتبط با مصرف الکل به مقدار زیاد پیشگیری و یا حتی این آسیبها را ترمیم کرد. نرمش هوازی منظم نظیر دویدن، دوچرخه‌سواری و راه رفتن به کاهش صدمه به ماده سفید مغز در افرادی که بیش از حد الکل می‌نوشند، کمک می‌کند. محققان بر این عقیده‌اند که ماده سفید مغز از دسته‌ یاخته‌های عصبی تشکیل شده است که به عنوان خطوط انتقال عمل کرده و ارتباط میان چند ناحیه‌ مختلف مغز را کنترل می‌کنند.
پژوهشگران پی برده‌اند در افرادی که الکل به مقدار زیاد می‌نوشند و فراوان ورزش می‌کنند، رابطه چندانی میان مصرف الکل و آسیب ماده‌ سفید مغز وجود ندارد، ولی در افرادی که الکل به مقدار زیاد می‌نوشند و ورزش نمی‌کنند، تداوم و یکپارچگی مغز در چند ناحیه از ماده سفید دچار اختلال می‌شود. این امر به آن معنا است که ماده‌ سفید در این افراد بر خلاف افراد طبیعی به صورتی مؤثر پیام‌ها را میان نواحی مغز انتقال نمی‌دهد.
در این بررسی 60 نفر (23 زن و 37 مرد) شرکت داده شدند که به صورتی متوسط تا سنگین اعتیاد به مصرف الکل داشتند و از میان گروه بزرگتری انتخاب شده بودند که از نظر مسائل مربوط به الکل و نیکوتین مورد بررسی قرار گرفته بودند. از داوطلبان تست کتبی استاندارد موسوم به «Alcohol use Disorders Identification Test» گرفته شد؛ از این آزمون برای مشخص کردن عادات آسیب‌رسان یا خطرناک شرب استفاده می‌شود. همچنین این شرکت کنندگان اسنادی مبنی بر شکست یا موفقیت در تلاش برای محدود کردن مصرف الکل و نیز مقدار نرمشی که انجام می‌دادند، ارائه کردند.
تمامی داوطلبان یک نوع MRI تعدیل شده موسوم به تصویر‌سازی تنسور انتشاری (Diffusion Tensor Imaging (DIT شدند. با این تصویرسازی، محققان می‌توانستند وضعیت و راهگذر مولکول‌های آب را در سفر موازی با آکسون‌ها در ماده‌ سفید مغز مشاهده کنند. با DIT می‌توان جهت‌گیری اکسون‌ها را (از طریق رنگ‌های متفاوت که نشانه جهت‌های مختلف حرکت است) مشاهده کرد و اطلاعات مهمی در مورد راه‌های ارتباطی مغز به دست آورد.
پژوهشگران بسیاری از بخش‌های مغز مانند کپسول‌های خارجی را مورد بررسی قرار داده‌اند. در این کپسول‌ها تارهای ماده‌ سفید چند لایه ‌از مغز را به هم ارتباط می‌دهند. افزون بر این، پژوهشگران توانسته‌اند فاسیکولوس طولی فوقانی را ببینند که بزرگترین قسمت مغز است و تصور می‌رود کار تصمیم‌گیری، قضاوت، درک، افکار و تخیل را برعهده دارد. این دو فاسیکولوس از دو دسته نوار طویل نورونی تشکیل شده‌اند که میان جلو و عقب مخ ( Cerebrum) پل می‌زند. محققان می‌گویند: داده‌های به دست آمده حاکی از آن است که ورزش به غیر از آن‌که راه خروج متفاوتی برای رهایی از شر نیاز و تمنای به مصرف الکل ایجاد می‌کند، همچنین ممکن است به ترمیم صدماتی کمک کند که در نتیجه‌ی مصرف الکل در مغز ایجاد شده است. نتیجه این پژوهش در مجله Alcoholism Clinical and Experimental Research منتشر شده است.

بر اساس تحقیقات دانشمندان امریکایی، داروهایی را که برای جلوگیری از اعتیاد به الکل تجویز می‌شوند می‌توان برای کمک به جنایتکاران تحت نظارت اصلاحی جامعه به کار برد.  این نخستین تحقیق طی 40 سال گذشته است که نشان می‌دهد چنین داروهایی برای توقف ارتکاب جرم دوباره جنایتکاران کارآمد است. محققان دانشگاه آلابالما و مدرسه پزشکی جان هاپکینز در بالتیمور، داده‌هایی را در خصوص 25 هزار و 622 نفر تحت نظارت اصلاحی جامعه بین سال‌های 2002 و 2007 جمع‌آوری کرده‌اند.
تمامی سوژه‌های حاضر در این مطالعه تحت برنامه «مسوولیت درمان برای جوامع امن‌تر» (TASC) بودند و افرادی نیز تاریخچه مصرف مواد مخدر از جمله اعتیاد به الکل را در کارنامه خود داشتند. نتایج تحقیقات نشان داد می‌توان از داروهای ممانعت‌کننده اعتیاد به الکل برای جلوگیری از ارتکاب جرم دوباره افراد استفاده کرد. این مطالعه مولفه‌هایی مانند نژاد، شغل، سن، تاریخچه استفاده از مواد مخدر، جنایت‌ها، جنسیت و تحصیلات را مد نظر قرار داد و جزئیات آن در Journal of Psychopharmacology منتشر شد.

دانشمندان نوعی دارو تولید کردند که میزان نوشیدنی الکلی مصرف‌کنندگان را بیش 60 درصد کاهش می‌دهد. در صورتی که افراد الکلی داروی جدید به نام nalmefene را به همراه گرفتن مشاوره مصرف کنند، میزان مصرف الکل آن‌ها تا 61 درصد کاهش خواهد یافت. این قرص که Selincro نیز نام دارد، تایید مقامات بهداشتی انگلیس را دریافت کرده و پزشکان می‌توانند آن را به بیماران مشکل‌دار خود تجویز کنند. داروی جدید که باید روزی یک بار مصرف شود، با تعدیل مکانیزم پاداش در مغز عمل می‌کند و اشتیاق و میزان رضایتمندی از نوشیدنی‌های الکلی را کاهش می‌دهد. طی یک آزمایش بالینی داروی جدید به بیماران کمک کرد که میزان مصرف الکلشان را از 12.75 بار در روز به پنج بار در روز کاهش دهند. به گفته محققان مدرسه پزشکی لندن و بارتس، طی شش ماه فرایند درمان، هر بیماری که همراه با مصرف این قرص، خدمات مشاوره را نیز دریافت کرد، میزان مصرف الکل خود را از 23 روز در ماه به 9 روز در ماه کاهش داد. بهای یک بسته 14 تایی از این قرص، 42.42 پوند اعلام شده است.

نتايج يک مطالعه جديد نشان مي‌دهد مصرف الکل در دوران بارداري با کاهش ضريب هوشي نوزاد در ارتباط است. مطالعه‌اي بر روي 4200 زن انگليسي که در دوران بارداري به طور متوسط دو بار در روز الکل مصرف مي‌کردند، نشان داد که ميزان IQ فرزندان اين مادران (که در سن 8 سالگي تحت آزمون قرار گرفتند) نسبت به همسالان خود پايين‌تر است. تمامي اين مادران داراي ژنويپتي بودند که حاوي ژن مسئول متابوليسم الکل- ژن کدکننده آنزيم الکل هيدروژناز- است. محققان نتيجه‌گيري مي‌کنند که حتي مصرف مقادير کم الکل در خلال دوران بارداري مي‌تواند منجر به اختلالات شناختي آتي در نوزادان اين مادران شود.

تکنیک‌های تصویربرداری نشان می‌دهد، کودکانی که در زمان جنینی در معرض مصرف الکل مادرشان بوده‌اند، دچار تغییراتی در ساختار مغز می‌شوند. مصرف الکل در دوران بارداری می‌تواند منجر به مشکلات غیرقابل بازگشت ذهنی و جسمی موسوم به سندروم جنینی الکلی شود. طی این پژوهش، محققان لهستانی با استفاده از سه تکنیک متفاوت تصویرسازی تشدید مغناطیسی (MRI) بر 200 کودکی که در دوران جنینی در معرض مصرف الکل مادرشان بوده‌اند و 30 کودکی که طی دوران جنینی‌شان الکلی مصرف نشده بود، اندازه و شکل جسم پینه‌ای مغز آنان را مورد بررسی قرار دادند.
جسم پینه‌ای قسمتی در مغز است که وظیفه پیوند دو نیمکره راست و چپ مغز را برعهده دارد. مصرف الکل در دوران بارداری عامل اصلی اختلال در توسعه یا فقدان کامل این قسمت از مغز است. نتایج آماری به دست آمده از MRI نشان داد که جسم پینه‌ای در مغز کودکان متولد شده از مادران الکلی به طور قابل توجهی نازک است. به گفته "آندزک اوربانیک" سرپرست این پژوهش، تغییرات به وجود آمده در مغز به طور جدی با بروز مشکلات روانی مرتبط است.
محققان علاوه بر MRI، از تصویربرداری پخش وزنی (DWI) به منظور بررسی شش قسمت از سیستم عصبی مرکزی این کودکان استفاده کردند. (DWI) فرآیند پراکندگی آب را نقشه‌برداری می‌کند و می‌تواند به عنوان ابزاری حساس‌تر از (MRI) برای تشخیص ناهنجاری‌های بافتی مورد بررسی قرار گیرد. کودکان مادران الکلی از نظر آماری، افزایش قابل توجهی در پراکندگی (DWI) را در مقایسه با سایر کودکان نشان دادند. این افزایش نشانگر اختلالات عصب شناختی یا آسیب به بافت مغزی می‌شود. یافته‌های این پژوهش طی نشست سالیانه جامعه رادیولوژیکی آمریکای شمالی (RSNA) مطرح خواهد شد.

نتایج پژوهشی 14 ساله نشان می‌دهد که زنان معتاد به الکل دو برابر بیش از مردان الکلی در خطر مرگ زودرس قرار دارند. پژوهشگران در استرالیا، 149 معتاد به الکل را به مدت 14 سال مورد بررسی قرار داده و دریافتند زنان الکلی در مقایسه با همتایان غیر الکلی خود پنج برابر بیشتر در معرض مرگ زودرس قرار دارند. اما مردان معتاد به الکل در مقایسه با کل جمعیت مورد مطالعه در خطر دو برابری خطر مرگ زودرس قرار داشتند. بر اساس این تحقیق، مردان و زنان معتاد به الکل در زمان مرگ حدود 20 سال جوانتر از میانگین سن عمر متوسط بودند. به گفته پژوهشگران، یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که زنان معتاد به الکل در مقایسه با مردان الکلی در خطر بالاتری از مرگ زودرس قرار دارند. پروفسور "استیو آلساپ" رییس موسسه ملی تحقیقات دارو استرالیا می‌گوید: "تفاوت‌های زیستی بین زنان و مردان، مصرف الکل را برای زنان خطرناکتر می‌کند. مردان به طور طبیعی جثه بزرگتری داشته و میزان آب بدن آنان بیشتر و چربی بدن آنها کمتر از زنان است. این بدان معناست که میزان مشابه مصرف الکل باعث افزایش بیشتر الکل در خون زنان می‌شود. در نتیجه با گذشت هرچه بیشتر زمان، زنان سریعتر از مردان به الکل معتاد شده و آسیب بیشتری را در مقایسه با مردان طی مدت زمان کوتاه متحمل می‌شوند. این پژوهش در مجله "Alcoholism" منتشر شده است.

الکليسم، بيماري مزمني است که در صورت درمان نشدن، مي‌تواند تهديد کننده حيات باشد و در صورتي که درمان نشده باقي بماند، مانند امراض کشنده مزمني چون ديابت، فشارخون بالا و آسم، عوارض متعددي را ايجاد کرده و فرد را تا پايان عمر گرفتار مي‌کند. علايم غيراختصاصي الکليسم عبارت‌اند از: بي‌خوابي، افسردگي، اضطراب، مشکلات گوارشي، اختلالات عملکرد جنسي، تشديد نشانگان پيش از قاعدگي و افزايش فشارخون پورت. با وجود شيوع به مراتب کمتر الکليسم در کشورهاي شرقي، هر عضو از جامعه درماني کشور، بايد سابقه مصرف الکل را در مورد بيماران تصادفي، مبتلايان به اختلالات خوردن، افسردگي، اختلالات اضطرابي و تجاوزات جنسي و جسمي‌ به‌طور دقيق بررسي کند.

PDF متن کامل مقاله            HTML متن کامل مقاله