..:::: توانایی بینی در بوییدن یک تریلیون رایحه ::::..
برخلاف نتایج بدست آمده در مطالعات قبلی، محققان آمریکایی دریافتهاند که بینی انسان قادر به تشخیص یک تریلیون رایحه مختلف است. چشم انسان از سه گیرنده نوری برای مشاهده 10 میلیون رنگ مختلف استفاده میکند و گوش نیز قادر به شنیدن 500 هزار نوا یا صوت مختلف است. بر اساس مطالعه صورت گرفته در سال 1927 میلادی، بینی با استفاده از 400 گیرنده بویایی تنها قادر به استشمام 10 هزار رایحه است. اما محققان دانشگاه راکفلر با هدف بررسی این فرضیه، توانایی افراد در تمایز قائل شدن بین رایحه 128 مولکول مختلف را مورد بررسی قرار دادند؛ این مولکولها بصورت تصادفی در گروههای 10، 20 یا 30 عددی مخلوط شدند تا بوهای ناآشنایی تولید شوند. از 26 داوطلب برای شناسایی سه نمونه رایحه – دو رایحه مشابه و یک رایحه متفاوت استفاده شد.
نتایج بدست آمده توسط نشان میدهد که بینی انسان در میزان تعداد محرکهای قابل تمایز، از چشم و گوش پیشی گرفته و قادر به استشمام یک تریلیون رایحه مختلف است که این توانایی بخش کوچکی از قدرت بویایی انسان را تشکیل میدهد. به گفته دکتر «لسلی ووشال» یکی از نویسندگان این مطالعه، این نخستین آزمایش واقعی در خصوص قدرت بویایی انسان محسوب میشود؛ اگرچه قدرت بویایی حیوانات دو تا سه برابر انسان است، اما قدرت بویایی انسان نیز بسیار قابل توجه است. نتایج این مطالعه در مجله Science منتشر شده است.
یک دانشمند آمریکایی به این پرسش که چرا هوای سرد بویی متفاوت از هوای گرم دارد، پاسخ داده است. پاملا دالتون، دانشمند بوشناس در «مرکز حسهای شیمیایی مونل» واقع در فیلادلفیا، معتقد است یکی از علل بوی متفاوت هوای سرد این است که مولکولهای بو با افت دما، بسیار کندتر حرکت میکنند. این بدین معناست که بوهای کمتری در روزهای سرد و در مقایسه با تعداد بوهای هوای مرطوب و گرم، وجود دارند. درست به همین دلیل است که سوپ داغ بیشتر از سوپ سرد بو دارد و در روزهای گرم، زبالهها قویترین بو را در هوا پخش میکنند. همچنین بینیهای انسان در محیط سرد به خوبی عمل نمیکنند.
دانشمندان دانشگاه واشنگتن در سنتلوئیز و دانشگاه آیووا موفق به کشف گیرندههای بویایی در ریه شدند. بینی، تنها عضو بدن نیست که قادر به حسکردن بوی ناخوشایند سیگار است، بلکه ریهها هم میتوانند این بو را احساس کنند. برخلاف گیرندههای بینی که در غشاهای سلولهای عصبی قرار دارند، گیرندههای بویایی ریه در غشاهای سلولهای «اعصاب و غدد» (neuroendocrine) واقع شدهاند. بنابراین، هنگام وجود دود سیگار در هوا، آنها به جای ارسال تکانههای عصبی به مغز، سلولهای اعصاب و غدد را تحریک کرده و هورمونهای خاص را برای تنگکردن مسیرهای هوایی ترشح کنند. تکانههای عصبی به مغز امکان درک بوی سیگار را از جایی نزدیک فراهم میکنند.
بر اساس تحقیقات جدید، بوی بد بدن فرد عموما با آسیبپذیریاش مرتبط بوده و این امر احساس نگرانی و ترحم را در دیگران نسبت به وی برمیانگیزد. این بدین معناست که مردم تمایل دارند سطح همکاریشان را در برخورد با افرادی که بدنشان بوی بد میدهد، افزایش دهند، زیرا برای آنها احساس ترحم میکنند. یورن کمپس از دانشگاه کی یو لون بلژیک گفت: بوها در زندگی روزانه ما همواره حاضر بوده و استفاده از رایحههای خوشبو و عطرها در محیط کار نشاندهنده اهمیت بالای آنهاست.
محققان نشان دادهاند چگونه استرس و اضطراب میتواند مغز را بازچینی و مراکز عاطفه و پردازش بویایی را بهم مرتبط و تجربه فرد از جهان را دستخوش تغییر کند. در اصطلاحات تکاملی، بو در میان قدیمیترین حسها قرار دارد و در میان حیوانات و انسانها، بویایی تاثیر مهمی را اعمال میکند، زیرا مغز به طور آگاهانه و ناآگاهانه جریان مداوم مولکولهای بویی را که به آن میرسد، پردازش میکند.
تغییرات ایجاد شده در بوی بدن افراد میتواند برای تشخیص سن آنها به کار برده شود. یافتههای مرکز تحقیقاتی مونل در آمریکا حاکی از آن است انسانها میتوانند بر اساس تغییرات ایجاد شده در بوی بدن افراد سن آنها را تشخیص دهند. قسمت اعظم این توانایی مبتنی بر توانایی شناسایی بوی بدن افراد سالخورده است و برخلاف تصور عمومی، میزان شدت و ناخوشایند بودن بوی بدن این گروه سنی از افراد جوان و میانسال کمتر است. در انسانها "بوی فرد مسن" در فرهنگهای مختلف قابل تشخیص است. این پدیده در ژاپن نیز پذیرفته شده و لغت kareishū برای توصیف آن مورد استفاده قرار میگیرد.
مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشگران هلندی نشان می دهد، احساسات از طریق بو قابل سرایت به دیگران بوده و انسان میتواند از طریق بو کشیدن، خطر را احساس کند. اکثر حیوانات از طریق بو با یکدیگر ارتباط بر قرار می کنند، اما دانشمندان تا مدت ها معتقد بودند که انسان به دلیل ضعف اندام بویایی از توانایی تشخیص خطر یا سایر احساسات برخوردار نیست. تیم تحقیقاتی دانشگاه اوترخت هلند در مطالعات خود دریافته اند که ارتباط رفتاری انسان ها از طریق بو شباهت زیادی به حیوانات دارد که این یافته بر خلاف فرضیه های متداول در خصوص ارتباطات انسانی تنها از طریق زبان یا کانال های بصری است. تحقیقات قبلی نشان می دهد که زنان بیشتر به بوی بدن مردان حساس هستند، به همین دلیل در این مطالعه از مردان به عنوان نمونه های اهدا کننده عرق استفاده شد و آزمایش تأثیر انتقال بو بر روی زنان انجام شد.
تحقيقات نشان ميدهد: تغييرات ايجاد شده در بوي بدن افراد ميتواند براي تشخيص سن آنها به كار برده شود. يافتههاي جديد مركز تحقيقاتي مونل در آمريكا حاكي از آن است انسانها ميتوانند بر اساس تغييرات ايجاد شده در بوي بدن افراد سن آنها را تشخيص دهند. قسمت اعظم اين توانايي مبتني بر توانايي شناسايي بوي بدن افراد سالخورده است و بر خلاف تصور عمومي، ميزان شدت و ناخوشايند بودن بوي بدن اين گروه سني از افراد جوان و ميانسال كمتر است.