پزشکی بالینی

آزمایشات دانشمندان دانشگاه باس و دانشگاه ملکه مری لندن، نشان می‌دهد افراد نابینای مادرزاد در مقایسه با افراد بینا، دارای بهترین مهارت‌های حافظه هستند. در این آزمایش‌ها، شرکت‌کنندگان به مجموعه‌ای از واژگان گوش دادند و سپس از آن‌ها خواسته شد که هر آن چه را که شنیده‌اند، به یاد آورند. نتایج نشان داد افرادی که به طور مادرزادی نابینا بودند، واژگان بیشتری را به یاد داشتند و همچنین احتمال خلق خاطرات نادرست از آن چه شنود کرده بودند، کمتر بود.
این تحقیق نشان داده است که ما واژگان مرتبط با آن چه را که واقعاً می‌شنویم به یاد می‌آوریم؛ به طور مثال، شنود کلماتی مانند شومینه، سیگار و آتش می‌تواند خاطره‌ای نادرست را در خصوص کلمه «دود» برانگیزد. در این مطالعه بسیاری از سوژه‌های نابینای مادرزاد، از بیان واژگان غیرمرتبط اجتناب کردند، بنابراین توانستند آیتم‌های بیشتر با صحت بیشتری را ذخیره کنند. این تحقیق نشان داد که تجربه بصری دارای تاثیر منفی مهمی بر روی هر دوی تعداد آیتم‌های به یادآورده شده و دقت حافظه معنایی دارد. آزمایشات همچنین نشان‌دهنده اهمیت ارتجاع‌پذیری عصبی سازگار در مغز افراد نابینای مادرزاد برای مکانیزم‌های بازیابی حافظه افزایش‌یافته است. جزئیات این پژوهش در Behavioural Brain Research انتشار یافته است.

دانشمندان با استفاده از كاشت پروتز شبكيه موفق شدند بينايي را به موش‌هاي نابينا بازگردانند. اين موفقيت مي‌تواند براي ميليون‌ها نابينا در سراسر جهان اميدواركننده باشد. بينايي اين موش‌ها به اندازه‌يي رضايتبخش بود كه قادر به تشخيص چهره يك نوزاد، بسياري از جزئيات يك صحنه در پارك و ردگيري يك تصوير متحرك بودند. دانشمندان از عينك‌هاي هاي‌تك مجهز به يك دوربين ريز و نه عمل جراحي استفاده كردند. شيلا نيرنبرگ، دانشمند عصب‌شناس از كالج پزشكي كرنل در نيويورك اميدوار است در آينده اين رويكرد را در مورد بيماران انساني به كار برد.
نخستين كساني كه از اين تكنيك بهره مي‌برند، آن‌هايي هستند كه از انحطاط ماكولاي مرتبط با سن رنج مي‌برند. اين عارضه شايع‌ترين عامل نابينايي در سنين بالا است. دانشمندان پيشتر از تراشه‌هاي قابل كاشت براي بازيابي بينايي استفاده كرده‌اند اما دكتر نيرنبرگ معتقد است كه روش وي تصوير واضح‌تري را موجب مي‌شود و بينايي فرد را به وضعيت نرمال نزديك مي‌كند. هنگام مشاهده يك آيتم، نور بر روي سلول‌هاي موجود در شبكيه چشم (فيلم موجود در پشت چشم) مي‌افتد و پس از تبديل به سيگنال‌هاي الكتريكي براي پردازش به شكل تصوير به مغز فرستاده مي‌شود. در آن‌جا اين سيگنال‌ها براي يك الگو مانند اشيا مختلف رمزگذاري مي‌شوند. اين محققان بر روي كدگذاري دقيق اطلاعات در مغز نيز تمركز كرده‌اند.
در انحطاط ماكولاي چشم سلول‌هاي شبكيه گيرنده نور مي‌ميرند و اين امر موجب مي‌شود كه اطلاعات كمتري به مغز ارسال شود و در نتيجه بينايي نيز از بين برود. تكنيك نيرنبرگ راهي فرعي براي ارسال مستقيم اطلاعات رمزگذاري شده به مغز است. نتيجه اين امر توليد تصاويري واضح‌تر از تصاوير ارائه شده در مقايسه با تصاوير توليد شده توسط ابزار موجود است كه صرفاً بر روي تجمع نور و ارسال داده به مغز تمركز مي‌كنند. آزمايشات بر روي موش‌ها نشان داده كه تكنيك مزبور بينايي نزديك به نرمال توليد كرده است. نيرنبرگ هم‌اكنون در حال درك كدگذاري براي چشم ميمون‌هاست. به اين دليل كه چشم انسان نيز به همان كد متكي است. نخستين آزمايشات بر روي انسان تا يك يا دو سال آينده صورت خواهند گرفت و در صورت ايمن بودن، تكنيك مزبور پنج تا هفت سال آينده معمول خواهد شد.
وسيله مورد استفاده اين دانشمند،اطلاعات موجود در خط بينايي را گرفته و با استفاده از پردازشگر به اندازه يك گوشي موبايل آن را به كد مورد استفاده براي مغز تبديل مي‌كند. اين كد سپس توسط يك ميني‌پروژكتور موجود در عينك‌ها به جرقه‌هايي از نور تبديل مي‌شود.
جرقه‌هاي نور به نوبه خود سلول‌هاي موجود در پشت شبكيه را فعال مي‌كنند. اين سلول‌ها اطلاعات كدگذاري شده در پالس‌هاي نور را به مغز مي‌فرستند. در اين شيوه همچنين يك جفت عدسي نيز براي ايجاد سلول‌هاي ارسال كننده داده حساس به جرقه‌هاي نور نياز است. اين نخستين ايمپلنت پروتز شبكيه است كه پتانسيل اهداي بينايي نرمال يا نزديك به نرمال را به فرد نابينا مي‌دهد. انحطاط ماكولاي چشم تاكنون بر 500 هزار انگليسي تاثير گذاشته و انتظار مي‌رود اين رقم تا 25 سال آينده سه برابر شود. جزئيات اين دستاورد علمي در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences انتشار يافت.

محققان موسسه فناوري ماساچوست نوعي رابط پوشيدني موسوم به EyeRing طراحي كرده‌اند كه به افراد نابينا امكان اشاره كردن به يك شيء براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد آن را مي‌دهد. اين فناوري متشكل از يك حلقه انگشتري شكل، گوشي هوشمند و خروجي صداي گوشي است. كاربر با استفاده از يك حلقه مجهز به ميكرو دوربين كه بر روي انگشت اشاره‌ پوشيده شده، مي‌تواند توسط يك دگمه تعبيه شده بر روي آن به يك شيء اشاره كند.
حلقه توسط دوربين از اين شي تصوير تهيه كرده و آن را جهت پردازش به صورت بي‌سيم به يك گوشي هوشمند (آندرويد) مي‌فرستد. برنامه نصب بر روي اين گوشي ماهيت آيتم (مانند اندازه، قيمت، رنگ يك تي‌شرت) را از طريق يك ماژول «متن به كلام» به هدست كاربر مخابره مي‌كند. طراحان اميدوارند كه بتوانند سيستم جديد را مجهز به قابليت‌هايي از جمله تهيه ويديوي زمان واقعي توسط دوربين، قدرت محاسباتي بالاتر و حسگرهاي افزوده مانند ميكروفون و ژيروسكوپ كرده و آن را در نمونه اوليه آتي EyeRing جاي دهند.

با بالا رفتن سن، يکي از بيماري‌هايي که سر اغ افراد مي‌آيد دژنراسيون ماکولاست که شبکيه چشم را درگير مي‌کند، اما اکنون اميدهاي تازه‌اي براي بازگشت نور به چشمان اين افراد برانگيخته شده که همانا يک ايمپلنت جديد ديداري در اندازه بسيار کوچک است که مي‌تواند بينايي افراد مبتلا را به آنها بازگرداند. درواقع يکي از جديدترين درمان‌هاي اين بيماري استفاده از تلسکوپ کاشتني است که با پشت‌سر گذاشتن لکه‌زرد، نور ورودي به چشم را مستقيما به بخش‌هاي سالم شبکيه چشم هدايت مي‌کند. با اين عمل، فرد بيمار مي‌تواند چهره اشخاص و جزييات اشيايي را که درست مقابل وي قرار دارند، دوباره ديده و تشخيص دهد. فعلا براي انتخاب شدن براي انجام اين شيوه درماني فرد بايد حداقل 75 سال سن داشته و مبتلا به نوع خشک و پايدار دژنراسيون ماکولا باشد. نوع‌ تر اين بيماري که به علت نشت خون از رگ‌هاي پشت چشم به وجود مي‌آيد، با اين تلسکوپ‌ها قابل درمان نيست. حدود 60 درصد از بيماران دريافت‌کننده اين تلسکوپ توانسته‌اند حداقل يک‌سوم قدرت خواندن يک چشم معمولي را بازيابند. مقدار ديد اين افراد به مرور زمان بهتر خواهد شد و مغز آنها با تمرينات بيشتر ياد مي‌گيرد که چگونه ببيند.

يك تيم از مهندسان موسسه تحقيقاتي در ايتاليا، وسيله جديدي را طراحي كرده‌اند كه به افراد نابينا كمك مي‌كند تا به‌طور مستقلي حركت كنند. اين سيستم كه 21 EYE ناميده مي‌شود جايزه Vodafone را براي ابداع در ارتباطات از راه دور مخابراتي كسب كرده است. 21 EYE يك وسيله الكترونيكي است كه به افراد نابينا كمك مي‌كند به صورت خودگردان در هر محيطي حركت كنند. اين سيستم از يك جفت عينك كه به دو ميكروكامرا و هدفون تجهيز شده، درست شده است، بنابراين افراد نابينا تصاوير آكوستيك را از فضايي كه در آن حركت مي‌كنند، حس مي‌كنند. در نسخه اول اين دستگاه، اشكال و جايگزين‌هاي آنها با صدايي كه روي سطح اشكال شناخته شده قرار گرفته، تشخيص داده مي‌شوند. دو ميكروكامرا، فضا را آناليز كرده و يك مدل سه بعدي از آن مي‌سازد و نقطه به نقطه صدا را روي سطح آناليز شده به هم متصل مي‌كند. با اين روش، فرد نابينا در واقع محيط اطراف خود را مي‌شنود و مغز آنها از روي صداهاي ايجاد شده، شکل‌هاي آن را دوباره از نو مي‌سازد. براساس اين نوآوري، كاربران احساس جديدي از ادراك فضاي سه بعدي خواهند داشت كه متفاوت از ديدن است.

گرچه خط بريل به كمك نابينايان آمده تا بتوانند تعاملات بهتر اجتماعي داشته باشند اما همچنان مشكلات فراواني همچون خواندن متوني كه به خط بريل نوشته نشده، درك اشياي اطراف و ارتباط با دستگاه‌هاي الكترونيك مانند رايانه و گوشي همراه و... براي اين دسته از بيماران باقي‌مانده است. دو دانشجوي دانشگاه واشنگتن دستگاهي را اختراع كردند كه نام آن را تيمبل گذاشته‌اند. تيمبل انگشت‌دانه‌اي است كه داخل انگشت اشاره مي‌رود و با اسكن كردن هر نوشتاري مانند كتاب و روزنامه مي‌تواند آن را به خط بريل تبديل ‌كند و به انگشت شخص القا نمايد. همچنين اين دستگاه قابليت تشخيص اشياي اطراف را نيز دارد. علاوه بر اين امكانات اين دستگاه قابليت اتصال به گوشي همراه و خواندن متون به وسيله آن را نيز دارد.