پزشکی بالینی

محققان با استفاده از نانوژل طبیعی استخراج شده از یک گیاه، موفق به تولید دارویی برای درمان سرطان کبد شدند. نتایج آزمایش‌های اولیه روی موش‌ها، رضایت‌بخش بوده است. پژوهشگران سنگاپوری و کره‌ای نشان دادند که نانوژل طبیعی موسوم به تریپتولید که با فولات پوشش داده شده می‌تواند برای درمان نوعی سرطان کبد موسوم به HCC مورد استفاده قرار گیرد. این نانوژل درصورتی که پوشش آن برداشته شود می‌تواند به سلول‌های سرطانی حمله‌ور شود. 
 HCC دومین سرطان کشنده در جهان است که هر سال بیماران زیادی را به کام مرگ می‌کشاند. درمان این بیماری با روش‌های شیمی‌درمانی رایج نظیر داروی دوسکوروبیسین بسیار دشوار است. داروهای شیمی‌درمانی دیگر نظیر اپیروبیسین و سیپلایتن نیز روی این بیماری چندان مؤثر نیست. تنها رهاسازی دارو با سورافنیب تا حدی روی این بیماری اثربخش است که این روش نیز بسیار گرانقیمت است. 
 این گروه تحقیقاتی به رهبری تاگوان هیون از دانشگاه ملی سئول معتقدند که هزاران ترکیب مختلف را برای مبارزه با بیماری سرطان کبد مورد بررسی قرار داده‌اند و در نهایت تریپتولید را به‌عنوان ماده موثر برگزیده‌اند. این نانوژل که به‌صورت طبیعی در یک گیاه استخراج می‌شود به شدت روی سرطان کبد HCC اثربخش است. مشکلی که وجود دارد این است که این ترکیب درصورت نداشتن پوشش، روی سلول سرطانی اثربخش نبوده و بسیار سمی است. این گروه تحقیقاتی با اعمال پوشش فولات روی این ترکیب، بر این مشکل فائق آمدند. 
 این پژوهشگران، فولات را با یک پلیمر در هم آمیخته و ترکیبی حساس به pH ایجاد کردند. این نانوساختار که به‌صورت هسته‌ای/پوسته‌ای است، روی سطح تریپتولید قرار داده شد. آزمایش‌های انجام شده روی موش نشان می‌دهد که می‌توان تومور سرطانی را در موش مهار کرد. وجود پوشش روی این ساختار موجب محافظت از آن می‌شود. به محض وارد شدن دارو به درون سلول‌های سرطانی به دلیل اسیدی بودن محیط، پوشش از بین رفته و دارو آزاد می‌شود. این گروه تحقیقاتی امیدوارند که آزمایش‌های بالینی روی این نانوژل حساس به pH انجام شود. این گروه نتایج یافته‌های خود را در نشریه ACS Nano منتشر کردند.  

پژوهشی جدید نشان می‌دهد وقوع دیابت با افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد موسوم به کارسینوم سلول کبدی مرتبط است. تحقیق محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی حاکی از آن است افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با سایر افراد، در خطر دو تا سه برابری ابتلا به کارسینوم سلول کبدی (نوع اصلی و شایع سرطان کبد) قرار دارند.
علاوه بر این در تحقیق مذکور مشخص شد تفاوت‌های نژادی در شیوع دیابت با الگوهای وقوع ابتلا به کارسینوم سلول کبدی مرتبط است؛ نژادهایی با شیوع بالای دیابت، میزان بالایی از کارسینوم سلول کبدی را از خود نشان دادند و نژاد‌هایی با شیوع کم دیابت، ابتلا به کارسینوم سلول کبدی کمتری را گزارش دادند. این نتایج با تحقیق بر روی 150 هزار نفر و طی سال‌های 1993 تا 1996 به دست آمده است. یافته‌های این پژوهش در ششمین نشست انجمن تحقیقات سرطان آمریکا (AACR) مطرح شده است.

تحقیقات محققان ایتالیایی نشان می‌دهد مصرف قهوه 40 تا 50 درصد خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش می‌دهد. از سال 2007 محققان در تلاشند تا دریابند آیا قهوه از بروز سرطان کبد پیشگیری می‌کند؟ نتایج تحقیقات چندگانه و متعدد در این زمینه نشان می‌دهد که قهوه برای پیشگیری از این نوع سرطان مفید است. با وجود پژوهش‌های متعدد در گذشته، محققان ایتالیایی برای به روز رسانی تحقیقات در این زمینه اقدام کردند. به همین منظور محققان دانشگاه میلان نتایج 16 پژوهش برتر از سال 1996 تا سپتامبر 2012 را که بر روی بیش از سه هزار بیمار انجام شده بود، مورد بررسی قرار دادند. سرطان کبد ششمین سرطان رایج در دنیاست که عفونت‌های خونی ناشی از ویروس هپاتیت B و C اصلی‌ترین عامل ابتلا به این بیماری است. از دیگر عوامل موثر در بروز سرطان کبد می‌توان به مصرف الکل، سیگار کشیدن، چاقی و دیابت اشاره کرد. به گفته محققان ایتالیایی مصرف روزانه سه فنجان قهوه تا 50 درصد خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش می‌دهد و برای حفظ سلامتی مفید است.

محققان دانشگاه بین‌المللی سنگاپور طی پژوهشی دریافتند فعال کردن خانواده‌ای از پروتئین خاص کوچک موسوم به "Rho" می‌تواند سرطان کبد را سرکوب کند. این برای نخستین بار است که محققان توانسته‌اند شواهدی را مبنی بر تاثیر سیگنال دهی مخابراتی بین سوئیچ‌های پروتئین متفاوت بر توسعه بافت سرطانی نشان دهند.
پروتئین‌های "Ras" و "Rao" جزو سوئیچ‌های مولکولی (مولکول‌هایی که توانایی فعال و غیر فعال یا به اصطلاح روشن و خاموش شدن را دارند) مهمی هستند که پویایی، رشد و توسعه بافت سلولی را طی مسیرهای سیگنال دهی مجزا کنترل می‌کنند. گرچه تحقیقات بسیاری در رابطه با عملکردهای فردی این سوئیچ‌ها انجام گرفته است، اما مکانیزم سیگنال دهی تداخلی این دو پروتئین در محیط زنده و به ویژه در تشکیل تومورهای کبد ناشناخته مانده است.
به منظور تشخیص پیامدهای این سیگنال‌دهی‌های تداخلی، تیم تحقیقاتی حالات مختلفی را برای درک اتفاقات این چرخه با پروتئین‌های خاص کبدی متفاوت و ژن‌هایی که قابلیت ایجاد سرطان را دارند، در ماهی "zebra" یا همان ماهی گور خری ایجاد کردند. ماهی "zebra" به علت توانایی‌اش در بروز تغییرات ژنتیکی و وقوع کم تومورهای خود انگیز، گزینه مناسب و محبوبی برای مطالعه سرطان‌های انسانی است.
محققان با استفاده از تصویربرداری زیستی کمّی و نشانگرهای مولکولی دریافتند زمانی که به ماهی گور خری حالت فعال "Kras" (نوعی "Ras") تزریق شد، کبد منبسط شده و سرطان کبدی مانند سرطان کبد انسانی شکل گرفت. متعاقب همین امر، کارسینوم هپاتوسلولار، شکل عمده‌ای از سرطان کبد شکل گرفت اما زمانی که در سلول‌های مشابه، "Rho" را فعال کردند، این حالت‌های غیر عادی کاهش یافت. این تیم تحقیقاتی متوجه شدند هنگام غیر فعال بودن "Rho" و فعال بودن "Kras"، سرطان کبد به واسطه "kras" رشد پیدا کرده و تشکیل تومور افزایش می‌یابد. نتایج به دست آمده، شواهدی را مبنی بر اهمیت سیگنال دهی تداخلی پروتئین‌های "kras" و "Rho" را در رشد افراطی کبد، تغییر شکل بافت آن و نهایتا مرگ و میر سرطانی نشان می‌دهد. این پژوهش در مجله "Oncogene" منتشرشده است.

ويروسي كه تاكنون براي كنترل بيماري آبله به‌كار مي‌رفت، قابليت كاهش عوارض سرطان كبد و افزايش طول عمر مبتلايان به اين بيماري كشنده را دارد.  نمونه‌اي از اين ويروس كه با استفاده از مهندسي ژنتيك توليد شده و به نام جي‌ايكس ۵۹۴ مشهور است، مي‌تواند عوارض سرطان كبد را تا اندازه عوارض سرماخوردگي كاهش دهد و ميانگين عمر مبتلايان به اين بيماري را تا سه برابر افزايش دهد. در مطالعاتي كه توسط محققان دانشگاه ليدز انجام گرفت، ۳۰ نفر از مبتلايان به بيماري هپاتوسلولار (نوعي سرطان كبد) در قالب دو گروه مورد آزمايش قرار گرفتند و مقادير متفاوتي از ويروس اصلاح شده، در عرض يك ماه به طور مستقيم به كبد آن‌‌ها تزريق شد. گروه اول كه ميزان كمتري از ويروس را دريافت كرده‌ بودند، به طور متوسط ۷/۶ ماه و گروهي كه مقدار بيشتري از ويروس را دريافت كردند به طور متوسط ۱/۱۴ ماه به زندگي خود ادامه دادند.  دو نفر از بيماران كه مقادير بسيار زيادي از ويروس را دريافت كردند، پس از گذشت دوسال از درمان، هنوز هم به زندگي خود ادامه مي‌دهند. اين در حالي است كه بر اساس تحقيقات قبلي، موثرترين درمان اين بيماري كه سورافنيب نام دارد، طول عمر بيماران را حداكثر تا سه ماه افزايش مي‌دهد.
نكته جالب توجه اين است كه ويروس جي‌ايكس علاوه بر تومور سرطاني كبد، به هر تومور سرطاني ديگري كه خارج از كبد وجود دارد نيز حمله مي‌كند.  محققان بر اين باورند كه با تزريق مستقيم اين ويروس به جريان خون، مي توان انواع سرطان را درمان كرد.  تا كنون بيش از ۲۰۰ نفر از مبتلايان به انواع سرطان‌ها از جمله سرطان كليه و پوست، توسط اين ويروس درمان شدند ، اما بدن تمام آن‌ها نسبت به درمان عكس‌العمل مثبت نداشته و هنوز علت عدم تاثير اين ويروس در بدن برخي از بيماران مشخص نشده است. اين شيوه درماني جديد در مقايسه با شيمي‌درماني اثرات سوء كمتري براي بيماران دارد و عوارض جانبي آن نيز ناچيز است. در صورتي كه اثبات شود اين شيوه درماني در درازمدت موثر است، ظرف ۵ سال نمونه تجاري آن در اختيار بيماران قرار خواهد گرفت. گزارش كامل اين تحقيقات در شماره اخير نشريه نيچر مديسين (Nature Medicine) به چاپ رسيده است.

آسپرین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های کبدی را کاهش دهد. مطالعات جدید حاکی از آن است که مصرف روزانه آسپرین با کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های مزمن کبدی همراه است. این مطالعه بر روی بیش از 300 هزار نفر که درسنین50 تا 71 سالگی بودند به مدت 10 تا 12 سال انجام گرفت. این افراد آسپرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) را استفاده می‌کردند. در این بررسی، بیش از 400 شرکت‌کننده به علت بیماری مزمن کبدی درگذشتند و همچنین 250 فرد مبتلا به سرطان کبد تشخیص داده شدند. در مقایسه با افرادی که داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مصرف نمی‌کنند، افرادی که آسپرین مصرف می‌کنند، مشخص شد 45 درصد کمتر احتمال دارد در اثر بیماری کبدی مزمن جان خود را از دست دهند و 41 درصد کمتر احتمال دارد که مبتلا به سرطان کبد شوند.
تحقیقات گذشته نشان داده است آسپرین و انواع دیگر از داروهای ضد درد غیر استروئیدی ممکن است به کاهش خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها کمک کند. از دلایل ناشناخته بیماری‌های کبدی و سرطان کبد، ویروس و عفونت بیماری هپاتیت و مصرف الکل است که با چاقی و دیابت نیز مرتبط است. این مطالعه در مجله the National Cancer Institute منتشر شده است.

محققان برای نخستین بار در انگلیس نوعی شیوه درمانی معرفی کرده‌اند که در آن کبد سرطانی را ایزوله می‌کنند در حالی که این عضو در حال گرفتن "حمام شیمیایی" است. این فرایند کبد را با دوز بالایی از شیمی‌درمانی و بدون اثرگذاری بر سایر اندام‌های بدن اشباع می‌کند. برایان استدمن این روش موسوم به CS-PHP را بر روی دو بیمار مبتلا به سرطان کبد به مدت 60 دقیقه با موفقیت آزمایش کرد. 
در شیوه جدید داروی شیمیایی از طریق یک کاتتر مستقیماً به درون کبد تزریق می‌شود و سپس خون موجود در رگ‌های خارج شونده از کبد گرفته شده و از طریق یک کاتتر دارای دو بالن، فیلتر می‌شود. این موضوع موجب می‌شود که خون تمیز به بدن باز گردد. در روش مزبور دارو با دوز بالاتری از حد نرمال مستقیماً به کبد وارد شده و در آن جا تومور سرطانی را مورد هدف قرار می‌دهد. شیوه ارائه شده دارای کمترین میزان تهاجم است. این شیوه قبلاً در کشورهای امریکا، آلمان، ایتالیا، ایرلند و فرانسه مورد استفاده قرار گرفته بود.
مطالعات نشان می‌دهد بیمارانی که این فرایند را دریافت کرده‌اند پنج برابر عمر طولانی‌تر نسبت به بیمارانی دارند که بهترین روش درمانی جایگزین را تجربه کرده‌اند. به گفته استدمان، این ایده همچنین می‌تواند برای درمان انواع دیگر سرطان از جمله سرطان روده بزرگ، ملانوم و سرطان پستان به کار رود. شیمی‌درمانی معمول مورد کاربرد در درمان سرطان کبد موجب وارد آمدن آسیب ناخواسته به سایر بخش‌های بدن می‌شود.

تحقيقات جديد نشان داده‌اند که استاتين‌ها (پرمصرف‌ترين کاهنده‌هاي کلسترول)، در کاهش خطر بدخيمي کبد در مبتلايان به هپاتيت B نيز موثرند. هپاتيت B که التهاب بافت کبد به دنبال عفونت با ويروس هپاتيت B است، يکي از دلايل اصلي ابتلا به بدخيمي کبد محسوب مي‌شود. اين نخستين‌بار نيست که آثار استاتين‌ها در کاهش خطر بدخيمي مورد توجه قرار مي‌گيرد. مطالعات ديگري نشان داده بودند که استاتين‌ها نقش مهمي در پيشگيري از انواع خاصي از بدخيمي‌ها از جمله سرطان پستان ايفا مي‌کنند. در يک تحقيق که در آن بيش از 33 هزار نفر مبتلا به هپاتيت B از سال 1997 تا 2008 ميلادي تحت بررسي بودند، دريافت‌کنندگان استاتين کمتر از سايرين به بدخيمي کبد مبتلا شدند. نکته ديگر آنکه هر چه فردي طولاني‌تر از استاتين استفاده کرده باشد، ميزان کاهش از خطر ابتلا به بدخيمي کبد قابل‌توجه‌تر است. به گزارش سپید، براي شرکت‌کنندگان در اين مطالعه، استاتين‌ها با هدف کاهش ميزان کلسترول خون تجويز شده بود. به‌طور کلي در طول مطالعه 1021 نفر به بدخيمي کبد مبتلا شدند. به گفته محققان، بايد مطالعات بيشتري براي نشان دادن چگونگي کاهش خطر بدخيمي کبد در مبتلايان به هپاتيت B انجام شود. البته استاتين‌ها مي‌توانند باعث افزايش آنزيم‌هاي کبدي و تخريب جدي کبد شوند بنابراين انجام منظم آزمون‌هاي کبدي در تمام دريافت‌کنندگان استاتين‌ها ضروري است. مطالعه اخير در شماره 23 ژانويه نشريه انکولوژي باليني به چاپ رسيده است.

به تازگي محققان در بررسي‌هاي انجام‌شده به اين نتيجه رسيده‌اند كه بقاي بيماران مبتلا به هپاتوسلولار كارسينوما يا HCC با استفاده از 90Y-resin ميكروسفر راديوآمبولازيسيون افزايش مي‌يابد. اين بررسي‌ها كه به صورت چند مرکزي در اروپا انجام‌شده نشان مي‌دهد كه اين روش احتمالا منافع خود را در مراحل مختلف بيماري اعمال مي‌كند؛ چه بيماران سرطان پيشرفته كبد داشته باشند که ناچار درمان‌هاي کمي براي آنها وجود دارد. هپاتولوژيست‌ها درمان اين دسته از بيماران را براساس بيماري زمينه‌اي که منجر به سرطان شده، همچنين Stage تومور و در نظر گرفتن اين موضوع که آيا پيشرفت تومور يا سيروز پيشرفته تهديدكننده حيات وي هست يا خير، انتخاب مي‌كنند. 
در اين روش درماني جديد، هدف درماني مستقيما خود كبد است، يعني راديوآمبولازيسيون و بيشتر بيماران به يك نوبت تجويز ميكروسفرها نياز پيدا كردند. ميانه فعاليت درمان تجويز‌شده 6/1 GBq بوده و تقريبا در 45 درصد بيماران تمام كبد و در 39 درصد آنها لوب راست ايفيوژن پيدا كردند. در نهايت پس از اتمام درمان و تحليل‌هاي انجام‌شده، ميانه کلي بقاي بيماران تحت‌درمان نزديك به 13 ماه گزارش شد، البته اين ميزان بقا به كلاس BCLC بيماري بستگي نزديكي داشت به طوري كه بيماران با BCLC A، 24 ماه، BCLC B، نزديك به 17 ماه و BCLC C، 10ماه بقا داشتند. محققان يادآورشده‌اند كه مهم‌ترين عوامل موثر در پيشرفت عبارتند از وضعيت عملکرد ECOG، بار تومور، نمره تست كوآگولاسيون (INR بيش از 2/1) و بيماري‌هايي كه خارج از كبد وجود دارند.
اين تيم تحقيقاتي همچنين اعلام كرد كه مهم‌ترين عوارض جانبي مشاهده‌شده با راديوآمبولازيسيون عبارت بودند از خستگي، تهوع، استفراغ و درد شكم. ميزان مرگ‌ومير به هر علتي در اين گروه از بيماران پرخطر، 1 درصد در روز 30 و حدود 7 درصد در روز 90 از شروع درمان گزارش شد. در نهايت پژوهشگران اين مطالعه كه مقر اصلي آنها در دانشگاه «ناوارا» در اسپانيا قرار دارد، متذكر شدند كه يافته‌ها حاكي از وجود شواهد قوي مبني بر افزايش بقاي بيماران مبتلا به هپاتوسلولار كارسينوما با راديو آمبولازيسيون است، حتي در بيماراني كه در مراحل پيشرفته و انتهايي قرار داشته و گزينه‌هاي درماني اندكي براي آنها وجود دارد. البته انجام مطالعه‌هاي باليني و كارآزمايي‌هاي ديگري نيز لازم است تا كارايي اين روش درماني به خوبي اثبات شود و بتواند از اين پس وارد چرخه درمان باليني اين دسته از بيماران شود. طبق برآورد سازمان جهاني بهداشت، در سال 2008 نزديك به 700 هزار مورد مرگ در سراسر دنيا در اثر اين بيماري رخ داده كه بيش از 80 درصد آنها نتيجه ابتلا به عفونت هپاتيت C و B بوده است. مطالعه‌ها افزايش بروز اين بيماري را در كشورهاي پيشرفته‌اي همچون آمريكا نيز نشان مي‌دهند و همچنين بيماري تمايل به گرفتاري افراد جوان‌تر دارد.

هپاتوسلولار کارسينوما يکي از کشنده‌ترين سرطان‌ها در دنيا است که دير تشخيص داده شده و بيشتر بيماران مبتلا نيز در عرض 6 ماه فوت مي‌کنند. يکي از بزرگ‌ترين چالش‌ها در درمان اين بيماري تشخيص ديرهنگام آن است و روش‌هاي کنوني نيز وقتي تومور را مشخص مي‌کنند که قطر آن حداقل به 5 سانتي‌متر رسيده باشد، در حالي که ديگر براي درمان موثر خيلي دير است. امروزه محققان به دستاوردهاي عظيمي در اين ميان رسيده‌اند. در اين روش با استفاده از نانو ذرات طلا كه با پليمر پوشيده شده و يك تكنيك تصويربرداري X-ray پراكنده مي‌توانند توده‌هايي به ازاي 5 ميلي‌‌متر را نيز شناسايي كنند. اين نخستين بار است كه نانوذرات فلزي به‌عنوان عاملي براي تقويت سيگنال‌هاي X-ray پراكنده استفاده مي‌شوند تا از توده‌هاي تومورمانند تصويربرداري كنند.

واكسن آبله در ريشه‌كني يك بيماري عفوني به ما كمك شاياني كرد اما حالا مي‌تواند در جنگ عليه سرطان نيز به ياري ما بشتابد. اين واكسن زمان بقاي بيماران مبتلا به سرطان پيشرفته كبد را تا دو برابر افزايش مي‌دهد. واكسني كه آبله را ريشه‌كن كرده، حاوي يك ويروس زنده به نام «واكسينيا» (vaccinia) است كه مزه اعجاب‌انگيزي براي تومورها دارد. «واكسينيا» سلول‌هاي سرطاني را عفوني مي‌كند زيرا پروتئين ضدويروسي اينترفرون را خاموش و سيگنال‌هايي را روشن مي‌كند كه «واكسينيا» را به خود جذب مي‌كنند. شايد اين روش درماني، انقلابي در درمان سرطان به شمار آيد. در اين تحقيق و براي تقويت اثر واكسن، پژوهشگران به كبد، ويروس زنده را كه از نظر ژنتيكي 2 تغيير عمده پيدا كرده بود، تزريق كردند. يكي از اين تغييرات، سلول‌هاي سرطاني را خالي از آنزيمي مي‌كند كه در اين نوع بافت‌ها فراوان يافت مي‌شوند. تغيير بعدي نيز پروتئيني مي‌سازند كه حمله سيستم ايمني بدن فرد را جذب مي‌كند. در پژوهشي كه با اين ويروس انجام شد، 30 بيمار كه در مرحله آخر سرطان كبد (هپاتوسلولار كارسينوما) قرار داشتند و تحت?تزريق دوز بالاي اين واكسن قرار گرفتند، به طور ميانگين 14 ماه زنده ماندند، در حالي كه با دوز كم تنها 7 ماه توانستند زنده باشند.