پزشکی بالینی

یک پژوهش دانشگاهی نشان داد که امواج الکترومغناطیس می‌توانند باعث آپوپتوز در سلول‌های بافت مغزی شوند که با افزایش مدت زمان پرتودهی شدت صدمات وارده به مغز افزایش می‌یابد. تلفن‏‌های همراه امروزه یکی از متداول‌ترین وسایل ساطع‌کننده امواج الکترومغناطیس هستند که به آسانی در دسترس تقریبا نیمی از مردم جهان در رده‏‌های مختلف سنی قرار دارند. با توجه به گسترش روزافزون استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه نگرانی‏‌های زیادی در مورد اثرات احتمالی تشعشعات ساطع شده از آن‌ها بر سلامت موجودات زنده ایجاد شده است.
براساس نتایج این مطالعات تشعشعات مایکروویو تلفن‌های همراه، اثرات سوء متفاوتی در جانوران ایجاد می‌کند. لذا در این تحقیق سعی بر آن شده تا تاثیرات احتمالی امواج حاصل از تلفن همراه (فرکانس 940 مگاهرتز) بر بافت مغز موش صحرایی مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش پس از ساخت دستگاه مولد امواج الکترومغناطیس با فرکانس مشابه امواج موبایل (940 مگاهرتز)، به مدت یک ماه موش‌ها تحت تاثیر قرار گرفتند.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد: حتی استفاده کوتاه مدت از امواج الکترومغناطیس در محدوده فرکانس امواج موبایل به مدت 30 دقیقه در روز به مدت یک ماه سبب صدمه به سد خونی مغزی شده و باعث نشت آلبومین از این سد می‌شود که در حالت طبیعی آلبومین نمی‌تواند از سد خونی، مغزی عبور کند.
همچنین امواج الکترومغناطیس می‌تواند باعث آپوپتوز در سلول‌های بافت مغزی شوند که نتایج نشان داد با افزایش مدت زمان پرتودهی شدت صدمات وارده به مغز افزایش می‌یابد. بنابراین لازم است تا حد امکان استفاده از تلفن همراه محدود شده و فقط در مواقع ضروری و در بازه‌های زمانی بسیارکوتاه استفاده شود. این مطالعه با موضوع «ایمنوهیستو شیمی و هیستوپاتولوژی تاثیر امواج موبایل بر بافت مغز در موش صحرایی» توسط دانشجوی مقطع دکتری در رشته بافت‌شناسی، مرتضی کفائی رضوی انجام گرفت و محسن ملکی، استاد راهنما و علیرضا حق‌پیما، استاد مشاور محقق، در این پژوهش بودند.

تیمی از متخصصان بهداشت چشم برنامه گوشی هوشمندی طراحی کرده‌اند که به تشخیص آب‌مروارید و دیگر بیماری‌های چشمی در مناطق دورافتاده کمک می‌کند. ابداع جدید که PEEK (کیت قابل‌حمل معاینه چشم) نام گرفته، ابزار تشخیص بینایی برنامه‌محور را با گوشی هوشمند قابل‌حمل ترکیب می‌کند. محققان مدرسه بهداشت و پزشکی حاره‌یی لندن این نوآوری را ارائه داده‌اند. برنامه جدید مبتنی بر نرم‌افزار مکانیابی و نقشه‌برداری است و سیستم چشم‌پزشکی کاملی را به کاربر ارائه می‌دهد.
با در اختیار داشتن این برنامه در یک گوشی‌هوشمند اصلاح‌شده و دوربین آن، پزشکان سیار می‌توانند میزان آب مروارید و سایر بیماری‌های چشمی را ارزیابی کنند. در آزمایش‌های در حال انجام در کنیا، دوربین این گوشی، تصویری از چشم را همراه با مکان بیمار تهیه کرده و آن را به بیمارستان چشم Moorfields در لندن ارسال می‌کند؛ در آنجا تصویر ارسالی به طور کامل بررسی می‌شود. پس از انجام بررسی‌ها، تیم علمی حاضر در کنیا می‌تواند با استفاده از گوگل‌مپ و ارزیابی بهترین مکان، یک مرکز درمان محلی را دایر کند. 
با داشتن ابزار معاینه‌های چشم شامل معاینه دقت بینایی مسافت دور، گوشی هوشمند 300 پوندی قادر است معاینه‌هایی که معمولا نیازمند بیش از 10 هزار پوند هزینه هستند را انجام دهد. گرچه فناوری جدید هنوز در کنیا در مرحله آزمایشی است، با معاینه پنج هزار نفر از طریق آن، حدود هزار نفر درمان شد‌ه‌اند که در غیر این صورت، این افراد بینایی خود را از دست می‌دادند. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که 285 میلیون نفر در سراسر جهان دارای مشکلات چشم هستند که از هر پنج مورد، چهار مورد آن قابل درمان است. سیستم PEEK می‌تواند تعداد این افراد را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد.

مطالعات اخير محققان دانشگاه كنت اوهايو نشان مي دهد كه استفاده افراطي از تلفن همراه، مهمترين عامل چاقي و اضافه وزن است. استفاده بيش از حد از تلفن همراه موجب مي شود كه بدن فرد مدام در حالت غير فعال و بي حركت باشد و اين امر منجر به افزايش وزن مي شود. با پيشرفت تكنولوژي هاي مختلف قابل نصب روي تلفن همراه، اين وسيله به يك ابزار مهيج براي تمام سنين تبديل شده است. افراد به خصوص نوجوانان زمان زيادي را با تلفن همراه خود مي گذرانند.  گشت و گذار در اينترنت، بازي هاي رايانه اي ، ارسال پيامك و موارد ديگر باعث مي شود كه افراد هنگام استفاده از تلفن همراه متوجه گذر زمان نشوند. بعضي از افراد عادت دارند كه هنگام استفاده از تلفن همراه از تنقلات مختلف استفاده كنند و اين موضوع نيز فرآيند افزايش وزن را تشديد مي كند.  معمولاً هنگام استفاده از تلفن همراه، ستون فقرات و گردن در حالت مناسبي قرار ندارد. پس از ساعت هاي طولاني استفاده از تلفن همراه، عضلات منقبض مي شوند.
يكي ديگر از عوامل موثر در ارتباط بين تلفن همراه و افزايش وزن، استفاده از آن در رختخواب است. افرادي كه قبل از خواب از تلفن همراه استفاده مي كنند، ديرتر مي خوابند و خواب راحت و منظمي ندارند و بي توجهي به ساعات خواب و كم خوابي نيز يكي از مهمترين عوامل چاقي است. در اين تحقيق، بيش از ۵۰۰ كاربر تلفن همراه در سنين و شغل هاي مختلف مورد بررسي قرار گرفته اند. نتيجه اين تحقيق محققان را شگفت زده كرد چراكه برخي از نوجوانان دبيرستاني، بيش از ۱۴ ساعت در روز سرگرم تلفن همراه خود بوده اند. محققان بر اين باورند كه نسل جديد گوشي هاي هوشمند منجر به گسترش سبك زندگي بي تحرك شده است.

دو دانشمند آمریکایی یک شیوه ام‌آرآی ابداع کرده‌اند که می‌تواند از تأثیر تلفن همراه بر مغز نقشه‌برداری کند. دستاورد محققان مرکز سرطان اسلون-کترینگ در نیویورک می‌تواند یک ابزار مهم برای محققانی باشد که امکان ایجاد تومور مغزی یا بیماریهای دیگر را در اثر استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه بررسی می‌کنند. این شیوه یک تصویر سه بعدی با وضوح بالا را از حرارتی که توسط تابش تلفن همراه ایجاد و در مغز جذب شده، ارائه می‌کند. دانشمندان این شیوه را بر روی مغز گاو با ترکیب با یک ژل که از بافت مغزی تقلید می‌کرد، اجرا کردند. اما به ادعای محققان، براحتی می توان از این رویکرد برای آزمایش بر روی مغز انسان استفاده کرد.
دانشمندان در حالت کلی در مورد اینکه تاثیرات مضر امواج فرکانس رادیویی آنتن تلفن‌های همراه بر مغز و نیز داغ شدن ماده مغز با تابش اشعه تلفن همراه، توافق دارند. امروزه نقشه‌برداری از این تابش جذب شده شامل اندازه‌گیری میدانهای الکتریکی با استفاده از کاوشگرهایی است که در سرهای ساختگی پر شده از ژل قرار داده می‌شوند.
شبیه‌سازیهای رایانه‌ای نیز می‌توانند اختلالات میدانی فرکانس رادیویی را در سرهای ساختگی پیش‌بینی کنند. اما این شیوه‌ها غیر مستقیم و برای استفاده بر روی انسان بوده و بسیار تهاجمی است. همچنین وضوح این تصاویر پایین بوده و از این رو نمی‌توانند میدان‌های در حال تغییر سریع را در نواحی کوچک مغزی نمایش دهند. از سوی دیگر با انجام تنظیماتی بر روی رزونانس مغناطیس اتمی(NMR)، دانشمندان می توانند بطور مستقیم نقشه‌های دقیق سه بعدی را از حرارت تابش در مغز زنده انسان ایجاد کنند.
پزشکان در حال حاضر از NMR برای اندازه گیری درجه حرارت تومورها در یک درمان حرارتی سرطان استفاده می‌کنند. در این شیوه، پزشکان هسته اتمی را در یک میدان مغناطیسی استاتیک قرار داده و سپس آنها را در یک میدان فرکانس رادیویی نوسان‌دار برای اندازه‌گیری فرکانس رزونانس به ارتعاش درمی‌آورند. حرارت، باعث تغییر موقعیت الکترونهایی شده که در اطراف هسته اتمهای هیدروژن در بافت گردش می‌کنند. این امر باعث تغییر اندازه میدان مغناطیسی حس شده در هسته می‌شود و فرکانس رزونانس آنها را تغییر می‌دهد. محققان برای ایجاد نقشه‌های سه بعدی از مغز، محفظه‌های پلاستیکی جداگانه را با بافت مغز گاو و ژل پر کردند. آنها نمی‌توانستند از یک تلفن همراه واقعی در دستگاه ام‌آرآی استفاده کنند چرا که میدان مغناطیسی قوی می‌تواند تلفن را با سرعت بسیار بالایی پرتاب کند. از این رو یک آنتن تابشی فرکانس رادیویی از یک ماده ضد فرومغناطیس ساخته شد. هر بار یکی از این محفظه‌ها با این آنتن در دستگاه ام‌آرآی قرار گرفت که از خود نیروی خروجی 125، 250، 500، 1000 و 2000 میلی‌وات را به تقلید از تلفن همراه ساطع می‌کرد. در تابش 500، 1000 و 2000 میلی‌وات، دمای نزدیکترین بخش نمونه به آنتن بین یک تا پنج درجه سانتیگراد افزایش داشت. این افزایشها به شکل مناطق داغ در تصاویر سه بعدی از دستگاه ام‌آرآی نشان داده شد. در نیروی 125 و 250 میلی‌وات، تغییرات دمایی کمتر از یک درجه سانتیگراد بود که در تصاویر وارد نشد. اما این تغییرات قابل محاسبه بودند. نتایج این پژوهش در مجله مجموعه مقالات علمی آکادمی ملی علوم منتشر شده است.

محققان کانادایی سربندی طراحی کرده‌اند که امکان نظارت بر فعالیت مغزی را بر روی تلفن همراه یا تبلت فراهم می‌کند. این گجت یک دستگاه الکتروانسفالوگرافی (EEG) پوشیدنی بسیار سبک است که امکان نظارت بر فعالیت سیستم عصبی را بصورت لحظه‌ای برای کاربر فراهم می‌کند. نظارت بر امواج مغزی می‌تواند برای آرامش، حفظ تمرکز، ایجاد اعتماد به نفس و کنترل حالت روانی فرد مفید بوده و یک روش آموزشی ساده برای رسیدن و حفظ حالت مطلوب ذهنی باشد.
سربند Muse بصورت بی‌سیم با دستگاه‌های مختلف مانند تبلت یا تلفن همراه هوشمند ارتباط برقرار کرده و کاربر می‌تواند از طریق یک برنامه نرم‌افزاری، فعالیت مغزی خود را نظارت کند. این سربند مجهز به چهار حسگر یکپارچه است که دو حسگر در بخش جلوی پیشانی و دو حسگر نیز در پشت دو گوش قرار می‌گیرند؛ خروجی امواج مغزی توسط حسگرها دریافت شده و داده‌های دریافتی بصورت همزمان بر روی تلفن همراه کاربر نشان داده می‌شود. این برنامه نرم افزاری همچنین شامل تمرینات مختلف مغزی است که در زمان استفاده از سربند انجام می شود. سربند نظارت بر امواج مغزی توسط محققان شرکت InteraXon‌ طراحی شده و این شرکت بدنبال جذب سرمایه برای تولید سری اول این محصول با قیمت 135 دلار است.

مهم‌ترين نتايج تحقيقات علمي نشان مي دهد ميزان تشعشعات ميدان هاي فركانس راديويي تاثيري بر آغاز يا رشد تومورهاي سرطاني ندارد و مطالعات تجربي برروي سلول ها و حيوانات نيز نشان مي دهد كه استفاده از موبايل تاثير مخربي بر قلب، خون و سيستم ايمني بدن نداشته است. محدوده مربوط به امواج ناشي از تلفن همراه و سايت هاي (BTS (Base Transceiver Station در فركانس هاي 3 كيلوهرتز تا 3000 گيگاهرتز در زمره امواج فركانس راديويي قرار مي گيرند كه اين امواج غيريونيزه كننده است و اثر تخريبي روي بافت هاي زنده نداشته و فقط منجر به افزايش دماي ناحيه اي از بدن مي شوند كه در معرض تابش قرار گرفته است. تحقيقات علمي نشان مي دهد كه انرژي جذب شده در بدن ناشي از تابش سايت هاي موبايل با دور شدن شخص تا فاصله 100 متري افزايش و سپس شروع به كاهش مي كند و از طرف ديگر با افزايش فاصله انسان از سايت به دليل افزايش توان گوشي براي جلوگيري از كاهش كيفيت گيرندگي، توان ناشي از گوشي بايد افزايش يابد. در حال حاضر استفاده از تلفن همراه در جامعه كنوني اجتناب‌ناپذير است و البته نگراني‌ها درباره اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت انسان با رشد بيش از حد تلفن‌هاي همراه نيز بيشتر شده است. به تازگي هم اعلام شده براساس بررسي‌هاي تازه موسسه Pewحدود 65 درصد از بزرگ‌سالان، گوشي‌هاي تلفن همراه خود را نيز همراه با خود بـه بستـر مـي‌بـرند كه اين كار از نظر بهداشتي و حفظ سلامت زيان بار است. اغلب كــارشـنــاســان، بــا تــوجــه بـه مـاهيـت و تـاثيـرات شـنـاخـته‌شده امواج الكترومغناطيسي در طول مــوج‌هــاي مـخـتـلــف بــر سـيـسـتـم‌هـاي زيـسـتـي نـمــي‌تــوان خـطــرات تـلـفـن همـراه و تجهيـزات مربوط به آن را انكار كرد.

PDF متن کامل مقاله             HTML متن کامل مقاله

گجت gurus که به تازگي روي آيفون 5 به روزرساني شده، مي‌تواند در مورد يک موضوع احساس خوبي بدهد: آيفون 5 سبزترين گوشي و با حداقل سميت است که در بازار تجارت وجود دارد. ديگر تلفن‌هاي طرفدار محيط‌زيست شامل موتورولا سيتروس، آيفون 4S، ال‌جي رمارک و 2 مدل از سامسونگ است. اين مهم‌است که افراد بدانند هنوز هيچ يک از تلفن‌ها صددرصد بدون خطر نيستند و همه مدل‌ها درجه هايي از سطوح برومين، کلروين، سرب، کادميوم و مرکوري را دارند. تلفن‌ها خطراتي را براي سلامت در خود جاسازي کرده‌اند که اطلاع از وجود آنها يک ضرورت است. در اين ميان سمي‌ترين گوشي‌هاي همراه عبارتند از: Palm’s Treo 750 and m125, the Blackberry Storm 9530, the Nokia N95, and the Motorola MOTO W233 Renew. گوشي‌هاي همراه بيش از 40 ماده شيميايي سمي و فلزات سنگين دارند.

«نوموفوبيا» اصطلاحي است که براي اولين بار در سال 2008 به وسيله پژوهشگران بريتانيايي استفاده شد که خلاصه شده‌اي از no-mobile-phone phobia است و اشاره به افرادي دارد که وقتي دسترسي آنها به تکنولوژي همراه مانند موبايل قطع مي‌شود، دچار تشويش و اضطراب زيادي مي‌شوند. امروزه تحقيقات جديد در اين زمينه نشان مي‌دهند تعداد اين افراد از 53 درصد به 66 درصد رسيده است. افراد بين 18 تا 24 سال بيشترين وابستگي را به تکنولوژي‌هاي همراه دارند و 77 درصد آنها با اين مشکل دست‌وپنجه نرم مي‌کنند. افراد با سن 25 تا 34 سال نيز وضع بهتري ندارند و 68 درصد آنها دچار نوموفوبيا هستند. اين افراد هرگز نمي‌توانند موبايل خود را خاموش کنند، مدام از تمام شدن باتري در هراسند، مرتب موبايل خود را براي ديدن پيامک‌ يا تماس‌هاي از دست رفته يا ايميل‌هاي جديد چک مي‌کنند و حتي در توالت هم دست از آن نمي‌کشند! اين وابستگي که نوعي ناتواني محسوب مي‌شود، باعث تاسيس مرکز بازپروري Morning Side در کاليفرنيا شده تا به افراد داراي اين مشکل کمک کند نشانه‌ها و آثار وابستگي اعتيادگونه خود را به موبايل تشخيص دهند و ريشه‌هاي دروني آن را جستجو کنند تا بتوانند استقلال دروني خود را بازيابند.

نتايج يک مطالعه جديد نشان مي‌دهد استفاده از تلفن همراه براي حداقل 50 دقيقه در هر بار، روي متابوليسم گلوکز مغز، در ناحيه‌اي که نزديک‌ترين محل به آنتن تلفن همراه است، تاثير مي‌گذارد. محققان با استفاده از اسکن PET هنگام صحبت با تلفن‌همراه دريافتند که اگرچه همه متابوليسم مغز تحت‌تاثير قرار نمي‌گيرد، متابوليسم گلوکز در نواحي کورتکس اوربيتوفرونتال و تمپورال افزايش پيدا مي‌کند؛ دو ناحيه‌اي که بيشترين نزديکي را به آنتن تلفن همراه دارد. البته هنوز تاثير و اهميت باليني اين يافته مشخص نيست اما با توجه به اثر بالقوه درماني اين نوع تکنولوژي، همچنين پيامدهاي بالقوه منفي در معرض تلفن همراه قرار گرفتن، بايد اين موضوع را به‌طور جدي تحت‌نظر قرار داد. محققان اين مطالعه پيشنهاد مي‌کنند که استفاده از وسايل هندزفري يا قرار دادن تلفن در حالت Speaker کمک مي‌کند تا از تماس مستقيم تلفن با سر اجتناب شود. يافته هاي مطالعات قبلي حاکي از آن هستند که اگر تلفن در فاصله يک پايي يا بيشتر از فرد قرار داشته باشد، آثار مضر آن بسيار کمتر خواهد بود. رعايت اين احتياطات خصوصا براي کودکان و نوجوانان که هنوز بافت عصبي آنها در حال رشد است، لازم است. لازم به ذکر است که اين يافته‌ها تاييد يا ردکننده اين مطلب نيست که آيا مواجهه با امواج تلفن همراه در ايجاد سرطان دخيل اند يا خير.