پزشکی بالینی

بررسی‌های متعددی نشان می دهد که با افزایش سن، مادرانی که به کودکان خود شیر نداده‌اند نسبت به مادرانی که شیردهی داشته‌اند، امکان بیشتری جهت ابتلا به بیماری‌های قلبی دارند. محققان برآورد می‌کنند که ضخامت دیواره عروق گردنی بالاتر که در شیردهی ناکافی مشاهده شده با 3 تا 5 سال پیری عروق زودتر متناظر است.احتمال ابتلا به بیماری کاروتید در میانسالی، در مادرانی که به کودکان خود شیر نداده‌اند بیشتر است.
بررسی‌های متعددی خاطرنشان کرده‌اند که با افزایش سن، مادرانی که به کودکان خود شیر نداده‌اند نسبت به مادرانی که شیردهی داشته‌اند، امکان بیشتری جهت ابتلا به بیماری‌های قلبی دارند. جهت ارزیابی ارتباط بین طول دوره‌ی شیردهی و بیماری‌های عروقی، محققان وضعیت 486 زن را پیگیری و طول دوره‌ی شیردهی در تمامی بارداری‌های آنها را ثبت و میزان ضخامت دیواره عروق گردنی را در سال بیستم سنین 38 تا 50 سالگی اندازه‌گیری کردند.
همانند بررسی‌های پیشین، طول دوره‌ی شیردهی به شکل مطلوبی با شاخص توده‌ی بدنی (BMI)، لیپیدها، فشارخون و دیابت نوع 2 در سال بیستم ارتباط داشت. به علاوه طول دوره‌ی شیردهی به شکل معنادار و معکوس با میزان مورد قبول ضخامت دیواره عروق گردنی، حتی پس از تنظیم و تعدیل عوامل خطرساز کاردیومتابولیک، اجتماعی، جمعیت، سیگار کشیدن، زایمان‌های پیشین و BMI پیش از بارداری ارتباط داشت.
محققان برآورد می‌کنند که ضخامت دیواره عروق گردنی بالاتر که در شیردهی ناکافی مشاهده شده با 3 تا 5 سال پیری عروق زودتر متناظر است. تطبیق انجام‌شده برای عوارض بارداری، اثر بسیار کمی روی این نتایج داشت. نتیجه این پژوهش در Gunderson EP et al. obstet Gynecol منتشر شده است.

مطالعات اخیر دانشمندان نشان می دهد خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی در زنانی که به نوزادان خود شیر می دهند، نسبت به زنانی که به کودکان خود شیر نمی دهند، تا 50 درصد کاهش می یابد. روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)، نوعی بیماری مفاصل است که با التهابات مزمن بروز می کند. این بیماری که به دلیل اختلال در سیستم ایمنی رخ می دهد، در بیشتر موارد در زنان بین 40 تا 60 ساله مشاهده می شود. این بیماری هنگامی روی می دهد که مفاصل دردناک به ویژه در دستان، مچ دست و زانوها، متورم شده و تغییر شکل پیدا کنند.
یک گروه بین المللی، متشکل از محققان دانشگاه های بیرمنگام انگلیس، دانشگاه گوانگژو در چین و دانشگاه هنگ کنگ، در این تحقیق بیش از 7 هزار زن چینی بالای 50 ساله را مورد بررسی قرار دادند. محققان مشاهده کردند که از هر 10 زن، یک زن به روماتیسم مفصلی مبتلا بودند. همچنین زنانی که به نوزادانشان شیر نداده بودند ، دو برابر بیشتر از زنانی که به فرزندانشان شیر داده بودند، از این بیماری التهابی رنج می بردند.
این محققان همچنین دریافتند که هر چه مدت شیردهی در این زنان طولانی تر باشد، خطر ابتلا به این نوع روماتیسم نیز کمتر خواهد بود. به گفته محققان، این نخستین باری است که ارتباط بین شیردهی مادران و کاهش خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی در زنان چینی که شیر دهی در آنها رواج بیشتری نسبت به کشورهای غربی دارد، دیده می شود.
پیش از این تحقیقات بسیاری، فواید شیردهی کودک با شیر مادر را هم برای نوزاد و هم برای مادر اثبات کرده بودند. شیر مادر از ابتلا به آلرژی یا عفونت های تنفسی در کودکان پیشگیری می کند. همچنین خطر ابتلا به سرطان های پستان و تخمدان را در زنان کاهش داده و از ابتلا به فشار خون بالا در زنان جلوگیری می کند. این مطالعه جدید که در مجله تخصصی (Rheumatology) منتشر شده است.

یافته‌های پژوهشی جدید حاکی از آن است که تغذیه با شیر مادر ممکن است خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) را در مراحل بعدی زندگی مادر کاهش دهد. محققان برای انجام این تحقیق، 7300 زن بالای 50 سال را در چین بررسی کردند. این زنان پرسشنامه‌هایی را در خصوص وضعیت سلامتی، سبک زندگی، استفاده از قرص‌های ضد بارداری و همچنین تغذیه فرزندان با شیر خود تکمیل کردند.
بیشتر این زنان حداقل یک فرزند داشتند و بیش از 95 درصد آنان برای مدت زمان حداقل یک ماه فرزندشان را با شیر خود تغذیه کرده بودند. تنها 11 درصد این زنان از قرص‌های ضد بارداری استفاده کرده بودند و دوره مصرف آنان بسیار کوتاه بوده است. سن متوسط بارداری آنان 24 سال و سن متوسط تشخیص روماتیسم مفصلی در آنان 48 سال بود.
یافته‌های این تحقیق نشان داد خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی در زنانی که کودکشان را با شیر خود تغذیه می‌کردند، 50 درصد کمتر از زنانی بود که هرگز به کودک خود شیر نداده بودند. همچنین مدت طولانی‌تر شیردهی به نوزاد خطر ابتلا به این بیماری را در مادر کمتر می‌کند. اگرچه این تحقیق رابطه بین شیردهی مادر به فرزند و کاهش خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را در مادر نشان می‌دهد، اما رابطه علت و معلولی این دو را ثابت نمی‌کند. همچنین محققان معتقدند بین مصرف قرص‌های ضد بارداری هورمونی و خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید ارتباطی وجود ندارد.
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری سیستمیک و مزمن است. شیوع این بیماری در جهان حدود یک درصد و در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است. آرتریت روماتوئید فرم دردناکی از آرتریت است که موجب تورم، سفتی و از دست دادن عملکرد مفاصل می‌شود. دلیل ابتلا به این بیماری ناشناخته است، اما گفته می‌شود عوامل ژنتیکی، محیطی و هورمونی در ابتلا به آن نقش دارند. نتایج این تحقیق در مجله اینترنتی Rheumatology منتشر شده است.

با توجه به تعدد بيماري‌هاي مرتبط با چاقي، شناسايي رفتارهايي که خطر چاقي را کاهش مي‌دهند، اهميت بسزايي دارد. پژوهشگران انگليسي 740628 شرکت‌کننده مناسب را از «مطالعه ميليوني زنان» (با ميانگين سني 58 سال) که اطلاعاتي در مورد زايمان، شيردهي و قد و وزن آن‌ها در دست بود، انتخاب کردند. هر شرکت‌کننده به طور متوسط صاحب 2 فرزند بود. سابقه شيردهي در 70% زنان وجود داشت که ميانگين مدت آن 1/3 ماه به ازاي هر کودک بود.
در الگوهاي تعديل‌شده بر اساس عواملي از قبيل سن، وضعيت اقتصادي- اجتماعي، وضعيت سيگار کشيدن، فعاليت جسمي و تعداد زايمان‌ها، ميانگين شاخص توده بدن (BMI) در مادران شيرداده نسبت به مادراني که به فرزندان خود شير نداده بودند، به صورت معني‌داري کمتر بود. با تعداد زايمان برابر، افزايش طول مدت شيردهي باعث کاهش ميانگين BMI مي‌شد. نسبت به موارد مجموع شيردهي کمتر از 6 ماه، در زناني که جمعا بيشتر از 6 ماه به فرزندانشان شير داده بودند، BMI کاهش بيشتري را نشان مي‌داد.
BMI در زمان بارداري مي‌تواند هم بر موفقيت شيردهي و هم بر BMI زنان در آينده تاثير بگذارد؛ ولي در اين مطالعه تعديل از نظر اين عامل انجام نشده است. با اين حال، اين نتايج در راستاي حجم فزاينده منابع موجود هستند که نشان مي‌دهند شيردهي منافع مهمي براي سلامت مادران دارد. ساير مطالعات نشان داده‌اند زناني که هرگز به فرزندان خود شير نمي‌دهند، علاوه بر افزايش ميزان سرطان‌هاي تخمدان و پستان، در معرض افزايش خطر چاقي احشايي، ديابت، پرفشاري خون، هيپرليپيدمي و بيماري‌هاي قلبي- عروقي نيز قرار دارند.