پزشکی بالینی

نتایج تحقیقات دانشمندان فرانسوی به این پرسش پاسخ می دهد که چرا برخی انسان ها خواب هایشان را به خاطر می آورند و برخی آنها را فراموش می کنند. محققان موفق شدند دو گروه انسان را در زمینه رویابینی دسته بندی کنند. آنها بخشی از مغز را که مسوول یادآوری رویا ها است، کشف کردند. این بخش، تمپوروپاریتال نام دارد و فعالیت آن در افراد مختلف کاملا متفاوت است.
محققان در این تحقیق، دو گروه شرکت کننده را مورد بررسی قرار دادند. گروه نخست تاکید می کردند هیچ وقت خواب هایشان را به خاطر نمی آورند و گروه دوم معمولا خواب هایشان را به خاطر می آوردند. دانشمندان دریافتند در گروه اول فعالیت بخش تمپوروپاریتال مغز ضعیف بوده و در واقع می توان گفت حافظه شان از توان کافی برای به خاطر سپردن خواب ها برخوردار نیست، ولی در گروه دوم فعالیت این بخش بسیار قابل توجه است.
همچنین محققان دریافتند کسانی که به خوبی رویاهایشان را به خاطر می آورند در طول شب بیش از دوبار بیدار می شوند؛ در حالی که کسانی که رویاهایشان را به یاد نمی آورند خواب عمیق تری داشته و در طول شب کمتر بیدار می شوند. در نتیجه افزایش واکنش پذیری مغز این افراد می تواند به یادآوری رویاها کمک کند. شرح کامل نتایج این تحقیق در نشریه Neuropsychopharmacology منتشر شده است.

متخصصان اعصاب در ژاپن موفق شده‌اند در جريان پژوهشي با بررسي فعاليت مغزي داوطلبان توسط دستگاه ام‌آرآي هنگام خواب، محتواي رؤياهاي آنها را مشخص کنند. تيم پژوهشي ژاپني به سرپرستي يوکياسو کاميتاني از موسسه پژوهشي علوم مغز و اعصاب (ATR) در کيوتو توانسته است ‌با کمک دستگاه عکس‌برداري مغناطيسي و همين‌طور نوار مغز، فعاليت مغزي داوطلبان را هنگام خواب زير نظر گرفته و ثبت کند. پژوهشگران داوطلبان را تنها مدت کوتاهي پس از اينکه خوابشان مي‌برد، دوباره بيدار مي‌کردند و از آنها مي‌خواستند تا رؤياهايشان را بازگو کنند، به‌ويژه زماني که پژوهشگران متوجه طرح جلب‌توجه‌کننده‌اي در موج‌هاي مغزي آنها مي‌شدند. سپس داوطلبان مي‌بايست دوباره سعي مي‌کردند بخوابند. اين روال در جلسه هايي به مدت ۳ ساعت انجام مي‌شد. همين‌طور براي 7 تا 10 بار در روزهاي متفاوت تکرار مي‌شده است. در جريان جلسه هاي 3 ساعته داوطلبان بايد حدود 10 بار در يک ساعت بيدار مي‌شدند. نتايجي که اين متخصصان اعصاب ژاپني در جريان پژوهش‌هاي خود به دست آورده‌اند اين احتمال را تقويت مي‌کند که خواب ديدن و پيام‌هاي عصبي بينايي، در کورتکس بينايي به طور مشابه پردازش مي‌شوند. حال يوکياسو کاميتاني و همکارانش قصد دارند در گام بعدي با بررسي حرکات سريع چشم هنگام خواب، اطلاعات مشابهي براي بازسازي رؤياها بدست آورند.

محققان MIT موفق به نفوذ به مغز موش‌هاي آزمايشگاهي و دستكاري رؤياهاي موش با استفاده از نشانه‌هاي صوتي شدند.  كنترل روياها از طريق دستكاري خارجي ذهن در حين خواب مي تواند به درك بهتر رابطه تثبيت خواب كامل - حافظه كمك كرده و امكان مهندسي روياهاي انسان در آينده را فراهم كند. محققان موسسه تكنولوژي ماساچوست (MIT) با استفاده از شرطي سازي موش ها از طريق تمرين دادن حيوانات داخل يك ماز، موفق به دستكاري روياي موش ها شدند. در زمان حركت موش داخل ماز، صداهايي براي هدايت حيوان پخش مي شد؛ بدين صورت كه با پخش يك آهنگ خاص و چرخش به سمت چپ، موش به غذا مي رسيد و با پخش صداي ديگر و چرخش به سمت راست، موش به يك پاداش دست پيدا مي كرد.
به گزارش ایسنا، در زمان انجام اين تست ها فعاليت سيستم عصبي موش به دقت مورد تجزيه و تحليل قرار مي گرفت و پس از يك روز تمرين دادن موش در درون ماز و شرطي سازي با آهنگ، مرحله دستكاري روياها آغاز شد. ناحيه هيپوكامپ مغز انسان در زمان خواب، وقايع و حوادث روي داده در طول روز را مرور مي كند و اين عملكرد در مغز موش هاي آزمايشگاهي نيز وجود دارد. تحقيقات نشان مي دهد، موش ها پس از يك روز تمرين در هنگام شب روياي ماز را مي بينند و اگر نشانه صوتي مانند چرخش به سمت راست يا چپ براي موش ها پخش شود، رويا تغيير كرده و حيوان خواب وضعيت خود را در آن مقطع ماز و دستيابي به غذا يا پاداش مي بيند. اين يافته مي تواند در آينده به ابداع روش هاي جديد دستكاري روياها براي ويرايش فرايند تثبيت حافظه منجر شود.

سوالي که هميشه ذهن بشر را به خود مشغول کرده، آن است که آيا مي‌شود روزي روياهاي انسان تحت کنترل وي درآيد؟ جواب پژوهشگران آن است که: بله، اما با تمرين. بهترين مکان براي شروع نيز درست پيش از خواب است. در بررسي انجام شده براي پاسخ دادن به اين سوال که در دانشگاه هاروارد انجام شده، از 76 دانشجو خواسته شد تا يک مشکل را در زندگي روزمره خود انتخاب کنند (مثلا براي تعطيلات به کجا بروند يا طراحي مبلمان خانه به چه صورت باشد) و هنگام خواب رفتن روي آن تمرکز داشته باشند. اين افراد روياهايشان را براي يک هفته ثبت کردند. پس از آن با بررسي افراد، محققان دريافتند يک‌سوم دانشجويان به‌طور موفقيت‌آميزي مشکلشان را در روياهايشان حل کردند.