پزشکی بالینی

محققان بیمارستان زنان و بیریگهام و دانشگاه هاروارد، مصرف طولانی‌مدت مکمل‌های مولتی ویتامین‌ را با کاهش خطر آب‌مروارید در مردان مرتبط دانسته‌اند. این محققان پژوهشی را در سال‌های 1997 تا 2011 و بر روی 14 هزار و 641 پزشک مرد بالای 50 سال انجام داده‌اند. نیمی از این افراد مولتی ویتامین‌های روزانه شامل ویتامین C، E و مکمل‌های بتاکاروتن را مصرف کردند. نیمی دیگر نیز به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شدند. محققان طی این مدت، تمامی شرکت‌کنندگان را از نظر ابتلا به دو بیماری شایع چشم شامل آب‌مروارید و زوال ماکولای چشم که مسؤول ریزبینی و جزئی‌بینی چشم است، مورد بررسی قرار دادند.
پژوهشگران دریافتند که در گروه کنترل، 945 مورد آب‌مروارید و در گروه مصرف‌کننده مولتی ویتامین تنها 872 مورد آب‌مروارید گزارش شد که این رقم کاهش خطر 9 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین میزان کاهش خطر برای بیماری آب‌مروارید هسته‌ای که در مرکز عدسی چشم رخ می‌دهد و از شایع‌ترین نوع آب مروارید مرتبط با روند پیری است، 13 درصد گزارش شد. یافته‌های این پژوهش در مجله «ophthalmology» منتشر شده است. 

بيماراني كه به دليل ابتلا به آب مرواريد تحت عمل جراحي چشم قرار مي گيرند عمر طولاني تري دارند. محققان استراليايي در آكادمي چشم پزشكي آمريكا با مطالعه ۳۵۴ بيمار مبتلا به آب مرواريد (كاتاراكت) ۴۹ ساله و مسن تر متوجه شدند: افرادي كه تحت عمل جراحي آب مرواريد قرار گرفتند نسبت به افرادي كه اين عمل جراحي را انجام ندادند طول عمر بيشتري داشتند. دكتر جي.جين.وانگ و همكارانش از آكادمي چشم پزشكي آمريكا اظهار داشتند: مطالعه آنان نشان مي دهد بين تحليل رفتن بينايي و مرگ و مير افراد مسن ، ارتباط مستقيمي وجود دارد. به گفته محققان، عمل جراحي كاتاراكت احتمالا به علت اينكه كارايي جسمي و روحي بيمار را بالا مي برد ، سن او را نيز افزايش مي دهد. كاتاراكت يا آب مرواريد، حاصل لكه دار شدن عدسي چشم است كه به تخريب ميزان بينايي منجر مي شود و بيش از نيمي از افراد بالاتر از ۸۰ سال را مبتلا مي كند.

تیمی از متخصصان بهداشت چشم برنامه گوشی هوشمندی طراحی کرده‌اند که به تشخیص آب‌مروارید و دیگر بیماری‌های چشمی در مناطق دورافتاده کمک می‌کند. ابداع جدید که PEEK (کیت قابل‌حمل معاینه چشم) نام گرفته، ابزار تشخیص بینایی برنامه‌محور را با گوشی هوشمند قابل‌حمل ترکیب می‌کند. محققان مدرسه بهداشت و پزشکی حاره‌یی لندن این نوآوری را ارائه داده‌اند. برنامه جدید مبتنی بر نرم‌افزار مکانیابی و نقشه‌برداری است و سیستم چشم‌پزشکی کاملی را به کاربر ارائه می‌دهد.
با در اختیار داشتن این برنامه در یک گوشی‌هوشمند اصلاح‌شده و دوربین آن، پزشکان سیار می‌توانند میزان آب مروارید و سایر بیماری‌های چشمی را ارزیابی کنند. در آزمایش‌های در حال انجام در کنیا، دوربین این گوشی، تصویری از چشم را همراه با مکان بیمار تهیه کرده و آن را به بیمارستان چشم Moorfields در لندن ارسال می‌کند؛ در آنجا تصویر ارسالی به طور کامل بررسی می‌شود. پس از انجام بررسی‌ها، تیم علمی حاضر در کنیا می‌تواند با استفاده از گوگل‌مپ و ارزیابی بهترین مکان، یک مرکز درمان محلی را دایر کند. 
با داشتن ابزار معاینه‌های چشم شامل معاینه دقت بینایی مسافت دور، گوشی هوشمند 300 پوندی قادر است معاینه‌هایی که معمولا نیازمند بیش از 10 هزار پوند هزینه هستند را انجام دهد. گرچه فناوری جدید هنوز در کنیا در مرحله آزمایشی است، با معاینه پنج هزار نفر از طریق آن، حدود هزار نفر درمان شد‌ه‌اند که در غیر این صورت، این افراد بینایی خود را از دست می‌دادند. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که 285 میلیون نفر در سراسر جهان دارای مشکلات چشم هستند که از هر پنج مورد، چهار مورد آن قابل درمان است. سیستم PEEK می‌تواند تعداد این افراد را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد.

به تازگي تجويز پرولنزا (Prolensa) که عبارت از محلول چشمي 07/0 درصد برومفناک است (يک ضدالتهاب غيراستروييدي يکبار در روز مورد استفاده براي درمان التهاب و کاهش درد چشمي پس از جراحي کاتاراکت) مورد تاييد FDA قرار گرفته است. پرولنزا در بطري‌هاي کوچک 6/1 و 3 ميلي‌ليتري در بازار مصرف عرضه خواهد شد. پرولنزا محلولي سريع و موثر در از بين بردن التهاب و درد است. جالب آنکه اين محلول نيازي به تکان دادن قبل از مصرف براي يکسان‌سازي دوز دارو در هر قطره ندارد. اثربخشي پرولنزا در دو مطالعه باليني روي بيماراني که تحت جراحي کاتاراکت قرار گرفته بودند بررسي شد. قطره دارو يا دارونما يک روز قبل از جراحي تا 14 روز پس از آن روزانه در چشم بيماران تحت مطالعه ريخته شد. در بيماران تحت درمان با اين دارو پس از 15 روز مصرف، التهاب به ميزان قابل‌توجهي برطرف شد. در بيماران تحت درمان با پرولنزا احساس جسم خارجي در چشم و ترس از نور به مراتب کمتر از بيماران دريافت‌کننده دارونما بود. قرمزي چشم نيز در اين گروه کمتر گزارش شد.

یافته‌های پژوهشی جدید حاکی از آن است که ممکن است داروهای استاتین کاهش کلسترول خون و دیابت نوع دو، خطر ابتلا به آب مروارید وابسته به سن را افزایش دهد. محققان برای انجام این پژوهش، شش هزار و 400 نفر را طی سال‌های 2007 تا 2008 در درمانگاه بینایی سنجی دانشگاه واترلوي کانادا مورد بررسی قرار دادند. از این تعداد 452 نفر نیز به دیابت مبتلا بودند. 56 درصد از بیماران دیابتی و 16 درصد از غیر دیابتی‌های این پژوهش از داروهای استاتین استفاده می‌کردند.
پژوهشگران با در نظر گرفتن سایر مؤلفه‌های مداخله گر مانند جنسیت، سیگار کشیدن و فشار خون بالا متوجه شدند که دیابت و استاتین هرکدام به ترتیب با افزایش 82 و 57 درصدی خطر وقوع آب مروارید مرتبط بودند. این رابطه‌های درصدی در انواع متفاوت بیماری آب مروارید نیز تغییر می‌کرد. بر اساس نتايج اين پژوهش، با وجود مصرف زیاد استاتین در بین بیماران دیابتی، به نظر می‌رسد این دو عامل خطر، مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند. با افزایش سن، خطر وقوع آب مروارید در بین بیماران دیابتی که استاتین مصرف می‌کنند، بسیار سریع‌تر از غیر دیابتی‌هایی اتفاق می‌افتد که استاتین مصرف نمی‌کنند.
به طور میانگین، آب مروارید در بیماران دیابتی که استاتین مصرف می‌کنند در مقایسه با غیر دیابتی‌هایی که استاتین مصرف نمی‌کنند، 5.6 سال زودتر بروز می‌کند. پژوهش‌های صورت گرفته بر حیوانات نیز حاکی از آن است که استاتین درمانی طولانی مدت با دوز بالا، رابطه مستقیم و مشهودی با بروز آب مروارید دارد. نویسندگان این پژوهش با تاکید بر نتایج این تحقیق تصریح كرده‌اند که نمی‌توان رابطه علت و معلولی را به این دو مؤلفه نسبت داد، اما رابطه این دو متغیر نیز از نظر زیستی پذیرفتنی و محتمل است. بر اساس اين تحقيق، فواید استاتین درمانی در درمان بیماران دیابتی نوع دو شناخته شده است و احتمالا از افزایش خطر آب مروارید مهم‌تر است. پژوهشگران مي‌گويند: نتایج حاصل از این تحقيق آگاهی از خطرهای درمانی دیابت نوع دو را افزایش می‌هد و ممکن است در پیشبرد ابداع روش‌های درمانی جایگزین استاتین درمانی که با افزایش خطر آب مروارید مرتبط نباشد، یاری رسان باشد.
بیماری دیابت نوع دو، عامل خطری برای بروز آب مروارید مرتبط با سن به شمار می‌آید. آب مروارید نیز مشکلی بینایی است که در اثر کدورت زجاجیه چشم رخ می‌دهد که در صورت عدم درمان بینایی چشم مختل خواهد شد. نتايج این پژوهش در مجله «Optometry and Vision Science» انجمن آمریکایی بینایی سنجی منتشر شده است.

پژوهشگران ژاپنی و دانمارکی موفق به ساخت یک ژل نانوکامپوزیت قابل تزریق شدند كه می‌تواند جایگزین عدسی‌های چشمی شده و به جراحی‌های پیچیده آب مروارید خاتمه دهد. آب مروارید به خاطر نقایص نوری عدسی‌های طبیعی ایجاد می‌شود و با افزایش سن توسعه پیدا کرده و می‌تواند منجر به تاری روزافزون دید و کوری شود. در حال حاضر، عدسی‌های پلاستیکی می‌توانند از طریق جراحی جایگزین عدسی‌های طبیعی شوند، ولی آنها جایگزین خوبی نیستند. برای مثال، آنها تمایل به تک‌ کانونی شدن دارند و با این کار توانایی چشم را برای کانونی شدن خارج از یک بازه تنظیم شده محدود می‌کنند. اندازه آنها نیز متناسب نیست و باعث مشکلاتی مانند غیرهمخطی می‌شود.
«ماساهیکو آناکا» و همکارانش از دانشگاه کیوشو، فوکوکا و دانشگاه پزشکی نارا، با همکاری دانشگاه کوپنهاگ ماده‌اي نانوکامپوزیتی ساخته‌اند که به کیف کپسولی بجای مانده از تخلیه عدسی‌های چشمی تزریق می‌شود. این نانوکامپوزیت - یک سوسپانسیون آبکی از نانوذرات سیلیکایی که شامل پلی‌اتیلن گلایکول آب‌گریز شده است - کیف کپسولی مذکور را پر می‌کند و سپس در دمای بدن بصورت ژل درآمده و محفظه را به راحتی پر كرده و نیاز به جراحی پیچیده را برطرف می‌كند. «آناکا» مي‌گويد: با عدسی تک‌ کانونی شما به انتخاب کانون خود يعني خیلی دور یا خیلی نزدیک نیاز داريد. در کار ما خود ژل، کانون را روی شبکه تنظیم می‌کند.
اگرچه عدسی‌های قابل تزریق قبلا هم مورد کاوش قرار گرفته‌اند، ولی تلاش‌های قبلی شامل تزریق یک محلول مونومر بود که در محل اصلی پلیمر می‌شود. این کار نگرانی‌ها را درباره سمیت مونومرهای واکنش نداده و فرایند طولانی پلیمری شدن که منجر به نشت مونومرها می‌شود، افزایش می‌دهد. «جان هانت»، متخصص مواد زیستی از دانشگاه لیورپول انگلیس، بسیار شگفت زده شده و می‌گوید که این کار دارای قابلیت‌های زیادی است. او می‌گوید: ژل‌های قابل تزریقی که جامد می‌شوند و یک ساختار زیست‌پذیر در بدن تشکیل می‌دهند، بسیار جالب هستند و این دقیقا همان چیزی است که ما می‌خواهیم. این کار بسیار جالب است؛ با این حال مطالعات بیشتری در محیط زنده لازم است، مخصوصا برای اطمینان از پایداری این عدسی‌ها. «آناکا» قبول دارد که پایداری ژل اتصال- عرضی فیزیکی او جای بحث دارد. او در کنار انجام آزمون‌های بیشتر مشغول بررسی ژل پایدارتری است که بعد از تزریق به چشم بصورت شیمیایی اتصال- عرضی شود. این پژوهشگران، جزئیات نتایج کار تحقیقاتی خود را در مجله‌ی «Soft Matter» منتشر کرده‌اند.

محققان در كنفرانس ساليانه آكادمي چشم‌پزشكي آمريكا در سال 2011 اعلام كردند روش جديد براي جراحي كاتاراكت ممكن است ايمن‌تر و كارآمدتر از رويكردهاي كنوني باشد. اين روش جديد كه از يك ليزر femtosecond خاص استفاده مي‌كند، به‌وسيله اداره كل غذا و داروي آمريكا تاييد شده، اما هنوز به طور گسترده در ايالات متحده در دسترس قرار ندارد. در اين مطالعه پژوهشگران نشان داده‌اند كه چگونه استفاده از ليزر femtosecond قبل از درمان كاتاراكت سطح انرژي اولتراسوند موردنياز را براي نرم‌كردن كاتاراكت کم مي‌کند. اين حالت باعث مي‌شود كاتاراكت به راحتي به بيرون ساكش شود. مزيت اين ليزر در كم‌كردن سطح انرژي اولتراسوند است زيرا اگر سطح انرژي زياد باشد، بهبود ديد خوب بيماران پس از جراحي با كندي صورت مي‌گيرد و مشكلات مرتبط با قرنيه نيز بيشتر خواهد شد. تركيبي از دقت و ساده‌سازي كه با اين نوع ليزر امكان‌پذير خواهد شد، پيشرفت عظيمي در جراحي كاتاراكت محسوب مي‌شود.