پزشکی بالینی

در هفته‌هاي اخير، داروي جديد ديگري براي درمان هپاتيت C از سوي سازمان غذا و داروي آمريکا تاييد شده است. اين دارو به شکل قرص و الگوي مصرف آن يکبار در روز است. داروي مذکور، سووالدي (Sovaldi) نام دارد و در مقايسه با ساير داروهاي مطرح در درمان هپاتيت C اثر سريع‌تري دارد. هپاتيت ويروسي C در صورت درمان نشدن ممکن است به تخريب کبد بينجامد. سووالدي همراه با داروهاي قديمي در درمان هپاتيت C به کار خواهد رفت. هم‌اکنون 2/3 ميليون نفر در آمريکا به هپاتيت C مبتلا هستند و آمارها بين متولدين سال‌هاي 1945 تا 1965 ميلادي به مراتب بالاتر است. درمان‌هاي رايج اين بيماري براي مغلوب كردن ويروس به يک سال زمان نياز دارند و طي اين مدت بيمار نيازمند تزريق هفتگي اينترفرون است. اسهال و سندروم شبه آنفلوانزا ممکن است به دنبال اين تزريق‌ها بروز کنند. تنها حدود 75درصد از مبتلايان به هپاتيت C با داروهاي موجود درمان مي‌شدند. نتايج مطالعات باليني اخير نشان داده‌اند حدود 90 درصد از بيماران تحت مطالعه، به دنبال 12 هفته ترکيب درماني سووالدي با درمان استاندارد، بهبود يافته‌اند. سووالدي، با نام ژنريک سوفوسبووير (Sofosbuvir)، دومين دارويي است که طي يک ماه اخير از سوي FDA براي درمان هپاتيت C مورد تاييد قرار گرفته است. در ماه نوامبر سال ميلادي جاري، FDA سيمپروير(Simeprevir)، با نام تجاري اوليسيو(Olysio) را تاييد کرده بود.

سازمان غذا و داروي آمريکا اخيرا سيمپروير (Simeprevir) با نام تجاري اوليسيو(Olysio) را براي درمان هپاتيت C مزمن موردتاييد قرار داده است. هپاتيت C يک بيماري ويروسي است که باعث التهاب کبد و در نهايت اختلال عملکرد کبدي و نارسايي کبد مي‌شود. بيشتر افراد آلوده به ويروس هپاتيت C تا زماني که آسيب کبدي تظاهر کند، بدون علامت هستند. بيشتر اين افراد دچار هپاتيت C مزمن مي‌شوند. عملکرد کبدگروهي از بيماران مختل شده و به سيروز کبدي مبتلا شدند. اوليسيو، يک مهارکننده پروتئاز است که پروتئين خاص موردنياز براي تکثير ويروس هپاتيت C را بلوک مي‌کند. اين دارو، به‌عنوان داروي همراه در ترکيب درماني رژيم ضدويروس مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در مطالعات باليني، اوليسيو در ترکيب با پگ اينترفرون آلفا و ريباويرين (2 داروي مورد استفاده در درمان عفونت ويروس هپاتيت C ) موردبررسي قرار گرفت. اوليسيو در آن گروه از بيماران توصيه مي‌شود که کبد آنها هنوز عملکرد دارد و قبلا دارويي براي درمان بيماري خود دريافت نکرده‌اند يا درمان قبلي آنها ناموفق بوده است. اوليسيو، سومين مهارکننده پروتئاز موردتاييد FDA است که براي درمان عفونت ويروس هپاتيت C مزمن مورد استفاده قرار مي‌گيرد. FDA در سال 2011، بسپروير(Boceprevir) با نام تجاري ويکترليس (Victrelis) و تلاپروير (Telaprevir) با نام تجاري اينسيوک(Incivek) را براي درمان هپاتيت C موردتاييد قرار داده بود. اثربخشي و ايمني اوليسيو در 5 مطالعه باليني با شرکت 2026 بيمار موردبررسي قرار گرفته است.

کميته مشورتي سازمان غذا و داروي آمريکا، تاييد سيمپروير (simeprevir) در درمان ژنوتيپ 1 هپاتيت مزمن C را توصيه کرده است. درخواست ثبت داروي جديد سيمپروير براساس نتايج به‌دست آمده از 3مطالعه باليني فاز 3 در بيماراني که بيماري آنها پس از درمان قبلي با اينترفرون عود کرده است و بيماراني که به اينترفرون پاسخ درماني نداده‌اند پذيرفته شد. اين نتايج در چهل و هشتمين نشست سالانه انجمن بيماري‌هاي کبد در آمستردام ارائه شد. حدود 150 ميليون نفر در سراسر دنيا به هپاتيت C مبتلا هستند و سالانه 350 هزار نفر در نتيجه اين بيماري جان خود را از دست مي‌دهند. در صورتي که هپاتيت C درمان‌نشده باقي بماند، باعث تخريب کبد و سيروز خواهد شد. به علاوه، هپاتيت C خطر بروز عوارض سيروز مانند نارسايي کبدي را افزايش مي‌دهد. سيمپروير، يک مهارکننده پروتئاز در دست تحقيق است. اين دارو با بلوک آنزيم پروتئاز و ناتوان كردن ويروس هپاتيت C از تکثير در سلول ميزبان اثر مي‌کند. تاکنون بيش از 3 هزار و 700 بيمار طي مطالعات باليني با سيمپروير تحت درمان قرار گرفته‌اند.

سازمان غذا و داروي آمريکا، آزموني را براي تشخيص ژنوتيپ ويروس هپاتيت C تاييد کرده است. آزمون مذکور که براي افتراق ژنوتيپ‌هاي 1, 1a, 1b, 2, 3, 4 و 5 ارائه شده است، نمونه پلاسماي خون يا سرم بيمار را به کار مي‌گيرد و نتيجه حاصل از اين آزمون پزشک را در انتخاب بهترين درمان براي بيمار ياري مي‌کند. ژنوتيپ‌هاي مختلف ويروس هپاتيت c به داروهاي موجود در بازار پاسخ متفاوتي مي‌دهند بنابراين اطلاع از نوع هپاتيت c يک بيمار به درمان صحيح‌تر او کمک بزرگي خواهدکرد. به اعتقاد دکتر «آلبرتو گوتيرز»، سرپرست مرکز تجهيزات راديولوژي و ابزار تشخيصي FDA، اطلاع از نوع ويروس هپاتيت C به پزشک نشان مي‌دهد که چه زماني لازم است درمان را براي بيمار آغاز کند و بهترين انتخاب درماني چيست. براساس آمار مرکز پيشگيري و کنترل بيماري‌هاي FDA، هپاتيت C شايع‌ترين عفونت مزمن ناقله از راه خون در ايالات متحده است که به پيوند کبد مي‌انجامد. هپاتيت C درمان نشده ممکن است به بدخيمي کبد، تخريب شديد کبدي و نارسايي کبد منجر شود.

درخواست بررسي ثبت داروي جديد براي مولکول دارويي TMC435 با نام سيمپروير (simeprevir) از سوي FDA پذيرفته شده است. مهارکننده در دست بررسي پروتئاز NS3/4A به شکل کپسول‌هاي 150ميلي‌گرمي همراه با اينترفرون پگيله و ريباويرين براي درمان ژنوتيپ يک هپاتيت C در بزرگسالان تجويز خواهد شد. ويروس هپاتيت C يک بيماري عفوني منتقله از خون است که کبد را هدف قرار مي‌دهد. در صورت درمان نشدن، اين بيماري به تخريب کبد و سيروز منتهي خواهد شد. اطلاعات ارائه‌شده براي ثبت اين دارو از مطالعات فاز 3 روي بيماراني که از ابتدا تحت درمان با اين دارو قرار گرفته بودند و نيز آن گروه که بيماري آنها پس از درمان اوليه با اينترفرون عود کرده بود به دست آمد. سيمپروير با بلوک آنزيم پروتئاز و ناتوان کردن ويروس هپاتيت C از تکثير داخل سلول ميزبان اعمال اثر مي‌کند. تخمين زده مي‌شود حدود 150 ميليون نفر در سراسر دنيا به ويروس هپاتيت C آلوده هستند و سالانه 350 هزار نفر بر اثر آن جان خود را از دست مي‌دهند.

عفونت مزمن ويروس هپاتيت B و ويروس هپاتيت C هر دو به صورت بالقوه مرگبار هستند ولي تاکنون مقايسه مستقيمي بين پيامدهاي باليني اين دو بيماري انجام نشده است. از ميان تقريبا 5000 مرد آمريکايي همجنس‌باز ثبت‌شده در يک بانک اطلاعاتي آينده‌نگر بزرگ، حدود 5% آن‌ها که مبتلا به يکي از اين دو نوع هپاتيت مزمن بودند، به يک مطالعه وارد شدند. پس از دوره پيگيري با ميانه مدت تقريبا 8 سال، مرگ‌ومير ناشي از تمامي علل در هر دو گروه مشابه بود ولي مرگ‌ومير مرتبط با کبد در مبتلايان به عفونت مزمن هپاتيت B به صورت معني‌داري افزايش نشان مي‌داد. اين يافته در بيماران HIV منفي و HIV مثبت- حتي در مبتلايان به نقص ايمني شديد- صدق مي‌کرد.
عده کمي از مردان شرکت‌کننده در مطالعه به خاطر عفونت هپاتيت C تحت درمان قرار داشتند که حذف اين افراد از مطالعه نيز الگوهاي مشاهده‌شده را تغيير نداد. با اين حال، مرگ‌ومير مرتبط با کبد در افراد دچار عفونت همزمان با هپاتيت B و HIV، در صورت ورود به مطالعه پس از سال 2002 نسبت به سال‌هاي قبل از آن به صورت معني‌داري کمتر بود. اين يافته احتمالا به خاطر مصرف داروهاي ضد ويروسي جديدتري است که فعاليتي عليه هر دو ويروس دارند.
اين اولين مطالعه‌اي است که در آن اثرات عفونت‌هاي هپاتيت B و C در يک جمعيت نسبتا همگن مقايسه مي‌شوند. اين نتايج قابل توجه هستند زيرا اخيرا تبليغات زيادي براي آگاهي عمومي نسبت به غربالگري و درمان هپاتيت C صورت مي‌گيرد. پزشکان بايد به خاطر داشته باشند که علي‌رغم واکسيناسيون، هپاتيت B هنوز شايع است و درمان خوراکي موثري دارد که مي‌تواند جان افراد زيادي را نجات بدهد.

به تازگي FDA درخواست ثبت داروي جديدي با نام سوفوسبووير sofosbuvir را پذيرفته است. اين دارو، يک آنالوگ نوکلئوتيدي خوراکي يک بار در روز است که براي درمان عفونت هپاتيت C تجويز مي‌شود. اطلاعات ارائه‌شده همراه اين درخواست، به نفع استفاده از سوفوسبووير و ريباويرين به عنوان درمان خوراکي عفونت ژنوتايپ 2 و 3ويروس هپاتيت C هستند. هم‌اکنون درمان هپاتيت C شامل 24تا48 هفته درمان با پگ-اينترفرون است که دارويي تزريقي است و عوارض جانبي متعددي دارد. در نتيجه برخي از بيماران به دليل نارضايتي از دارو، دوره درمان را کامل نمي‌کنند. سوفوسبووير در صورت تاييد از سوي FDA دوره درمان مبتلايان به عفونت هپاتيت C را به 12 تا 16 هفته کاهش مي‌دهد. با توجه به نوع ژنوتايپ بيمار، اين دارو مي‌تواند طول مدت زمان اجبار بيمار به تزريق پگ اينترفرون را به حداقل رساند.

دانشمندان استراليايي، واکسن بيماري مرگبار هپاتيت C را تحت آزمايش قرار دادند. هپاتيت C يک بيماري عفوني کبد است که ناشي از ويروس هپاتيت (HCV) بوده و حدود 200 ميليون نفر در سراسر جهان به اين بيماري مبتلا هستند. عفونت اغلب بدون علامت است، اما مي تواند منجر به زخم شدن کبد و در نهايت به سيروز تبديل و پس از سال‌ها آشکار شود. در برخي موارد ابتلا به سيروز سبب نارسايي کبد و پيشرفت سرطان کبد مي‌شود.
اين واکسن که در حال حاضر تحت آزمايشات پيش باليني است، نتيجه تحقيقات موفقيت آميز «درامر هايدي»، دانشيار موسسه Burnet و تيم همراه وي از مرکز ويروس شناسي است. واکسن مذكور منحصر به فرد است چرا که حاوي ضروري‌ترين بخش‌هاي حفاظت از پروتئين عمده سطح ويروسي است که آنتي بادي استخراج و از ورود ويروس‌هاي هپاتيت C به داخل سلول جلوگيري مي کند و در نتيجه مانع از بروز عفونت مي‌شود. «درامر» اين يافته‌ها را در مجله معتبر Immunotherapeutics و اجلاس واکسن (ImVacS) در کمبريج و ماساچوست ارائه کرده است.

پژوهشگران دانشگاه فلوریدا کشف کرده‌اند که یک کمپلکس نانوذره‌ای مصنوعی معروف به نانوزیم، می‌تواند با قطع ماده ژنتیکی ویروس به درمان عفونت‌های ویروسی کمک کند. این رهیافت بدیع می‌تواند نقش ارزشمندی در ژنومیک کارکردی داشته باشد و توانایی ما را در برابر بیماری‌های پروتئینی مانند عفونت‌های ویروسی و سرطان‌ها بهبود بخشد. این گروه نشان داد که نانوزیم طراحی شده برای درمان ویروس هپاتیت C (ویروس HCV) می‌تواند با تقلید از رفتار کمپکلس‌های فرونشاننده بر اساس RNA سلولی (RISC) در سلول‌های کشت شده و تست موش‌ها، به‌ طور فعال RNA ویروس HCV را قطعه قطعه کند. این روش بسیار موثر است؛ گروه مذکور شاهد کاهش بیش از 99 درصد در مقدار RNA ویروس HCV در موش‌هایی شد که با این نانوزیم درمان شده بودند.
RNA مانند DNA برای حیات ضروری است. زنجیره‌های دراز نوکلئوتیدی به RNA اجازه می‌دهند اطلاعات ژنتیکی را کدگذاری کند، سیمای ژن را کنترل کرده و پاسخ‌های سیگنال‌های سلولی را مخابره کند. بسیاری از ویروس‌ها مانند HCV از RNA بعنوان ماده ژنتیکی اولیه استفاده می‌کنند. RISC‌ها ساختارهای چند پروتئینه‌ای هستند که از لایه‌های RNA بعنوان قالبی برای شناسایی و برش هدف RNA استفاده می‌کنند و به‌ طور موثری باعث خاموشی ژنی می‌شوند.
«آندریو فایر» و «کرایگ میلو» به‌ طور مشترک برنده جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی 2006 بخاطر کار جدیدشان روی تداخل RNA شدند. آنها پیشنهاد کردند که یک مولفه کاتالیزوری یا تقویتی می‌تواند در فرایند تداخل وجود داشته باشد. از زمان این کشف، استفاده از تداخل RNA برای کنترل سیمای ژنی بعنوان یک ابزار آزمایشگاهی بنیادی جهت مطالعه کارکرد ژن و گذرگاه‌های بیولوژیکی در سلول‌های زنده و ارگانیسم‌های زنده اهمیت پیدا کرد. این رهیافت نانوذره‌ای مزایای زیادی نسبت به رهیافت‌های موجود برای فرونشانی RNA دارد.
«چارلز کاو» مدیر این گروه، می‌گوید: نانوزیم ما نسبت به عامل‌های درمانی استفاده شده در سایر رهیافت‌ها پایدارتر است و می‌تواند بسادگی وارد سلول‌ها شده و هدف را گیر بیندازد. بعلاوه، برش RNA هدف توسط ریبونوکلئاز ضمیمه انجام می‌شود که مستقل از ریزمحیط‌ های درون سلولی است. نتایج نشان می‌دهد که رهیافت نانوزیمی می‌تواند در سایر وضعیت‌هایی که نیازمند فرونشانی RNA هستند نیز استفاده شود. «کاو» می‌گوید: رهیافت فرونشانی نانوزیمی RNA باعث تکامل روش‌های موجود تداخل RNA می‌شود و قابلیت زیادی برای تبدیل شدن به یک ابزار آزمایشگاهی عمومی برای ژنومیک کارکردی و یک ابزار دارویی موثر برای مبارزه با بیماری‌های عفونت ویروسی، سرطان‌ها و سایر بیماری‌های وابسته به سیمای پروتئینی دارد. این پژوهشگران جزئیات نتایج کار تحقیقاتی خود را در مجله‌ی «Nature» منتشر کرده‌اند.